Bilirkişiler güneş ışınlarına çoka kaçmadan gerektiği kadar maruz kalmanın vücut için birçok yararı olduğunu belirterek bunların başında ise güneşin D vitamini sentezini sağlaması geldiğine dikkat çekiyor. Lakin çok güneşlenmek, sıhhate önemli zararlar verebiliyor.
Bu zararlardan korunmak için günün hangi saatinde güneşlenildiğinin çok kıymetli olduğunu vurgulayan Dermatoloji Eksperi Dr. Öğr. Üyesi Ezgi Aktaş Karabay, “Yaşanılan ortama nazaran değişmekle birlikte, güneş ışınlarının dünyaya dik olarak geldiği 11.00-15.00 saatleri arası çok riskli saatlerdir.
“Bu saatlerde güneşe çıkmaktan kaçınılmalıdır. D vitamini sentezi için yalnızca 15 dakikalık bir müddette kollarımızın içyüzü kadar bir meydanın güneş ışığı alması kafidir formunda konuştu.”
Işınlar yıllar boyunca deride birikiyor
Ultraviyole ışınları (UVA, UVB ve UVC) olarak da tanımlanan güneş ışınlarına bilinçsizce, fazla ve korunmadan maruz kalmanın pek çok meseleyle sonuçlanabileceğine dikkat çeken Dr. Öğr. Üyesi Ezgi Aktaş Karabay, bunlardan en değerlisinin ise deri kanserleri olduğunu söyledi.
Mahsusen öğlen saatlerinde direkt güneş ışığına maruz kalmanın deri kanseri riskini uzun periyotta artırdığını tabir eden Dr. Öğr. Üyesi Ezgi Aktaş Karabay, şu ihtarlarda bulundu:
Hayat uzunluğu alınan güneş ışınları birikerek deri kanseri için risk oluşturmaktadır. Münhasıran çocukluk çağında geçirilen güneş yanıklarının hayatın ilerleyen periyotlarında deride kanser gelişme riskini artırdığı bilinmektedir.
Kanser dışında fazla güneş ışığına bağlı olarak deride lekelenmeler, kalınlaşmalar, damarlanmalar, kuruluk, erken yaşlanma oluşabilir.
Mahsusen UV-C ışınları, gözün kornea ve konjonktiva üzere kısımlarında hasara neden olabilir. Güneş ışığına direkt bakmak, görme tabakası olan retinaya kıymetli ölçüde zarar verip kalıcı görme kaybıyla sonuçlanabilir.
Ayrıyeten ağır güneş maruziyeti erken katarakt gelişimi ile sonuçlanabilir. Bu nedenle gözetici özellikte güneş gözlüklerinin kullanılmasına dikkat edilmelidir.
Bunların dışında fazla sıcağa bağlı olarak isilik, pişik üzere deri lezyonları gelişebilir. Güneş altında fazla kalındığı durumlarda vücut ısısı korunamayabilir. Vücut ısısının çok fazla arttığı durumlarda ölümcül bile olabilecek sıcak çarpması durumları gelişebilir.
Gölgedeyim diye yanmayın
Güneşten korunmak için gözetici krem kullanmanın tek başına ehliyetli olmadığını tabir eden Dr. Öğr. Üyesi Ezgi Aktaş Karabay, Mümkün olduğu kadar gölgede kalınmalıdır. Bununla birlikte gölgede kalınsa bile mahalden ve sudan yansıyan güneş ışınlarının da hâlâ deriyi yakıcı tesiri olduğu unutulmamalıdır.
UV ışınlarından himaye sağlayan gözlük, bol ve deriyi kapatan ince kıyafetler giyilmelidir. Yüzü korumak için de geniş kenarlı şapkalar takılmalıdır diye konuştu.
Güneş kremini 24 saatte bir tekrar edin
Güneşten esirgeyici krem kullanılsa bile uzun vade güneşte kalınmaması gerektiğini belirten Dr. Öğr. Üyesi Ezgi Aktaş Karabay, şöyle devam etti: “Güneşten kollayıcı krem seçerken öncelikle deriyi himaye faktörüne bakılmalıdır.”
“Bu kremlerin güneşten koruyuculuğu SPF (Sun Protection Factor) denilen bir kıymetle belirtilir. SPF 4-12 arası hafif himaye, SPF 30a kadar orta muhafaza, SPF 30 ve üstü yüksek muhafaza olarak tanımlanır.”
Aslında SPF 15, 30 ve 50 arasında çok büyük farklar bulunmamaktadır. SPF 15 faktörlü kremler de UVB ışınlarının yaklaşık 90ını bloke ederler, bu da yerinde bir muhafaza olarak tanımlanmaktadır. Kimi kremler yalnızca UVBye karşı himaye sağlarlar, fakat UVBye ek olarak UVAdan da himaye sağlayan kremler daha güvenlilerdir.
Bilhassa yüz ve eller üzere güneşe fazla maruz kalan ve omuzlar üzere hassas yerlerin korunmasına dikkat edilmelidir. Hassas ciltler, beyaz tenliler 50 ve üzeri faktör koruyucular kullanmalıdır. 2 saatte bir esirgeyici krem tekrarlanmalı, havuza yahut denize girildikten sonra krem tekrar sürülmelidir.
Lekelerden kurtulabilirsiniz
Güneş lekelerinin tedavisinin sabır ve emek isteyen bir süreç olduğunu lakin ahir muvaffakiyete ulaşma talihi olduğunu kelamlarına ekleyen Dr. Öğr. Üyesi Ezgi Aktaş Karabay, leke tedavisinde dikkat edilmesi gereken noktaları ise şöyle anlattı:?
Lekelerden kurtulabilirsiniz
Güneş lekelerinin tedavisinin sabır ve emek isteyen bir süreç olduğunu ancak ahir muvaffakiyete ulaşma talihi olduğunu laflarına ekleyen Dr. Öğr. Üyesi Ezgi Aktaş Karabay, leke tedavisinde dikkat edilmesi gereken noktaları ise şöyle anlattı:?
Güneş lekesi tedavisinde de öncelikle güneşten korunmaya itina göstermeliyiz. Kışın ve havanın örtük olduğu günler de dahil olmak üzere güneşten gözetici kremi her gün kullanmalı ve gün içinde tekrarlamalıyız.?
Leke tedavisi seçenekleri kremlerden çeşitli cihaz tasarruflarına kadar değişmektedir. Kimi kremler (Hidrokinon, A vitamini, C vitamini üzere birtakım asitler içerenler) deride hafif peelingler yaparak ve pigmentasyona sebep olan mekanizmayı bloke ederek leke tedavisinde kullanılırlar.
Kimi asidik ilaçlarla da peeling denilen deriyi soyma süreci yapılabilir. Lazerler ve radyofrekans cihazları, bunlara ek olarak PRP, mezoterapi süreçleri ve bunların kombinasyonları ile de güneş lekeleri tedavi edilebilir.
Dr. Öğr. Üyesi Ezgi Aktaş Karabay, güneş çarpmasının belirtilerini ise şöyle sıraladı: Güneş çarpması anında baş ağrısı, bulantı, kusma, baş dönmesi, yüksek ateş, terleyememe, kuru-sıcak-ağrılı cilt, hudut sistemi bozuklukları (sersemlik, yürümede bozukluk v.b.), kas krampları, çarpıntı, uykuya eğilim ve ruhsal durum bozuklukları görülebilir.
Şuur bulanıklığı ve komaya kadar varabilen önemli tablolar oluşabilir. Güneş çarpmasına maruz kalan kişi kesinlikle tabibe başvurmalıdır. Sıhhat kuruluşuna ulaşana kadar vücut ısısını azaltmak için kıyafetlerin gevşetilmesi/çıkarılması, baş, göğüs ve koltukaltlarına soğuk su ile ıslatılmış bez konulması, soğutucu cihazların açılması üzere pratikler yapılabilir.
Kan dolaşımını başa yanlışsız yönlendirmek, kişinin için ayaklarını yükseltmek, kol ve bacaklarına masaj yapmak, duş aldırmak da gerekebilir. Kişinin bilinci açıksa likit alımının sağlanması, bilinç gizli ise mutlaka içmesi için likit verilmemesi takip ve tedavi maksatlı en yakın sıhhat kuruluşuna ulaştırılması gerekir.
Güneş cildi yaşlandırır mı?
Cildimizin yaşlanmasında biyolojik faktörlere ek olarak çevresel faktörlerin de rol oynadığını laflarına ekleyen Dr. Öğr. Üyesi Ezgi Aktaş Karabay, güneşin çevresel faktörler arasında en zararlısı ve en sık maruz kalınanı olduğunu belirtti. Dr. Öğr. Üyesi Karabay, güneşin cilt yaşlanmasındaki tesirini ise şöyle aktardı:
Güneş ciltteki kolajen liflerini bozar, lekelere ve cilt kanserine neden olabilir. Güneşe fazla maruz kalan ciltte deri hücrelerinin DNAları hasarlanır, hücrelerin yenilenme müddeti uzar. Deride kuruluk ve kalınlaşma gelişir. Derinin esnekliğini ve gerginliğini sağlayan kolajen ve elastik lifler azalır, ciltte sarkma, kırışıklık, çizgilenmeler oluşur.
Güneşe bağlı olarak deride incelme, renk değişiklikleri, lekelenmeler ve kılcal damarlarda belirginleşmeler de izlenir. Güneşten korunmak, derinin yaşlanmasını yavaşlatır. Başkaca kâfi likit tüketimi, sağlıklı beslenme, spor yapmak, sigara ve alkolden uzak durmak, gerilimsiz bir hayat sürmek de cilt yaşlanmasını yavaşlatan vesair faktörlerdir.
Milliyet