Zatî Doneleri Himaye Konseyi’nden yapılan açıklamaya nazaran, birtakım vatandaşlar, Kurul’a başvurarak, çeşitli internet sitelerinde taraf alan haberlerde geçen isim ve soy isimlerinin ya da haberlerin Şahsî Donelerin Korunması Kanunu kararları kapsamında silinmesini talep etti.
“Unutulma Hakkı” kapsamında kıymetlendirilmesi talep edilen müracaatları ele alan Kurul’un, kararı, internet sitesinden duyuruldu.
Kurul’un 23 Haziran 2020 tarihli kararına nazaran, arama motorları, Zatî Dataların Korunması Kanunu 3. hususunda yan verilen tarif çerçevesinde “veri sorumlusu” olarak kabul edildi, arama motorları tarafından gerçekleştirilen faaliyetler de “kişisel done işleme” faaliyeti olarak değerlendirildi.
Karara nazaran, arama sonuçlarının indeksten çıkarılmasına yönelik taleplerle ilgili öncelikle arama motorlarına müracaatta bulunulacak. Done sorumlusu arama motorlarının bu talepleri reddetmeleri yahut müracaat sahibine yanıt vermemeleri halinde ilgili şahıslarca Kurul’a şikayette bulunabilecek. Insanlar, Kurul’a müracaatta bulunurken tıpkı devranda direkt yargı yoluna da gidebilecek.
Kararda belirlenen yöntem ve esaslar, arama motoru işleticisi şirketlere bildirilecek, unutulma hakkının uygulanabilmesini teminen muhabere kanallarının Türk vatandaşları tarafından da kullanılabilmesi sağlanacak.
DEĞERLENDİRMEDE DİKKATE ALINACAK KRİTERLER
Karara nazaran, kişinin arama motorları üzerinden kendi ismi ve soyadı ile yapacağı bir arama sonucunda gösterilen sonuçların indeksten çıkarılmasına yönelik yapılacak değerlendirmede, ilgili kişinin temel hak ve özgürlükleri ile kamunun kelam konusu bilgiyi edinmesinden sağlayacağı menfaatler arasında bir istikrar testi yapılacak, yarışan menfaatlerden hangisinin ağır bastığı gözetilecek.
Kurul’un kararına nazaran, şikayetlerin kıymetlendirilmesi sürecinde öncelikli olarak dikkate alınacak kriterler sorular halinde belirlendi.
Sorular şöyle:
“- İlgili kişi kamusal hayatta kıymetli bir rol oynuyor mu?
– Arama sonuçlarının öznesi bir çocuk mu?
– Haberin içeriği akıllıca mu?
– Haberler kişinin çalışma hayatı ile mi ilgili?
– Arama sonuçlarında yan alan haber ilgili kişi hakkında hakaret, onur kırıcı, iftira niteliği taşıyor mu?
– Arama sonuçlarında nokta alan haber şahsi nitelikli ferdî data niteliği taşıyor mu?
– Arama sonuçlarında ulaşılan haber yeni mi?
– Arama sonucunda ulaşılan haber kişi hakkında önyargıya sebep oluyor mu?
– Arama sonucunda mahal alan haber kişi açısından bir risk doğuruyor mu?
– Haber kişinin kendisi tarafından mı yayımlandı?
– Özgün içerik gazetecilik faaliyeti kapsamında işlenen olguları mi kapsıyor?
– İlgili şahsa ait haberlerin yayımlanmasında yasal bir mecburilik var mı?
– İlgili insana ait haber, ceza gerektiren bir hatayla mı ilgili?”
Kıymetlendirme sürecinde dikkate alınacak kriterler bunlarla hudutlu olmayacak, her somut hadise özelinde Heyet tarafından ek ölçütler de gündeme gelebilecek.
LIDER BİLİR’İN DEĞERLENDİRMESİ
Kurul’un kararını kıymetlendiren Zatî Doneleri Himaye Kurumu Yöneticisi Prof. Dr. Faruk Bilir, “unutulma hakkı”nın, bireyin geçmişte hukuka elverişli olarak yayılmış ve sahih nitelikteki haberlerinin devranın geçmesine bağlı olarak erişimden kaldırılmasını ya da gündeme getirilmemesini talep edebilmesi halinde söz edilebileceğini belirtti.
“Unutulma hakkı”nın, bireylerin internette kendi isimleriyle arama yapıldığında derlenen sonuçlar arasında kendileriyle ilgili haber, fotoğraf, ses, imaj, ve evrak üzere donelere konum verilmemesini isteme hakkı olarak da isimlendirilebileceğini tabir eden Bilir, şunları kaydetti:
“Bu hak, kişinin geçmişine ait dijital ortamlarda var olan ve vesair bireyler tarafından öğrenilmesini istemediği şahsî olgularının kaldırılmasını talep etme, yayılmasını engelleme hakkının bir yansımasıdır.
Avrupa Adalet Divanı kararlarında kabul gören ve AB Umumî Done Müdafaa Tüzüğü kapsamında da kabul edilen unutulma hakkı, Türkiye’de 7 Nisan 2016 tarihinde yürürlüğe giren 6698 sayılı Zatî Donelerin Korunması Kanunu’nda açıkça geçmese de kanunda mekan alan silme, yok etme ve anonim hale getirme üzere imha süreçleri kapsamında kıymetlendirilebilir.”
Milliyet
