Yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgını sebebiyle Fas’ta turizm gelirlerinde büyük bir düşüş yaşandı. Araba üretim tesislerinin çalışmaları da kısmi olarak askıya alındı. Bunların yanında salgın sebebiyle birçok bölümde uygulanan durdurmalar da ülkede ekonomik daralmayı kaçınılmaz kıldı.
AA muhabirine konuşan otoriteler, Fas’ın 2021 yılında da ekonomik badireler çekeceği yorumunun yanında, ekonomik gelişmelerin olumlu tarafta olacağına dair umutlarını paylaştı.
Ekonomik kasvetler
Fas Siyaset Tahlili Enstitüsü’nde iktisat araştırmacısı Reşid Uraz, Fas ulusal iktisadı 2021 yılında Kovid-19 salgınının olumsuz tesirleriyle ekonomik düşünceler yaşamaya devam edecek.” dedi.
Uraz ayrıyeten “Tahminlere nazaran, Kovid-19’un tesirleri 2021 ve 2022 yılında da devam edecek. 2023 yılında ve sonrasında ekonomik olağanlaşma olacak.” diye konuştu.
Kovid-19’un tesirlerini değerlendirmeye devam eden Uraz, “2021 yılında, bilhassa turizm, havacılık ve klâsik sanatlar üzere neredeyse durmuş olan birtakım bölümler başkalarından daha fazla ziyan görecek. Mecburi bir formda kapalı kalan şirketlerin ekonomik kahırlara dayanamaması nedeniyle ülkede işsizlik oranları artacak.” tabirlerini kullandı.
Özel ve direkt yatırımlarda da daima bir düşüş olacağını söyleyen Uraz, devletin aldığı tedbirlere karşın, özel yatırım ve direkt yabancı yatırımın iyileştirilmesini garanti edemeyeceğine işaret etti.
Resmi istatistik kurumu Fas Yüksek Planlama Kurulu 14 Ocak’ta yaptığı açıklamada, 2020’de yüzde 7’lik daralma beklentisine karşılık 2021 yılında GSYH büyüme oranının yüzde 4,6’ya yükseleceği varsayımında bulundu.
Kurulun varsayımları, 2021 büyüme oranını yüzde 4,7 olarak belirleyen, enflasyon oranını da yüzde 1’in altına çeken Fas Merkez Bankasının beklentilerine yaklaşıyor.
Ülke iktisadında 2020 yılında kıymetli bir daralma beklentisine karşın, yüzde 10’un üzerinde bir daralma kaydetmesi beklenen dünya iktisadının bilakis önemli bir gerileme düzeyine ulaşmadı.
Fas 15 Mart 2020’de, salgın sürecini yönetmek, salgının olumsuz tesirlerine karşı koymak ve krizin toplumsal yansımalarını hafifletmek için özel bir fon kurma kararı almıştı.
Büyüme, ekonomik daralmayı telafi edebilir
AA’ya konuşan milletvekili ve Temsilciler Meclisi Finans ve Ekonomik Kalkınma Komitesi üyesi Nevfel el-Nasıri, “Küresel ekonomik iyileşme senaryolarına nazaran, Fas, 2021’de yüzde 4,8’lik bir büyüme oranı kaydedecek.” diye konuştu.
Tıpkı vakitte bir iktisat araştırmacısı olan Nasıri, “Fas’ta 2021’de beklenen büyüme suratı, 2020’de ülke iktisadında yaşanan toplam daralmayı telafi edebilir.” dedi.
Geçtiğimiz yıl büyük bir sarsılmaya maruz kalan otelcilik ve turizm üzere kimi bölümler üzere birçok kesimin bu yıl toparlanma potansiyeli olabileceğini söyleyen Nasıri, birebir vakitte ziraat alanında da 2021 yılında olumlu gelişmeler olacağına işaret etti ve ziraî katma pahada yüzde 11’lik bir artış beklendiğini söyledi.
“Narenciye üretiminde yüzde 29, zeytin üretiminde yüzde 14 artış yaşandığını söyleyen Nasıri, bu yükselişleri ülke iktisadına katkı sağlayacağını ve eski gücüne kavuşmaya yardımcı olacağını belirtti.
“Özellikle toplumsal sistemdeki dengesizlikleri giderecek ve ekonomiyi güçlendirecek sıhhat sigortasının yaygınlaşmasıyla 2021 yılı ülke için daha olumlu geçecek.” biçiminde konuşan Nasıri, 2021 yılında ülke çapında genel yatırım bedelinin toplam 25 milyar doları bulacağını söyledi.
Fas, 2020 yılının Mart ayından bu yana koronavirüsün yayılmasını engellemek için sert tedbirler aldı. Tedbirler kapsamında sokağa çıkma yasakları koyulmasının yanı sıra uçuşları da bulunuyordu.
Öncelikli belgeler
Öncelikli iktisat evrakları hakkında konuşan iktisat araştırmacısı Uraz, “En çok ziyan gören turizm kesimine öncelik veriliyor, zira turizm kesimi ülke iktisadı için en aktif dal olma özelliğini taşıyor.” dedi.
Devletin yerli ve yabancı yatırımcılara kâfi kurumsal garantiler sağlamasının kıymetli bir nokta olduğuna dikkati çeken Uraz, iş gücü piyasasında ıslahatlar gerçekleştirmesi gerektiğini söyledi.
Kuzey Afrika ülkesinde yeniden öncelikli belgeler ortasında Kovid-19 aşılaması ön sıralara çıkıyor. Fas’ta 28 Ocak’ta, Çin “Sinopharm” ve İngiliz “AstraZeneca / Oxford” aşılarıyla Kovid-19’a ölümcül salgına karşı ulusal aşılama kampanyası başlatıldı.
Fas’ın satın aldığı iki milyon doz “AstraZeneca” 22 Ocak’ta ve 500 bin doz “Sinopharm” ise 27 Ocak’ta ülkeye ulaşmıştı.
Milliyet