Bakan Gül, Türkiye Adalet Akademisince Yargı Karalarında Gerekçelendirme Çalışması ismiyle düzenlenen programda konuştu.
Gül, yargı mensuplarının maddi hakikatin peşindeki çileli yürüyüşünün yegane hedefinin adaleti sağlamak, mağdurun hakkını teslim etmek, mazlumun gözyaşını silmek ve vicdanları teskin etmek olduğunu lisana getirdi.
Yargı mensubunun gözünü ve kulağını her türlü harici tesire kapatmak zorunda olduğuna işaret eden Gül, yargı mensuplarının gücünü hukuktan, hukuka bağlılıktan ve vicdanından aldığını söyledi.
Vicdani kanaatin ilahi bir lütufla beşere bahşedilmiş bir akıl yargısı olduğunu belirten Gül, bu yargının isabetini ölçmenin ve değerlendirmenin ölçüsünün ise münasebet olduğunu vurguladı.
“Gerekçe, hukuk devletinin alameti farikasıdır.” tabirlerini kullanan Gül, gerekçeli karar hakkının, adil yargılama hakkının en kıymetli boyutunu oluşturduğunu bildirdi.
Gül, münasebetin bir öteki işlevini, “etkili bir yargısal kontrole taban teşkil etmesi” olarak tanımlayarak, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Böylece, kararın temelsiz önyargılar üzerinde değil, objektif bir kıymetlendirme üzerinde yükseldiğini görmek mümkün olacaktır. Yargısal kontrol kadar, demokratik kontrol de yeniden münasebete bağlıdır. Toplumun yargıya inancı, münasebet üzerinden kurulan alakayla sağlanır. İki kişi ortasındaki kolay bir alacak davasında dahi, bu dava tüm toplumun huzurunda ve tanıklığında cereyan etmektedir. Muhakemenin kamusal niteliği ve yargılamanın aleniyeti, direkt yahut dolaylı bir göz olarak, toplumun sürece refakati demektir.”
Münasebetin, yargı organının temel kamusal irtibat aracı olduğuna işaret eden Bakan Gül, “Yargı lakin kararıyla konuşur” kelamını hatırlatarak, “Yargı mensubu çıkıp adliye önünde basın açıklaması mı yapar, basın duyurusu mu yapar? Hayır. Kararıyla konuşur, iddianamesiyle konuşur. İlamıyla, verdiği kararla konuşur.” tabirlerini kullandı.
“DEMOKRASİMİZİN ÖNÜNDE BUGÜN YENİ VE SİVİL BİR ANAYASA GAYESİ BULUNMAKTADIR”
Yargı kararlarının gücünü, üstünlüğünü ve bağlayıcılığını en başta Anayasa’dan aldığını belirten Gül, hukuk devletinde Anayasa ve maddelerin bahşettiği bağlayıcılığın ötesine geçen bir kıymet ve üstünlük alanı bulunduğunu, bunun ise meşruiyet ve ahlaki üstünlük olduğunu vurguladı.
Gül, “meşruiyet ve ahlaki üstünlük, her türlü insani faaliyetin merkezindedir.” sözlerini kullanarak, şöyle devam etti:
“Sayın Cumhurbaşkanımız liderliğindeki bedel merkezli siyasetimiz de toplumun müşterek kıymetlerinden beslenen bir ahlaki üstünlükle büyümüş, bugünlere gelmiştir. Bu bedellerin başında demokrasi inancı vardır, hak ve özgürlük tutkusu vardır. Türkiye’yi 28 Şubat periyodunun karanlığından çekip çıkaran bu inanç, endişelerin değil, umudun terennümüdür. Yargıyı ve bürokrasiyi FETÖ’nün hain tuzaklarından ve insan onurunu hiçe sayan haysiyet cellatlıklarından kurtaran da yeniden millet olarak yarınlara inançla, özgürlükle ve hukukla bakma inancıdır. Bu inanç ve kararlılıkla vesayet manileri aşılmış, darbe teşebbüsleri hüsrana uğratılmış, terör örgütlerinin beli kırılmıştır. Geldiğimiz nokta, milletimizin hukuk ve demokrasiye bağlılığının bir sonucudur. Milletimizin daha özgür, daha güçlü ve daha huzurlu bir Türkiye kurma kararının sonucudur. Milletin karar ve tercihinden öbür bir güç tanımayan demokrasimizin önünde bugün yeni ve sivil bir anayasa maksadı bulunmaktadır.”
Yeni anayasa maksadına emin adımlarla ulaşacaklarına inandığını kaydeden Gül, “Ülke olarak hiçbir kazanımı, konjonktür ve konum demokratlarının lütfuyla elde etmedik. Bu çabayı yeniden biz vereceğiz.” dedi.
Gül, Türkiye’nin tarafının geleceğe baktığını, insan haklarının geliştirilmesi, hukukun üstünlüğü ve hukuk güvenliğinin ıslahatların ana amacı olduğunu, bu maksatların yargı paketleriyle somut hale getirildiğini söyledi.
Yargı ıslahatlarının 2018’de ete kemiğe büründüğüne işaret eden Gül, ıslahatların adım adım uygulandıkça somut meyvelerinin alındığını belirterek, Yargı Karalarında Gerekçelendirme Çalışmasının da bu kapsamda düzenlendiğini aktardı.
Gül, uygulamaya yansıyan ıslahatları sonuna kadar takip edeceklerini bildirerek, “Daha fazla demokrasi demeye devam edeceğiz. Yeni sivil anayasa demeye devam edeceğiz. Özgür bireyle daha güçlü toplum demeye devam edeceğiz. Birileri ‘statüko’ dese bile biz daha fazla değişim, ıslahat demeye devam edeceğiz. Bütün bunları söylerken de bağımsız ve tarafsız yargının daha da güçlenmesi ve bu program üzerinde titremeye devam edeceğiz.” diye konuştu.
“YARGI İSMİNE VEKALETEN KELAM SÖYLEME YETKİMİZ YOKTUR”
“Yürütme temsilcileri olarak bizlerin yargı ismine vekaleten kelam söyleme yetkimiz yoktur.” diye konuşan Gül, yargı mensuplarının da toplumun adalet beklentisine cevap vermek, toplumun takviye ve inancını korumak üzere değerli bir ödevi olduğuna işaret etti.
Bu ödevi yerine getirmede bir gecikme, ihmal yahut aksama olması halinde kamusal tenkidin bir hak olacağını belirten Gül, “Eleştirilerin muhatabı olmamak için adil kararı makul müddette vermesi, yargı mensuplarının ve yargının temel vazifesidir. Milletimizin yargıdan beklentisi geç olmadan, geç gelmeden adaletin tecelli etmesidir, adaletin yerini bulmasıdır.” diye konuştu.
Gül, Yargı Islahatı Stratejisi ve İnsan Hakları Hareket Planı’nın temel yerinin bireylerin haklarını ve insan onurunu muhafaza anlayışı olduğuna dikkati çekerek, şunları kaydetti:
“Yargıya inanç, yargının aktif işleyişi ve yargı bağımsızlığı, işte bu taban üzerinde yükselmektedir. Hak ve özgürlüklerimizi korumak da yargıyı sağlıklı biçimde işler kılmaktan geçmektedir. Zira yargı, hak ve özgürlüklerin en önde gelen kurumsal teminatını oluşturmaktadır. Gerekçeli karar hakkının korunması da bu vizyonun bir kesimidir ve hareket planımızın somut amaçları ortasındadır. Yargı kararlarında gerekçelendirme, daima olarak gündemimizde tuttuğumuz, fikri takibini yaptığımız bir mevzudur.”
İnsan Hakları Aksiyon Planı’nda kıymetli gayeler olduğunu vurgulayan Gül, hakim ve savcıların terfi sisteminde kararların kâfi münasebetle yazılıp yazılmadığı konusunun da kriter olarak ortaya çıktığını bildirdi.
Bakan Gül, bahisle ilgili yasal düzenleme yapılacağını duyurarak, “Amacımız, adil kararın makul müddette verilmesinin sağlanması ve kararların gerekçeli olarak yazılması.” dedi.
Milliyet