Almanya’nın arabuluculuğunda Türkiye ve Yunanistan’ın Doğu Akdeniz’de muahede için yürüttüğü fakat Yunanistan’ın Mısır ile mutabakatıyla durdurulan görüşmelerde hareketli dakikalar yaşanıyor. Son gelişmelerin akabinde Almanya Başbakanı Merkel’in evvelki gün Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile telefonda görüşme talebinde bulunduğu öğrenildi.
Almanya’nın arabuluculuğunda yürütülen, fakat Türkiye’nin son anda durdurma kararı aldığı Yunanistan görüşmelerinde yaşananların ayrıntılarına Milliyet ulaştı.
Berlin’de buluşma
İki ülke yaklaşık 2.5 ay evvel Almanya’nın da teşebbüsleri ile masaya oturmaya karar verdi. Cumhurbaşkanı Erdoğan, bu misyon için Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın’ı görevlendirirken, Dışişleri Bakanlığı ve askeri yetkililer de muhataplarıyla görüşmelere başladı.
Heyetler evvel Atina’da akabinde da İstanbul’da bir ortaya gelme konusunda anlaşırken Ayasofya’nın ibadete açılması tartışmaları nedeniyle Yunan tarafı, “Bu tartışma varken Atina’da görüşmek hakikat olmaz” dedi. Heyet İstanbul’a davet edilirken “Orada görüşmek ise imkansız” karşılığı verildi. Daha sonra heyetler “tarafsız bölge” olarak Berlin’de bir ortaya gelmeye karar verdi.
Görüşmeler sonucu geçen hafta heyetler üç temel başlıkta anlaştı. Türkiye ve Yunanistan, Doğu Akdeniz krizinin sonuçlanması için “karşılıklı istikşafi görüşmelere başlanması”, “siyasi görüşmelere başlanıp, sürat verilmesi” ve “askerler ortasında inanç beyanını artıran toplantılara tekrar başlanılması” bahislerinde 7 Ağustos’ta ortak niyet beyanı açıklamasına hazırlanılırken, Yunanistan bu açıklamaya saatler kala 6 Ağustos’ta Mısır ile deniz yetki mutabakatı imzaladı.
2.5 aylık görüşmeler boyunca Yunan tarafından, “Biz Mısır ile görüşüyoruz” üzere bir tabir kullanılmamışken ortaya çıkan durum üzerine Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın başta olmak üzere Türk tarafı muhataplarına ulaşarak, “Bu teşebbüsü kabul etmiyoruz, bir daha olmayacağına dair kelam istiyoruz” bildirisini iletti.
‘Kabul etmiyoruz’
Kalın muhatabına “Türkiye Cumhuriyeti ismine müzakere yapan kişi olarak Türkiye’yi dışarıda bırakan, Doğu Akdeniz’de ikili, üçlü ya da çoklu her türlü teşebbüsü kabul etmediğimizi iletiyorum. Bunu kayda geçiriyorum. Biz bir taahhüdün altına giriyoruz ve tıpkı hali da sizden bekliyoruz” dedi.
Yunan tarafı ise “Bu bizim Türkiye görüşmelerimiz ile ilgili bir mevzu değil. Mısır ile çalışıyorduk, denk geldi” karşılığını verdi. Yunanistan’ın hali nedeniyle mevzu Cumhurbaşkanı Erdoğan’a aktarıldı. Erdoğan da “görüşmeleri durdurun” talimatı verince açıklamadan vazgeçildi.
Bahsin iletildiği Alman makamları ile süreçten haberdar olan NATO yetkilileri Mısır ile yapılan muahededen evvelden haberleri olmadığını argüman ederek Türkiye’nin masadan kalkmamasını istedi. Ankara’nın cevabı da “Artık bunu bizimle değil, Yunanistan ile konuşun” oldu. Türkiye’nin Merkel’in ricası ile Oruç Reis’i bölgeye göndermeyerek “jest” yapıldığı da buna rağmen Yunanistan’ın tutumunun kabul edilemeyeceği de taraflara iletildi.
Bugün yahut yarın
Bu gelişmeler üzerine Türkiye, Oruç Reis’i Navtex duyuru ettiği bölgeye gönderdi. Türkiye, NATO, AB ve Alman makamlarla diplomatik temaslarını sürdürürken, Yunanistan’ın hali da eleştirildi. Almanya Başbakanı Merkel’in ise evvelki gün Erdoğan ile telefonda görüşme talebinde bulunduğu, bugün yahut yarın ikili ortasında bir görüşme gerçekleşebileceği kaydedildi.
Oktay: Selam olsun
Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay, toplumsal medya hesabından “Kara hudutlarımızda olduğu üzere #MaviVatan’ın her bir karışında egemenlik vazgeçilmezimizdir. Gemilerimiz kelamda mutabakatlara ve Akdeniz’de memleketler arası hukuku hiçe sayanlara aldırış etmeden rotasında ilerliyor. Ülkemizin Akdeniz’de yol alan kal elerine selam olsun” tabirlerini kullandı.
Dışişleri’nden Oruç Reis haritası
Dışişleri Bakanlığı İkili Siyasi İşler ve Denizcilik-Havacılık-Hudut Genel Müdürü Büyükelçi Çağatay Erciyes, Twitter hesabından yaptığı paylaşımda, Oruç Reis’in faaliyet yürüttüğü bölgeyi gösteren haritaya yer verdi. Bölgede tansiyon yaratanın maksimalist talepleriyle Yunanistan olduğunu belirten Erciyes paylaşımında, Türkiye’nin hukuksal tezlerini özetledi. Erciyes, “Yunanistan ana karasına 580 kilometre uzaklıktaki Kastellorizo (Meis) isimli 10 kilometrekarelik Yunan adası nedeniyle Yunanistan, 40 bin kilometrekare deniz yetki alanı talep ederek, Oruç Reis’i durdurmaya ve Doğu Akdeniz’i Türkiye’ye kapatmaya çalışmaktadır” dedi.
Milliyet