Deniz tabanına 10 kilometre aralıkla yerleştirilen ve uzaktan denetim edilebilen 15 Pop Up sistemiyle Kuzey Anadolu Fayı’ndan kaynaklanan mikro zelzele aktivitesi izleniyor.
Fayın iki ucunda
TBMM Sarsıntı Araştırma Komisyonu’nun bilgisine başvurduğu Kandilli Rasathanesi Müdürü Prof. Dr. Haluk Özener, İstanbul’un kaygılı düşü olan 7’nin üzerindeki sarsıntıya yönelik çağdaş bir izleme usulü kullandıklarını kaydetti.
Özener, Türk-Japon iştiraki ile gerçekleştirilen proje ile Marmara Denizi tabanını gözlemlediklerini belirterek, “Proje kapsamında 15 deniz tabanı sismometresi Kandilli envanterine girdi ve bizim çalışanımız tarafından bu müşahedeler yapılıyor. ‘Pop-Up’ sistemdir. 15 sistem çalışıyor, birebir vakitte deniz tabanında ekstansometreler, açılım ölçer aygıtlarımız da var. Yani bir fayın iki ucuna koyuyoruz. Bunlar radyo dalgalarıyla birbirleriyle haberleşiyorlar ve oradaki hareketi de yani yer değiştirmeyi de belirliyorlar” dedi.
TÜBİTAK MAM Yer ve Deniz Bilimleri Enstitü Müdürü Prof. Dr. Abdullah Karaman ise, deniz tabanı sismometrelerinin üç tarafı denizlerle çevrili Türkiye için ulusal güvenlik sorunu olacak derecede değerli olduğunu belirterek, şu tespitlerde bulundu: “Deniz tabanı sismometresinin neden yerlileşmesi gerektiğini söyleyeyim. Yıllarca yurt dışında proje yaptım, şunu gördüm; yabancılarla iş yaptığınız vakit bilgi onların formatında oluyor, onların gemisinde oluyor ve onların kurallarında toplanıyor. Sonra size bir CD/DVD ya da bir harddisk veriyorlar. Ümit ediyorsunuz ki bütün bilgi onun içerisindedir, o sırada ne yaptıklarını bilmiyorsunuz. Münasebetiyle, denizde yapılacak çalışmalarda kullanılacak sistemlerin kesinlikle yerlileştirilmesi gerekiyor. Bizim bu türlü bir projemiz şu an devam ediyor. O denli ümit ediyoruz ki bir DTS yaparsak ve bunu çalıştırabilirsek sonunda ticarileştirmeye kadar götüreceğiz onu.”
‘Siz yapmalısınız’
“Kanada’dan, öbür bir yerden ya da Almanya’dan, ‘Ben Doğu Akdeniz’de petrol araması yapılan yerlerde bir tane deniz tabanı sismometresi atmak istiyorum ve oradaki o dalma batma zonunu izlemek istiyorum’ dediğiniz vakit bu alet size gelmez. Bunu sizin kendiniz yapmanız gerekiyor.
Ya da, ‘Kıbrıs’ın kuzeyine koymak istiyorum’ deyin, bu alet size gelmez. Onu çok sıkı bir formda de takip ederler. Münasebetiyle o aletler sizin olması lazım ve baktığınız vakit bizim 100-150’ye yakın Pop Up’a muhtaçlığımız var. Ülke yöneticileri, yer bilimlerini, ulusal çıkar ve ulusal güvenlik kapsamında stratejik bir husus olarak ele almak zorundadır.”
Milliyet
