Paklık bağımlılığının günümüzde giderek arttığını kaydeden Prof.Dr. Gül Eryılmaz, “Günümüzde aslında bağımlılıklar artmaktadır. Bu durum ömür koşullarının değişmesi, bireylerin ruhsal durumlarının değişmesi üzere pek çok nedenle ilgili olabilmektedir” dedi.
Yalnızca paklık yaptığında kendini iyi hissediyor
Paklık bağımlılığının, alkol ya da sigara üzere öbür bağımlılıklardan bir farkı olmadığını belirten Prof. Dr. Gül Eryılmaz, “Temizlik bağımlılığı, kişinin paklık yapmadan duramaması, paklık yapmadığında neredeyse iç problemi, keyifsizlik, hiçbir şeyden haz alamama üzere yakınmalarının olmasıdır. Kişinin lakin ve fakat paklık yaptığında kendini iyi hissetmesi, bundan haz alması halidir. Paklık bağımlılığında bu döngü giderek artmakta ve hayatın her alanına sızar hale gelmektedir. Zira gidilen her yerde iç ezası, paklık yapma isteği ortaya çıkacaktır. Bu durum tıpkı sigara içmek, alkol almak üzere şahsa bir haz vermektedir. Bu hüzünlü akabinde kısa bir mühlet bekleme ve tekrar paklık yapma gereği oluşmaktadır. Bunun alkol bağımlılığından yahut başka bağımlılıklardan bir farkı yok. Zira başka bağımlılıklarda da istenilen alınmadığında bir iç ıstırabı, bir gerginlik, almak için para ayırma, gerekirse toplumsal hayatından, ailesinde, işinden ayrılma yani neredeyse kendini feda etme formunda bir süreç ortaya çıkmaktadır” diye konuştu.
Paklık bağımlılığında da bağımlılık döngüsü ortaya çıkıyor
Öbür bağımlılıklarda ortaya çıkan döngünün paklık bağımlılığında da yaşandığını belirten Prof. Dr. Gül Eryılmaz, bağımlılığın bir beyin hastalığı olduğunu belirterek şunları söyledi:
“Maddeyi aldıktan sonra kısa bir müddetliğine bir haz alma, kısa müddetli hazdan sonra ise bir bekleme devri ve tekrar emsal formda unsur alma gereği ve bundan alınan haz üzere bir döngü içerisine girilmektedir. Buna kısaca bağımlılık döngüsü de denilebilir. Bağımlılıkta kişinin unsur almak için yahut uyuşturucu almak için bir mazereti olmaktadır. Bağımlılık bir beyin hastalığıdır. Nasıl ki tiroid, tiroid bezinin hastalığıdır; bağımlılık da beyin hastalığıdır. Münasebetiyle kişinin kelam vermeleri, yemin etmeleri, bir daha olmaz demeleri triot hastalığına iyi gelmiyorsa bağımlılığa da iyi gelmeyecektir. Kişi ne kadar motive olursa olsun, bu beyin hastalığının nasıl tedavi edildiğini bilmediğinde yahut bunun bir beyin hastalığı olduğunu görmediğinde bu döngü tekrarlamaktadır. Kişi yine bir şeyleri mazeret ederek başa döner ve döngü baştan başlamış olur. Paklık bağımlılığının da bundan bir farkı yoktur.”
Prof.Dr. Gül Eryılmaz, günümüzde pek çok farklı bağımlılık çeşitlerinin ortaya çıktığını belirterek bunları antrenman bağımlılığı, besin bağımlılığı, oyun bağımlılığı, bağlantı bağımlılığı, eş bağımlılığı olarak sıraladı.
Paklık bağımlılığında haz ve keyif karıştırılıyor
Paklık bağımlılığında da öbür bağımlılıklarda olduğu üzere beynin daima temizlikle meşgul olduğunu kaydeden Prof.Dr. Gül Eryılmaz, “Temizlik yapma isteği geldiğinde paklık yapıldığında tıpkı bir alkol yahut uyuşturucu husus alımı üzere kısa vadeli bir rahatlama olmakta ve yeniden akabinde benzeri döngü devam etmektedir. Bilhassa paklık bağımlılığında beyin, hazla keyfi karıştırıyor. Haz, kısa periyodiktir, beyne iyi gelir, keyfin bir tık üstüdür lakin kısa periyodiktir. Uzun vadeli orta vadeli iyi gelmez. Keyif ise beyne çok daha iyi gelen ve kalıcı olan, uzun mühlet devam eden, beyindeki kimi kimyasalların müspet salgılanmasına neden olan bir durumdur fakat bağımlılıklarda keyif alınmaz, haz alınır. Paklık bağımlılığında da öyledir” dedi.
Genç yaşlarda ortaya çıkıyor
Paklık bağımlılığının ekseriyetle genç yaşlarda ortaya çıktığını belirten Prof. Dr. Gül Eryılmaz, “Son çalışmalar ergenlikten beri ortaya çıktığını göstermektedir. Sıklığına baktığımızda %1-4 üzere bir oran söyleyebiliriz. Psikiyatrik hastalıklar açısından baktığımızda epey kıymetli bir kümesi kapsamaktadır” açıklamasında bulundu.
Paklık bağımlılığı kişinin hayatını olumsuz etkiliyor
İçerisinde bulunduğumuz pandemi devrinin bilhassa paklık bağımlılığı için olumsuz şartlar ortaya koyduğunu belirten Prof.Dr. Gül Eryılmaz, “Öncelikle bu bağımlılık için, ruhsal olarak iyi olunmayan bir devirdeyiz. Paklık bağımlılığı bir yakın kaybı, cinsel travmalar ve ağır gerilimli bir periyottan sonra ortaya çıkabiliyor. Temizlikler, evvelce çok yavaş bir biçimde başlıyor lakin giderek alınan hazdan beyin o kadar rahatlıyor, o kadar seviyor ki bu ölçüsü arttırmaya başlıyor. O kadar artırıyor ki kişi artık konuttan çıkamaz hale geliyor. Benim bir hastam sabah 8’de işe gidebilmek için gece 3’te kalkıyordu. Evvel buzdolabını temizliyor daha sonra işe gidiyordu. İşe gitse bile işten randıman alamıyordu. Hasebiyle insan hayatını da epeyce etkileyen bir durum.” diye konuştu.
‘Bir aile hastalığıdır’
Paklık bağımlılığının yalnızca o kişiyi değil, ailesini ve yakın etrafını de çok yakından ilgilendirdiğini belirten Prof.Dr. Gül Eryılmaz, “Ebeveynseniz çocuklarla bağlantınız etkileniyor, eşinizle bağlantınız etkileniyor. Bir yandan da bakarsanız aslında bir aile hastalığıdır. Bütün bağımlılıklarda olduğu üzere paklık bağımlılığı da neredeyse bir radyasyon üzere evvel bir şahısta başlayabilir fakat bütün aileyi etkiliyor. Bilhassa ergenler ve eş münasebetleri olmak üzere aile de bu manada hastalanıyor ve bazen ne yapacaklarını bilmiyorlar. Birinci başlarda iyi niyetli olarak yardım etme gayeli birtakım yardımlarda bulunsalar da bir süre sonra ‘Bu anlamıyor, iradesiz, bilerek yapıyor, bizi tercih etmiyor onu tercih ediyor’ halinde öfkeler başlıyor ve kişi bir süre sonra yalnızlaşmaya başlıyor. Aileler de yalnızlaşmaya başlıyor” diye konuştu.
Paklık bağımlılığı anne ve babadan öğreniliyor
Paklık bağımlılığının çoğunlukla gençlik devrinde ortaya çıktığını belirten Prof.Dr. Gül Eryılmaz, “Özellikle bu bağımlılıklar için çocukluk periyodunun nasıl bir ilgisi var? Çocukluk devrinde görülen travmalar ya da çocukluk devrinde görülen öğrenmeler tesirli olabiliyor. Şayet annenizin yahut babanızın çok paklığa yüklediği bir bedel varsa siz de paklığa paha veriyorsunuz. Zira çocuklar bu davranışları bilinçdışı bir formda bilinçaltından öğreniyorlar. Bir süre sonra pak olmanın kıymetli olduğu, sağlıklı olduğu kirli olmanın ise sıhhatsiz olduğunu bir halde çocuklar öğreniyorlar. Yani model alıyorlar. Olağan genetik yatkınlık da değerli bir faktör haline geliyor” dedi.
Ağır rekabetin yaşandığı periyot de tesirli olabilir
İçerisinde bulunduğumuz çağın da paklık bağımlılığının başlamasında tesirli olduğunu kaydeden Prof.Dr. Gül Eryılmaz, “Yoğun bir rekabetin olduğu, muvaffakiyet odaklı bir öğrenme modelinin olduğu bir devirdeyiz. Münasebetiyle ergen zorbalığından bahsedebiliyoruz. Hatta ergen değil, çocuk zorbalığı bile var. Zira 3-4 yaşındaki çocukların gittiği parklara gidip uzaktan bir müşahede yaparsanız şayet, çocukların nitekim de birbirlerine berbat davrandığını görebiliyorsunuz. Yani bu koşullar içerisinde çok travmatize oluyorlar. Bireylere paklık yapmak çok daha iyi geliyor. Zira bir yandan paklık yapmanın, beyni temizlemekten gelen her şeyi temizlediğine inanan psikojenik bir yanı da var. Zihnin paklığa karşı bu türlü bir algısı da var. Hasebiyle bir şifa olarak da görüyor lakin her şeyin bir dozu vardır.
Bir de çoklukla bizim üzere kültürlerde paklık çok sevilen bir şeydir. İmandan gelir ve değerli bir şeydir lakin yeniden doz ile alakalı bir durum var ortada. Ergenlerde paklık takıntısı başladığında ebeveynlerin başlarda güzeline gidiyor. Tertipli, pak olmasından ötürü ödüllendiriliyor. Şahısta bu davranış böylece daha çok pekişiyor. Halbuki bu türlü durumlarda ebeveynlere düşen, bu durumu takip etmektir. Artıyor ise kesinlikle bu bahis ile ilgili bilgi sahibi olmak, aydınlanmak, gerekirse yardım almak ile ilgili vazifeleri olduğunu söylemek lazım” ikazında bulundu.
Şahısları kabul ettirmeye çalışmayın
Paklık bağımlılığındaki paklık kavramının “zihnin yanlış kodladığı bir temizlik” olduğuna dikkat çeken Prof.Dr. Gül Eryılmaz, “Çünkü bu paklık belirli bir müddette yapılan bir paklık değil. Gerçeklikle ilgisi yoktur. Bir çeşit hayal gerçekliğidir. Beyin bir türlü kabul etmiyor ve tekraren yıkamaya başlıyor ve bundan da haz alıyor. Bu yüzden bir bağımlılıktan farkı yoktur. Alkol bağımlıları da bu durumun olağandışı olduğunu bilirler lakin tekraren içerler. Paklık bağımlılığında da kişiyi ikna etmenin bir yararı olmaz. Kişinin kesinlikle tedavi edilmesi gerekmektedir” dedi.
Bağımlılık tedavisinin üç değerli ayağı var
Bağımlılık tedavisinde üçlü bir sacayağı olduğunu kaydeden Prof. Dr. Gül Eryılmaz, “Birinci ayak, hastalığı biyolojik olarak iyi pahalandırmak gerekiyor. Zira beyinde birtakım networkleri, kimyasalları iyi tespit edersek ona mahsus tedaviyi iyi yapmak gerekiyor. İkinci ayak iyi bir psikoterapi görülmesi gerekiyor. Ailenin de iyi bir psikoterapi alması gerekiyor. Zira ailenin nasıl davrandığı, ne yapacağı ya da ne yapmaması gerektiğinin ilaç kadar kıymeti vardır. Üçüncü ayakta ise kişinin kısmen iyi olduğu periyottan başlayarak iyi olduğu, çok daha iyi olduğu devirleri takip ederek birkaç yıla yayılan tedaviden bahsediyoruz” sözlerini kullandı.
Çocuğun paklık bağımlılığını önemseyin
Prof.Dr. Gül Eryılmaz, ailelere de tavsiyelerini şöyle sıraladı: “Aileler, bilhassa ergenlerde paklık ile ilgili bir durum olduğunda kesinlikle yardım alsınlar, bu mevzuyu önemsesinler ya da bu bahisle ilgili okuma yapsınlar. Zira bir bağımlılık önemsenmediği vakit, öteki bağımlılıklara kapı açar. Anksiyete de takıntı da öteki bağımlılıklara kapı açabilir. O yüzden dikkatli olmakta yarar var.”
Milliyet