Halk ortasında kurdeşen olarak bilinen ürtiker hastalığına ait değerli ikazlarda bulunan Medipol Mega Üniversite Hastanesi Dermatoloji Kısmından Doç. Dr. Filiz Topaloğlu Demir, hastalığın deride süreksiz olarak ortaya çıkan, kaşıntılı kızarıklıklar ve kabarıklar ile seyreden yangısal bir hastalık olduğunu belirtti.
“Ağız içi ve yemek borusunda da bulgular olabilir”
‘Kızarıklık ve kabarıklar, çoklukla 24 saat içinde iz bırakmadan kaybolur ancak bedenin farklı bölgelerinde benzeri bulgular çıkmaya devam eder’ diyen Doç. Dr. Filiz Topaloğlu Demir, “Anjioödem ise göz kapaklarında, dudaklarda, avuç içi yahut ayak tabanlarında ortaya çıkan, gerilemesi ekseriyetle 24 saatten daha uzun süren şişliklerdir.
Ağız içi ve yemek borusunda da bulgular ortaya çıkabileceği için nefes darlığı ve yutma zahmeti üzere şikayetlere neden olabilir. Tek başına bulunabildiği üzere ürtiker ile birlikte de görülebilir” sözlerini kullandı.
Bulaşıcı bir hastalık değil
Muayene bulgularının çoklukla teşhis koymak için kâfi olduğuna dikkati çeken Doç. Dr. Topaloğlu Demir, şöyle devam etti: “Ayırıcı teşhis da yer alan başka hastalıklardan ayırmak için nadiren ek kan tetkikleri ve deri biyopsisi almak gerekebilir. Ürtiker bulaşıcı bir hastalık değildir ancak etkilenen kişinin hayat kalitesinde, okul yahut iş performansında bariz düşmeye neden olan değerli bir hastalıktır.
Toplumun yüzde 20’si hayatlarının rastgele bir periyodunda ürtiker atağı geçirmektedir. Altı haftadan daha kısa müddette kaybolan formuna akut ürtiker, altı hafta yahut daha uzun mühlet devam eden formuna ise kronik ürtiker denir.
Kronik ürtiker de kendi içinde kronik spontan ürtiker ve soğuk, sıcak, idman, basınç üzere fizikî faktörler ile tetiklenen fizikî ürtikerlerin de içinde yer aldığı kronik indüklenebilir ürtiker olmak üzere iki ana kümeye ayrılır.”
“Çok sayıda çeşidi bulunuyor”
Doç. Dr. Topaloğlu Demir, kronik indüklenebilir ürtiker çeşitlerini şu formda sıraladı: “Fiziksel ürtikerin de semptomatik dermografizm, soğuk ve sıcak ürtiker, solar ürtiker, gecikmiş basınç ürtikeri üzere çeşitli alt tipleri vardır. Dermografizm ise kaşıma sonrası, kaşıntı alanına uygun formda görülen çizgisel kızarıklık ve şişliklerdir. Soğuk ürtikeri de karlı, rüzgarlı hava, soğuk bir denizde yüzmek üzere soğuğa maruziyet ile tetiklenen çeşididir. Solar ürtiker güneş ile tetiklenir.
Gecikmiş basınç ürtikeri ise kıyafet lastiklerinin sıktığı alanlar, el ve ayak tabanları üzere uzun müddetli basınca kalan alanlarda ortaya çıkar. Kolinerjik ürtiker terlemeye neden olan idman, sıcak banyo, emosyonel gerilim üzere durumlarda dakikalar içinde ortaya çıkan milimetrik kızarıklıklar formunda görülen kronik indüklenebilir ürtiker tipidir. Akuajenik ürtiker de suyla temas ile tetiklenen kronik indüklenebilirdir.
Kontakt (temas) ürtiker besinler, besin katkı unsurları, lateks, kedi ve köpek salyası üzere kimi unsurların deriye teması sonrası ortaya çıkan kronik indüklenebilir ürtiker tipidir. Bu ürtiker formları tek başına bulunabileceği üzere birebir hastada birden fazla ürtiker formu birlikte de görülebilir.”
“Dil ve boğaz şişliğine dikkat”
Akut ürtikerde birden fazla defa bir sebep saptanabilirse de kronik spontan ürtikerde çoklukla bir neden bulunamadığına işaret eden Doç. Dr. Topaloğlu Demir, şu değerlendirmeyi yaptı: “Akut ürtikerin en sık nedenleri ortasında enfeksiyonlar (özellikle nezle, grip üzere akut üst teneffüs yolu enfeksiyonları), ilaçlar (ağrı kesiciler, kas gevşeticiler, antibiyotikler başta olmak üzere her türlü ilaç) ve besinler yer alır. Ayrıyeten kimi tansiyon ilaçları (ACE inhibitörleri) anjioödeme neden olabilir.
Tedavi kapsamında ise tabip nezaretinde verilen antihistaminikler ile birçok hastada kaşıntı, kızarıklık, kabarıklık üzere bulgular denetim altına alınabilir. Antihistaminiklerden yarar görmeyen hastalarda alerjenlere hassaslığı azaltmak için tasarlanmış farklı ilaçlar kullanılmaktadır. Kronik indüklenebilir ürtiker tiplerinde tetikleyicilerinden uzak durmak tedavide birinci yapılacak iştir. Lisan ve boğaz şişliği üzere hayatı tehdit eden bulgular olması durumunda en yakın sıhhat kuruluşuna başvurulmalıdır.”
Milliyet
