İzmir’de 30 Ekim’de yaşanan sarsıntının akabinde, Bayraklı Adalet Mahallesi’nde vatandaşların toplandığı ve çadır kurduğu alana dev trafo kurulması, bölge sakinlerinin reaksiyonunu çekti. Adalet Mahallesi’nde Elektrik İletim A.Ş. (TEİAŞ) tarafından üretimine başlanan ve yüksekliği 24 metre olacağı tabir edilen trafo merkezine yönelik yansıları ve hukuksal durumu dikkate alarak tahlil arayışına giren Bayraklı Belediye Lideri Serdar Sandal, bu çerçevede ilgililerle bir görüşme yaptı.
‘Vatandaşın yanındayız’
Süreci bahsin uzmanlarıyla el birliğiyle yürütmek istediklerini vurgulayan Sandal, şunları söyledi: “Bayraklı’nın bu güç yatırımına muhtaçlığı olduğu bir gerçek lakin yeri konusundaki tartışmalardan sonra tüm araştırmalarımızı yaparak, ilgili odalarla birlikte iş birliğinde vatandaşlarımızın yanında olacağız, elimizden gelen takviyesi vereceğiz. Ortada bir risk varsa biz vatandaşımızdan yana gerekeni yapacağız.
‘Tekrar araştıracağız’
Bu alanı 2018’de kamulaştırmışlar. Sonra plan tadilatları yapılmış ve kamu faydası gözetilerek onayı alınmış, ilgili mevzuat kapsamında inşaat ruhsatına olağan olmayan alanda inşaat çalışmalarına başlanmış. Burada yüklenici firmanın yahut kurumun görüşlerini hakikat kabul edip onun üzerinden yol yürümemiz de gerçek değil. Bu alan ruhsata olağan olmasa da, yerle ilgili gereklilikleri tekrar araştıracağız, ÇED raporu gerekliliğini, TEİAŞ hizmet alanı olarak karar verilen alanda trafo merkezi yapılıp, yapılamayacağını denetim edeceğiz.
‘Karşı değiliz lakin…’
Biz hiçbir kamu yatırımına karşı değiliz. Lakin etraf ve toplum sıhhatini ilgilendiren bu hususta vatandaşımızın yanında olacağız. Halkın sıhhatini, güvenliğini tehdit eden ve çevresel riskler oluşturabilecek bir işte uzlaşma tabanı ararız. Bu işin zararsız olduğunu sav ediyorsanız gelin tartışın, anlatın, netleşsin ve vatandaşlarımız da ikna olsun. Yüksek duvarlar örülen, çitler konulan fiziki şartların da değişmesi lazım. İlgili meslek odalarımız burada, çevrecilerden de dayanak isteyeceğiz gerekirse ve uğraşımızı birlikte türel olarak yürüteceğiz.”
İstek Beyefendi Apartmanı için orta formül: Hem anıt hem konut
Etraf ve Şehircilik Bakanı Murat Kurum, İzmir sarsıntısında 38 kişinin hayatını kaybettiği İstek Beyefendi Apartmanı’nın yerine, “anıt mı konut mu yapılsın?” tartışmalarına ait orta formülü “hem anıt hem konut” olarak açıkladı.
Bakan Kurum, TBMM Sarsıntı Araştırma Komisyonu’nda yaptığı sunumda, Türkiye nüfusunun yüzde 70’inin zelzele tehlikesi altında olduğunu kaydetti. Türkiye’de 6,7 milyon binanın riskli olduğunu ve 1,5 milyonunun acil dönüşüme girmesi gerektiğini kaydeden Kurum, İstanbul özelinde riskli olan 1,5 milyon konutun 300 bininin acil dönüştürülmesi gerektiğini tabir etti. Kurum, kentsel dönüşüm kapsamında bugüne kadar 16,5 milyar lira kaynak kullandıklarını açıklarken, şu ana kadar Türkiye’deki binaların yüzde 55’ini inançlı hale getirdiklerini 45 milyondan fazla vatandaşın garanti altına alındığını söyledi.Esenler’de rezerv yapı alanında 60 bin konut ürettiklerini bildiren Murat Kurum, “Burada dünyanın sıfırdan kurulan birinci akıllı kent projesini hayata geçiriyoruz. 60 bin vatandaşımızı ilgilendiren yatırım meblağı 5 milyar lira olan Yeni Fikirtepe Projesi’nde tüm altyapılarıyla bir arada 15 bin konutun inşa çalışmalarını yürütüyoruz. Nisan 2023’te büyük oranda vatandaşlarımıza teslim edeceğiz” dedi.
Kentsel dönüşüm için finans tahlilleri getirdiklerini aktaran Kurum, “Güçlendirme ve konut kredileri için azami 120 ay vade ile 400 baz puanlık, iş yerleri için azami 84 ay vade ile 300 baz puanlık kâr hissesi takviyesini Emlak İştirak Bankamızla vatandaşlarımıza sunacağız” dedi.
‘Tamamına oturmuyor’
Toplantıda, CHP’li milletvekilleri Ekim 2020’de İzmir’de 38 vatandaşın hayatını yitirdiği İstek Beyefendi Apartmanı’nın yerine ne yapılacağı konusundaki tartışmaları gündeme getirince Kurum, orta formülün, “hem anıt hem konut” olduğunu açıkladı. Daha evvel talepler doğrultusunda, “anıt ve yeşil alan” yapılmasının planlandığını, fakat birtakım vatandaşların konutlarını geri istediğini belirten Murat Kurum, “Rıza Beyefendi Apartmanı arazinin tamamına oturmuyor. Biz ön tarafta sarsıntısı anımsatacağımız bir anıt, art tarafta da isteyenlere konutlarını yapacağız. Yani iki tarafın da gönlünü yapacağız. Cumhur-başkanımız da vatandaşın mağdur edilmemesini istiyor. Eski binayı geri çekecek formda proje yürütüyoruz” bilgisini verdi.
‘Afette toplanılacak alan yok’
Toplantıya katılan Adalet Mahallesi sakinleri sarsıntı ve sel felaketinin ağır sonuçlar doğurduğu bölgede bilhassa zelzelede büyük muhtaçlık olan ve toplanma alanı olarak kullanılan yerde bu türlü bir yapıya neden muhtaçlık duyulduğunu, sıhhat, etraf ve çocukların gelişimi açısından rahatsız edici olduğunu vurgulayarak, özetle şu görüşleri lisana getirdi:
Prof. Dr. Ferit Turanlı: Bu kadar riskli bir yapı neden insanların yaşadığı bir yere konuluyor da daha uygun bir yere konulmuyor diye bunu sorguluyoruz. Lakin tatmin edici bir karşılık verilemiyor. Kamu sıhhati, insan sıhhatidir. Kamu yatırımını öteki bir yere yapabilirsiniz fakat bozulan insan sıhhatinin yerine yenisini koyamazsınız.
Halk Sıhhati Uzmanı Tuğrul Şahbaz: Elektromanyetik dalgalar insan sıhhati açısından memleketler arası kanser araştırma ajansına nazaran kuşkulu kanserojenler olarak kabul edilir. Çocukların beyin gelişimleri üzerinde de olumsuz tesirleri olduğunu söyleyebiliriz. Bununla ilgili araştırmaları paylaşmaya hazırız.
Elektrik Mühendisleri Odası Lider Yardımcısı Avni Gündüz: Bugüne kadar ispatlanmış bilgi olmamakla birlikte yüksek frekanslı çizgiler olan yerlerde bu çeşit projeler riskli diye geçer. Burada değerli olan soru trafonun yerinin neresi olacağı. Yerleşim yerlerinin dışında bir yer bulunabilir.
Süreç nasıl gelişti?
Bayraklı Adalet Mahallesi 1593/3 sokaktaki kamulaştırılan resmi kurum alanı (TEİAŞ hizmet alanı) için TEİAŞ, geçtiğimiz 15 Şubat’ta, “154kV Piyale Gaz İzoleli Trafo Merkezi Yenileme Projesi” başlattı. 30 Ekim 2020’de İzmir’de meydana gelen zelzelede yıkılan Barış, Cumhuriyet ve Adalet Siteleri’nin bulunduğu alanda imaline başlanan ve tamamlandığında 24 metre yüksekliğinde olacak trafo reaksiyonlara neden oldu. Alan 2018 yılında ilgili kurum TEİAŞ tarafından kamulaştırılırken, zelzeleden sonra bu alana çadırlar kurulmuş, mahalle sakinleri burada konaklamıştı.
Milliyet
