Doğu Akdeniz’de Meis ve Rodos adası etrafında Yunanistan ile Türkiye ortasında yaşanan “Navtex” (denizde haberleşme duyurusu)gerginliği sürüyor. Türkiye, Rodos ile Meis adası ortasını kapsayan bölgede evvelki gün Navtex duyuru etti. Navtex duyurusuyla kelam konusu bölgede, 21 Haziran-2 Ağustos ortasında Oruç Reis Araştırma Gemisi, Ataman Tedarik Gemisi ve Cengizhan Taşıma gemisinin faaliyet yürüteceği belirtildi. Yunanistan bunun üzerine donanmasını alarma geçirdi. Aksaz Deniz Üssü’nden Türk Deniz Kuvvetleri’ne ilişkin 20 civarında savaş gemisi, bölgeye hareket ederken, TSK’ya ilişkin F-16’lar da Meis Adası etrafında uçtu. Yunan savaş uçakları da Meis etrafında uçuş yaptı.
Türkiye’nin Navtex duyurusunun akabinde Yunanistan da birebir bölgede Navtex yayınladı. Lakin Türkiye bu adıma karşı kararlılığını Türk Deniz Kuvvetleri Seyir Hidrografi ve Oşinografi Daire Başkanlığı’nın evvelki gece iki tane daha Navtex duyuru ederek gösterdi. Yeni duyuruda, “Türk Navtex Servis alanında yetkisiz istasyon tarafından yayınlanmıştır. Bölgede yayın yapmaya yetkili Antalya İstasyonu’dur” denildi. Türkiye’nin bir evvelki Navtex duyurunun hâlâ geçerli olduğu, Antalya İstasyonu’ndan yayın yapmaya devam edileceği vurgulandı.
Navtex duyurusunda, “Larnaka Radyo navtex duyurusunda belirtilen ‘Kıbrıs’ 1960’ta kurulan devlet ile tıpkı değildir. Bu nedenle, Türkiye, ‘Kıbrıs’ isimlendirmesinin hiçbir ölçüde yahut biçimde Güney Kıbrıs Rum Idaresini tanıma yahut Türkiye’nin 1960’daki garanti mutabakatı ile kuruluş muahedesinden kaynaklanan hak ve yükümlülüklerine ziyan vermesi manasına gelmeyeceğini beyan eder. GKRY’nin, Larnaka Radyo MA46-266/20 nolu navtex duyurusu ile kanunsuz argümanlarını legalleştirme gayretleri geçersizdir ve Türkiye tarafından kabul edilmemiştir, edilmeyecektir” bildirisi verildi.
‘Adalar kıta sahanlığına sahip olamaz’
Navtex duyurusunu uzmanlar Milliyet’e kıymetlendirdi.
Emekli Tümamiral Cem Gürdeniz: Türkiye, açık deniz alanlarında kendi kıta sahanlığı üzerinde bir faaliyet yapacağı vakit bunu Navtex ile duyuruyor. Bunu önlemek için Yunanistan, o bölgede Navtex duyuru yetkisi olmadığı halde, çıkıyor Türkiye’ye Navtex duyuru ediyor.
Türkiye’nin bu Navtex duyurusu, Doğu Akdeniz’de kendi geleceğini belirleyecek bir atılım. Geri adım atılmamalı. Türkiye, 29 Kasım 2019’da BM’ye kıta sahanlığı koordinatlarını verdi. Bu noktada Türkiye, Yunanistan’dan bir adım önde. İkincisi, Türkiye açık deniz alanında Navtex üzerinden 2012’de verdiği ruhsatı kullanma hakkını kullanıyor. Üçüncüsü 2018 Ekim’de Türkiye sismik araştırma yaptı. Dilerim Yunanistan bir yanılgı yapıp, Türkiye’nin bu teşebbüsüne ateş gücüyle karşılık vermez. O vakit Türkiye’nin kendini savunma hakkı doğar.
Akdeniz Güvenliği Merkezi (CEMES) Lideri Prof. Dr. Nurşin Ateşoğlu Güney: Navtex denizcilik terminolojisiyle beli bir alanda, ‘ben bulunuyorum, dikkatinize’ diyerek faaliyet duyurusunun yapıldığı haberleşme sistemi. Türkiye’nin uzun bir müddettir sondaj faaliyetlerine Yunanistan karşı çıkıyor. Türkiye daima milletlerarası hukuk çerçevesinde hareket ediyor. Türkiye memleketler arası hukuka ters bir şey yapmıyor. Ancak Yunanistan ve GKRY, bunu farklı algılayıp, gerisine da Avrupa Birliği’ni almak suretiyle, Türkiye’yi aşikâr bir alana hapsetmeye çalışıyor. Türkiye kararlı duruşuyla, 2011’de KKTC’den Türk Petrol Anonim Şirketi’ne verilen ruhsat olsun, Libya anlaşmalıyla olsun adım adım, Yunanistan tarafından dayatılan Seville Haritasını aksine çevirdi. Yunanistan’ın savı, adalarında kıta sahanlığı olduğu, o yüzden Meis Adası’nın etrafında Türkiye’nin faaliyet göstermesini istemiyor. Lakin Türkiye bunu kabul etmiyor. Akdeniz’deki en uzun kıyı kıyısına sahip bir ülke Türkiye. Milletlerarası teyammüllere bakıldığında da Yunanistan’ın tezlerini çürüten yani adaların kıta sahanlığına sahip olmayacağı ortaya koyuluyor.
TSK’dan iletili Navtex duyuruları
Türk Deniz Kuvvetleri, 29-30 Mayıs tarihleri ortasında da Girit güneyinde dört başka alanda, “Ne Keyifli Türk’üm Diyene” halinde Navtex duyuru ederek, bölgede tatbikat yapmıştı. 25 Haziran’da da TSK’nın parolası olan “Etkin, Caydırıcı, Saygın” biçiminde yeniden Girit güneyinde üç farklı alanda Navtex duyurusu yapılmıştı.
Navtex duyuru edilen bölgede TSK’ya ilişkin çok sayıda savaş gemisi ve uçak bulunurken, sismik araştırma gemisi Oruç Reis’in Antalya’da son hazırlıklarını yaptıktan sonra bölgeye intikal etmesi bekleniyor.
Navtex nedir?
Navtex, denizcilere, meteoroloji iddiaları, seyir bilgileri, aciliyet, emniyet ve denizde çalışma yapılan alanlar hakkında bilgi veren haberleşme aygıt sistemidir. Ülkelerin Deniz Kuvvetleri, denizlerde yapacağı eğitim ve tatbikatların bilgisini evvelce bu yolla duyurularak, bu alanlara girilmemesi konusunda ikazlarda bulunuyor.
Milliyet