Türkiye’de birinci Kovid-19 vakasının görüldüğü 11 Mart’tan bu yana dört ay geçti. Geçmişte kalan 120 günlük salgın tablosunu kıymetlendiren bilirkişiler, Temmuz ayı için hedeflenen “100 vaka” sayısının çok uzağında kalındığını belirtti. Sıhhat Bakanlığı Bilim Şurası Üyesi Prof. Dr. Ateş Kara, “Eylül ortasına kadar topluluk olarak en disiplinli halde kurallara uyarsak vaka sayısı 100’ün altına iner. Önümüzdeki iki aylık vadeyi çok iyi kıymetlendirmemiz gerekiyor” diye konuştu. İstanbul Tıp Fakültesi Enfeksiyon Marazları ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Kolu Yöneticisi Prof. Dr. Haluk Eraksoy ise “Son 40 günlük vadeyi, yaz fırsatını iyi değerlendiremedik. Önümüzdeki 40 günü iyi değerlendirip, 100 vaka sayısının altına düşmek bizim elimizde” dedi.
Beklenen olmadı
Salgındaki artış suratı bakımından 11 Nisan’da tepe noktayı gören Türkiye’de 24 Nisan kırılma günü olmuştu. Bu tarihte birinci kere iyileşen hasta sayısı yeni vaka sayısının önüne geçerken, 10 Mayıs itibarıyla vaka artış suratı yüzde 1 seviyesine geriledi. Yaz ayında vaka sayısının 100’ün altına inmesi hedeflenirken, Haziran ayında başlayan olağanlaşma süreci ile birlikte beklenen tablo gerçekleşmedi. Hem yeni vaka sayısı hem ağır bakımda tedavi gören hasta sayısı Mayıs’ın 2. yarısına nazaran artış gösterirken, memleket umumunda 12 Haziran’dan bugüne kadar günlük vaka sayısı bin 195 ile bin 24 arasında seyretti ve vaka artış suratı da yüzde 1 seviyesine sabitlendi. Geçmişte kalan 120 günlük salgın tablosunu kıymetlendiren mütehassıslar, Temmuz ayı içinde hedeflenen “100 vaka” sayısının çok uzağında kalındığının altını çizdi.
‘Yanılgıya düştük’
Bilim Şurası Üyesi Prof. Dr. Ateş Kara, 120 günlük tabloyu şöyle kıymetlendirdi: “Yeni sıradanlaşma dediğimiz sürece girerken, topluluk olarak ‘Virüs bitti, her şey sıradana döndü’ yanılgısına düştük. Maske ve toplumsal aralıkta ikazlarımıza karşın aksamalar olduğunu görmeye devam ediyoruz. Düğün, er uğurlama, taziye, hasta ziyareti üzere birtakım sahalarda sorunlarımız var. Mahsusen 20-30 yaş gençlerimiz virüsten etkilenmeyeceklerini düşünüyorlar ancak bu son nokta yanlış bir algı. Toplumsal uzaklık ve maske kuralını AVM’ye girerken uygulayıp taziye meskeninde yahut misafir ağırlarken uygulamadığımız noktada kahırlar baş gösteriyor. Maske ve toplumsal uzaklık kuralının her meydanda uygulanması gerektiğini öğrenmediğimiz sürece vaka sayıları bir türlü istediğimiz rakamlara gerilemez.”
‘Toplu ortam risktir’
Prof. Dr. Kara, şu haberleri paylaştı: “Her toplu ortam risklidir. Aralık ve maske kuralına uyulmadığı noktada önemli zahmetler yaşarız. Dünyanın en olağan kuralını söylüyoruz, ‘Maskeni tak, kişilerle aranda 1.5 metre ara bırak.’ Bir de İstanbul başta olmak üzere nüfus yoğunluğu çok yüksek kentlerimiz var. Kalabalık kentler salgını yönetme açısından önemli handikaplar çıkartıyor. Akdeniz topluluğu olmanın da getirdiği alışkanlıklar laf konusu. Toplumsal teması seviyoruz. Bu durum İspanya ve İtalya için de tasdikli. Son iki, üç gündür yeni vaka sayısında azalma eğrisi kelam konusu. Eylül ortasına kadar topluluk olarak en disiplinli biçimde kurallara uyarsak vaka sayısı 100’ün altına iner. Bizim gayemiz Temmuz ortası bu rakamı yakalamaktı. Sonbahar, teneffüs yolu enfeksiyonları başlayacak. Önümüzdeki iki aylık vadeyi çok iyi kıymetlendirmemiz gerekiyor. Virüsün dezavantajlı diye tanımladığımız yaz devrini, en az hasar ve kurallara uyarak geçirmek yanına günlük vaka sayısı maatteessüf sabitlenmiş seyrediyor.”
‘Sonbahara iyi hazırlanmalıyız’
İstanbul Tıp Fakültesi Enfeksiyon Marazları ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Kolu Yöneticisi Prof. Dr. Haluk Eraksoy dört aylık tablo ve geleceğe ait öngörülerini şöyle anlattı: “Önümüzdeki iki aylık süreci iyi değerlendirip, sonbaharda başlayacak olan grip serisine hazırlıklı olmamız gerekiyor. Grip serisi başladığında, tablo daha berbata gidebilir. Şayet Kovid-19 vakaları azalmaz, üzerine ağır bakımlık grip hastaları eklenirse, sıhhat hizmeti sunan kurumlar zorlanabilir. Şimdiden şahsî önlemlerimizden taviz vermeden, disiplinli davranmak zorundayız. Mayıs ahir yakaladığımız tabloyu ne yazık ki olağanlaşma devrinde kaybettik. Sıhhat Bakanlığı ve sıhhat çalışanları olanca güçleriyle çalışıp uğraş verirken, maatteessüf bir kesim vatandaş maske takmamakta, toplumsal ara ikazlarını dikkate almamakta. Kovid-19’un yayılımı devam ediyor ve bir türlü baskılanamıyor. Bu durumda biraz da vatandaşımız aynaya bakıp kendini sorgulayacak. Son 40 günlük vadeyi, yaz fırsatını iyi değerlendiremedik. Önümüzdeki 40 günü iyi değerlendirip, 100 vaka saysının altına düşmek bizim elimizde. Toplu ulaşımda yüzde 90 uyduğumuz maske kuralına başka yerlerde uymuyoruz. Dört aylık tablo istediğimiz üzere olmadı. Gaye Temmuz ortasında 100-150 vakanın altına düşmekti. İstanbul’da sayı yüksek derken, birtakım Anadolu kentlerinde ağır bakıma alınan hasta sayısında artış yaşanıyor.”
Grip salgını uyarısı
Türk Tabipleri Birliği’nin raporunda Kovid’de 1. dalganın sürdüğü ve sonbaharda ortaya çıkacak Influenza (grip) salgınının tesiriyle önemli badirelerin yaşanabileceği aktarılarak şu tabirlere mekan verildi: “Influenza aşıları şimdiden hazırlanmalı ve başta risk kümeleri olmak üzere fiyatsız yapılması sağlanmalıdır. Sıhhat çalışanlarının Influenza ve Kovid-19 ayrımını tereddüte düşmeden yapabilmeleri için tanı testlerinin artırılması ve fiyatsız olarak temin edilmesi sağlanmalıdır. Mekteplerin açılması için radikal tedbirlere muhtaçlık bulunmaktadır.”
Milliyet