Gemlik’te temmuzda temeli atılan yerli araba fabrikasında hummalı bir çalışma var. Gebze’deki merkezde de gruplar hiç durmuyor. Gemlik’te fabrikanın taban güçlendirme çalışmalarının devam ettiğini söyleyen Türkiye’nin Arabası TOGG’un CEO’su Gürcan Karakaş, “Süreçte hiçbir gecikme yok” diyor.
Sabah’tan Feride Cem’in röportajı:
Kendilerini 24 saat sahnedeymiş üzere hissettiklerini anlatan Karakaş, Avrupa’da birçok ülkenin gözünün TOGG’da olduğunu vurguluyor. Karakaş’la yerli otonun seyahatini konuştuk…
Türkiye’nin 60 yıllık hayal projesinin başında olmak nasıl bir his?
Bir teknoloji eserini sıfırdan yapmak her mühendisin hayalidir. Herkese nasip olmaz. Aracın kendi ülkemiz için yapılıyor olması heyecanımızı katlıyor. Dünyada örneği çok az olan bir proje yapıyoruz. Çekirdek mobilite ekosisteminin kurulumundan bahsediyoruz. 60 yıllık bir araba hayalinin devamı var. Onun tamamlanması var. Kendimizi her vakit 24 saat sahnedeymiş üzere hissediyoruz. Bize nazaran bir hayalin tamamlanması, hayata geçmesi konusunda bir görevimiz var. Bu bize dayanılmaz bir güç veriyor.
Kaç kişilik bir takımsınız?
195’i mühendis, toplam 215 kişiyiz. Kısa müddet sonra ortamıza yükü mühendis 15-20 kişi daha katılacak. Çalışanlarımızın çok kıymetli bir kısmı milletlerarası projelerde vazife almış şahıslar. Yabancılar da var takımımızda. Bilakis beyin göçü yapıyoruz. Amerika ve Avrupa’dan gelen arkadaşlarımız var. Tesla ve Faraday Future’da çalışmış deneyimli Türk bir arkadaşımız katıldı ortamıza. Görüştüklerimiz, muahede yolunda olduklarımız da var. Konusunda uzman, uzman insanları neredeyse bulup getiriyoruz. Şu anda İK havuzumuzda 30 binden fazla müracaat var. 2023’te 500’ü rahat geçeriz. Projenin toplam istihdam sayısı ise 4.300’den fazla. Yeni mezunları almak için 1-2 yılımız var. Fabrika için mavi yakalı alımına şimdi başlamadık.
Tedarikçilerinizi belirleyebildiniz mi?
Yüzde 95-98’i ile el sıkıştık. 300’e yakın ana tedarikçi kümemiz var. Bunlar hacimsel olarak kıymetin yüzde 51’ini Türkiye’de üreten firmalar. Fabrikanın tedarik süreci ise ekim ayında başlayacak. İstediğimiz teknik kalitede eser bulursak, biraz daha kıymetli olsa bile yerli olanı tercih ediyoruz.
Yurt dışından da takip ediliyor mu bu yatırım, ‘Türkler ne yapıyor’ diyorlar mı?
Elbette ediliyor. Google’de aratırsanız görürsünüz. Birkaç haftadır Almanya’nın mecmualarında daima biz çıkıyoruz. Hatta Alman gazeteler, ‘Uyuyorsunuz siz, nanoteknolojiler gelişiyor’ diyorlar. Bu eleştiriyi Türkler üzerinden değil de Almanlar’ın tavırları üzerinden yapıyorlar. Gücümüzü abartmak için söylemiyorum ancak gözleri üstümüzde, bizi takip ediyorlar. Piyasaya girdiğimiz andan itibaren Avrupa’nın elektrikli araç olarak tasarlamış birinci şirketi olacağız.
Size en büyük tenkit de yerlilik konusunda yapılıyor. Gereğince yerli olmadığınız söyleniyor…
Yeni bir eser geliştirmek için 15 yıl vaktiniz ve sonsuz kaynağınız olursa elbette bir araba yüzde 100 yerli olabilir. Birtakım komponentler yurtdışında 39-40 milyon adet üretiliyor. Gaye kapasitemiz olan 175 bin adet için bu yatırımı yapmak ticari olarak mantıklı değil. Global boyutta rekabet edecek bir marka üretmek için yola çıktık. Yerli olsun diye fiyatının iki katına üretim yaparsan ticari manada da mantıklı olmaz. Burası sonuçta ticari bir işletme. Yerlilikte kendimize ve devletimize verdiğimiz kelamı tutmamız lazım. Yüzde 51 yerlilik diyoruz. Bu oran yeni başlayan bir şirket için acayip iyi bir sayı.
Cumhurbaşkanı Erdoğan ile de yatırım hakkında konuşuyor musunuz?
Cumhurbaşkanımız bana telefon etmiyor ya da ben fizikî olarak gidip bilgi vermiyorum. Fakat projeyi çok önemsiyor ve bize verdiği dayanağı her seferinde hissettiriyor. Takviyesi hissetmek için illa birebir konuşmamız gerekmiyor. Bakanlar üzerinden hissediyoruz. Idare Şurası Liderimiz Rifat Hisarcıklıoğlu nizamlı olarak görüşüyor esasen.
İhracat yapılacak mı, planlarınız neler?
Bana nazaran başarımızın orta ve uzun vadede sürdürebilir olmasının ispatı ihracatımızın olması. İhracat yapmanız global boyutta rekabetçi olduğumuz manasına gelir. Bu nedenle ihracatta olmak istiyoruz, planımızı buna nazaran yaptık. Bizim başarmamız kural, Türkiye’nin bir daha bir kayba vakti de yok. Zira bu segmentte fırsat penceresini kaçırdıktan sonra yaptığımız hiçbir şeyin manasının kalmayacağını biliyoruz.
Fabrikanın tabanında sorun olduğu savları var…
Burayı seçerken aradığımız 3 kriter vardı. Marmara Bölgesi’nde olmak zorundaydık. Her halükarda Marmara’nın yeri inşaat için problemli, zelzele bölgesi ve gereğince güçlü değil. Bu hesaplamadığımız bir durum değildi. Konusunda uzman 6 profesörün görüşleri doğrultusunda yeri özel bir teknoloji ile güçlendiriyoruz. 1.5 metre genişliğinde, 15-20 metre derinliğinde kuleler, yer altı kolonlar yapıyoruz. Bunu 40 bin sefer yapacağız. Kendi kaya yerimizi kendimiz yapıyoruz. Bunlar bizim için devasa maliyetler değil. ‘Başlayalı 2 ay oldu bir şey gözükmüyor’ diyorlar. İş planımıza uygun ilerliyoruz. Güçlendirme çalışmasından sonra inşaat atağı başlayacak. 1.2 milyon metrekarelik alan üzerindeki toprağı 1.5 metre sıyırıyoruz. Ondan sonra yer güçlendirmesi yapılıyor. Onun üzerine daha fazla nitelikli yük taşıyacak toprak konulacak ve bina kurulacak. Yatırımın başında 40 yıla yakın General Motors’ta fabrikalar yönetmiş Brezilyalı Sergio Rocha var.
4.5 saat uyursam fazla uyumuş olurum
Aldığı davet üzerine 26 ay evvel Alman Bosch’un zirve yöneticiliğini bırakarak TOGG’un CEO’luk koltuğuna oturan 1965 Antalya Akseki doğumlu Gürcan Karakaş, tüm takımıyla birlikte ağır bir çalışma içinde olduklarını söyledi. Her gün sabah 6’da alarmının çaldığını söyleyen Karakaş, “Türkiye’nin araba sevdası projeleri birkaç defa başlayıp sekteye uğradığı için biz dedik çalışacağız, çalışacağız, çalışacağız bir sene içinde ortaya bir eser çıkaracağız. Hakikaten de bunu yaptık. Ben 4.5 saat uyursam, fazla uyumuş olurum. Hatta birtakım günler sabaha kadar uyuyamadığım oluyor. Şunu şöyle mi yapsak, bu türlü mi yapsak diye düşünüyorum. Gece 2-3’te bile takım arkadaşlarımızla yazıştığımız olur. Eşim bazen ‘işle evlisin’ diye takılıyor bana. Fakat işyerinde tanıştığımız için benim çalışma biçimimi bilir ve anlayış gösterir ” diye konuştu.
Babayiğitlerle konuşma kümesi kurduk
Beş babayiğidin yanı sıra TOBB paydaşlığıyla kurulan Türkiye’nin Arabası Projesi Ortak Teşebbüs Kümesi’nin yatırımının başında olmanın nasıl bir his olduğunu sorduğumuz Karakaş, “Evet çok işverenim var fakat bu durum bana yardım eden, destekleyen, takıldığımda soru soracağım birilerinin olduğu manasına geliyor.
Her ay idare şuramız toplanıyor. Yalnızca babayiğitlerle değil onların CEO ve CFO’larıyla görüşüyoruz. Ortak akıl üretme konusunda değişik perspektifler görüyoruz. Bu açıdan modelimiz epeyce güçlü” değerlendirmesini yaptı.
“Babayiğitlerle telefonda WhatsApp kümeniz var mı” sorusuna “Var…” karşılığını veren Karakaş, kümenin isminin ise “TOGG YK” olduğunu ayrıyeten öbür kümelerinin isminin da “TOGG Yatırım Komitesi” olduğunu söyledi.
Küme üyeleriyle toplanmaları gerektiğinde yahut bir mevzuda fikirleri olduğunda süratli bir formda görüş alışverişinde bulunduklarını söyleyen Karakaş, “Bu çok kıymetli. Pandemi periyodunda fizikî olarak bir ortaya gelmeyi bıraktık. Bilgisayar ortamında görüşüyoruz.
Dün gece kamulaştırma konusunda Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi geldi, çabucak kümede paylaştım” dedi.
Milliyet
