Son devirlerde koronavirüse yakalanan sıhhat çalışanlarıyla gündeme gelen meslek hastalıkları ile ilgili Aile, Çalışma ve Toplumsal Hizmetler Bakanlığı’ndan geniş kapsamlı tanımlama geldi. Bakanlığın hazırladığı rehberde, işin yürütülmesi nedeniyle ortaya çıkan daima hastalık, bedensel yahut ruhsal engelliliğin meslek hastalığı olarak tanımlandığı belirtilerek, “Meslek hastalıkları, etkenle çalışanın birinci temasından 1 hafta ila 40 yıl sonra ortaya çıkabilmektedir” denildi. Meslek hastalığına neden olan biyolojik etkenler ortasında bakteri, virüs, mantar ve parazitlerin de olduğu söz edilen rehberde, virüslere örnek olarak da hepatit, HIV ve H1N1 (domuz gribi) gösterildi. Bakanlığın rehberine nazaran, yemekhanede hengame sonucu yaralanma ve dinlenme yerinde tabanca ile vurulma da, “iş kazası” tarifi içinde yer alıyor.
Bakanlığın iş güvenliğiyle ilgili hazırladığı rehberde, meslek hastalığının “işyeri ortamında bulunan faktörlerin tesiri ile meydana gelen hastalıklar” olduğu belirtilerek, “Meslek hastalıkları etkenle, (gürültü, titreşim, kimyasallar vb.) çalışanın birinci temasından 1 hafta ila 40 yıl sonra ortaya çıkabilmektedir” denildi.
Romalı köleler
Meslek hastalıklarının birinci kere Roma ve Yunan uygarlıklarında, taş ocaklarında çalıştırılan kölelerin teneffüs derdiyle ölmesiyle ortaya çıktığı tabir edilen rehberde, “Bir hastalığın meslek hastalığı olarak kabul edilebilmesi için hastalık ve meslek ortasında nedensellik bağının bulunması gerekmektedir” denildi.
Meslek hastalıklarının bildirim mecburiliği olduğu vurgulanan rehberde, “İşçi, patronun gözetme borcuna karşıt davranışı sonucunda meydana gelen iş kazası yahut meslek hastalığı nedeniyle uğradığı bedensel ziyanların tazminini talep edebilir. Personel, bu tazminatın yanında şartları varsa patrondan ayrıyeten manevi tazminat da isteyebilir” bilgisi yer aldı.
Biyolojik risk
İşyerindeki fizikî, biyolojik, kimyasal, ergonomik risk faktörlerine dikkat çekilen rehberde, biyolojik etkenlere maruz kalınabilecek işler, “Gıda fabrikaları, tarım, hayvanlarla yahut hayvan kaynaklı eserlerle çalışma, sıhhat hizmetlerinin verildiği yerlerde çalışma, laboratuvarlarında çalışma atık yok eden fabrikalar, kanalizasyon, arıtma tesislerindeki çalışma” olarak sıralandı. Rehberde, mikroorganizmalar; bakteriler (tüberküloz, Streptokok, zatürre, lejyoner hastalığı), virüsler (hepatit, HIV, H1N1 (domuz gribi), mantarlar (toksoplazma, Entamoeba vb.) ve protozoolar (tek hücreliler) olarak aktarıldı.
Dışarıdaki kazalar da kapsamda
Rehberde, iş kazalarının işyerinin yanı sıra işyeri dışında da görülebileceğine dikkat çekilerek, birtakım örnek olaylar şöye sıralandı:
Üretim esnasında pres tezgahına el sıkışması.
Avluda koşarken düşme sonucu sakatlanma.
Yemekhanede arbede sonucu yaralanma.
Dinlenme yerinde tabanca ile vurulma.
İşyeri dışında, müşterinin konutunda elektrik çarpması.
Misyonlu olduğu yere giden çalışanın, bindiği uçağın düşmesi.
İki saat emzirme (süt) müsaadesi verilen çalışanın, müsaade müddeti içinde işyerine gelmek üzere yolda karşıdan karşıya geçerken, motorlu taşıt çarpması sonucu ölmesi.
Çalışanın, işe gidiş geliş için patron tarafından sağlanan taşıtta trafik kazası geçirmesi.
Milliyet
