Başkan Yılmaz – Merkez Bankası’nın, TBMM Dijital Mecralar Komisyonu’na sunduğu, “Kripto Varlıklar Raporu”nda, Türkiye’de kripto para edinimi, kullanımı ve satışına ait değişik tespitler yer aldı. Yerli ve yabancı 40 kripto varlık satış platformu dışında, ATM’ler ve kripto para ofislerinden da alım-satım yapılabildiği belirtilen raporda, Türkiye’de dokuzu İstanbul, biri İzmir’de olmak üzere toplam 10 kripto varlık ATM’si bulunduğu, bunların bankalar tarafından değil çeşitli üçüncü taraf şirketler tarafından işletildiği kaydedildi. Raporda, ATM’lerde yapılan süreçlerin 6493 sayılı Ödeme ve Menkul Değer Mutabakat Sistemleri ve Elektronik Para Kuruluşları Hakkında Kanun kapsamında kıymetlendirilmesi için inceleme başlatıldığı açıklandı.
Raporun, “Türkiye’de Kripto Varlıkların Edinimi, Kullanımı ve Satışı” başlıklı kısmında, ülkemizdeki kripto varlık hareketliliği mercek altına alındı. Türkiye kökenli ve global kripto varlık alım satımı yapan 40 civarındaki platformdan, TL ile süreç yapılabildiği lisana getirilen raporda, Türkiye kökenli platformlarda 6 Mayıs prestijiyle 28 milyar TL süreç hacmi gerçekleştiği, global platformların bilgilerine ulaşılamadığı için süreç hacminin bu sayının çok çok üstünde olduğu söz edildi.
Günlük limit 1 milyon TL
Birinci sefer kripto varlık alabilmek için öncelikle kripto varlık alım satım platformlarının birinde hesap açmak gerektiği belirtilen raporda, birçok platformda günlük yatırma ve çekme limitinin 1 milyon TL, aylık yatırma ve çekme limitinin ise 5 milyon TL olduğu aktarıldı. Merkez Bankası’nın kararıyla 30 Nisan 2021’den itibaren kripto varlık alım satımında bankaların fon transferine aracılık etmesinin yasaklandığı aktarılan raporda, bu tarihten evvel bankaların yanı sıra ödeme ve elektronik para kuruluşları aracılığıyla da kripto varlık alım satım platformlarına fon transferi yapılabildiği anımsatıldı.
Raporda, kara paranın aklanmasının önlenmesi maksadıyla 1 Mayıs 2021 prestijiyle kripto platformlarına kimlik doğrulaması yapma mecburiliği getirildiği vurgulandı.
Raporda, merkezi olan kripto varlık alım satım platformlarının yanı sıra P2P (uçtan uca) süreçlerle de şahıslar ortasında kripto varlık değiş tokuş süreci gerçekleştirilebildiği anlatılarak, “P2P alışverişler, bireylerin bir finansal kuruma gitmeye gerek kalmadan para ünitelerini hesaplarından oburlarının hesabına taşımasına müsaade verir. Münasebetiyle bireylerin merkezi alım satım platformları üzere bu platformlarda hesap açarak ve fon aktararak kripto varlık alım satımı yapması ve platformlarda gerçekleştirilen süreçlere likidite sağlayarak kurul geliri üzere kripto varlık elde etmesi mümkün” bilgisi verildi.
Halka arz yolu
Raporda, Türkiye’de kripto para temin edilmesi için kullanılan metotlardan birisinin de birinci halka arz (Initial Coin Offering, ICO) olarak isimlendirilen kripto varlıkların birinci kez dağıtılması faaliyeti olduğu aktarıldı. Raporda, ICO’ların kripto varlık ihraççıları tarafından yürütülen bir projenin fonlanması hedefiyle ya da muhtaçlık duydukları sermayeyi elde etmeleri için kullanılabileceği belirtilerek, bu biçimde isteyen bireylerin hem Türkiye’den hem de hudut ötesi ihraççılardan kripto varlık temin etmesinin mümkün olduğu kaydedildi.
Kripto ofisleri
Raporda, Türkiye’de kripto varlık temin etmek gayesiyle kullanılan bir başka usulün kripto varlık ATM’leri olduğu, mevcut durumda dokuzu İstanbul, biri İzmir’de olmak üzere 10 kripto varlık ATM’si bulunduğu belirtildi. Bu ATM’lerin olağan ATM’ler üzere bankalar tarafından değil, çeşitli üçüncü taraf şirketler tarafından işletildiği aktarılan raporda, “Bu ATM’ler ekseriyetle nakit ya da kart ile süreç yapılmasına ve bireylerin kripto varlık cüzdanlarına ATM’lerden gerçekleştirilen süreçlerle kripto varlık aktarılmasına imkan sağlamaktadır” denildi.
Raporda, ATM’lerde yapılan bahse mevzu süreçlerin 6493 sayılı Ödeme ve Menkul Değer Mutabakat Sistemleri ve Elektronik Para Kuruluşları Hakkında Kanun kapsamında kıymetlendirilmesi için inceleme başlatıldığı açıklandı.
ATM’lerin yanı sıra kripto varlık alım satım ofisleri bulunduğu da bildirilen raporda, şahısların bu ofislerde kripto varlık cüzdanlarına kripto varlık ekleyebildiği, cüzdanlarındaki kripto varlıklarını öbür kripto varlıklar ile nakde dönüştürebildikleri anlatıldı.
Bağış ve imza kampanyası
Türkiye’de madencilik faaliyetinin de yürütülmekte olduğu bu kapsamda Bitcoin elde edilebileceği belirtilen raporda, “Yukarıda sayılan prosedürlerin dışında bağış ile kripto varlık elde etme, belli internet sitelerinde yapılan çeşitli faaliyetler (imza kampanyalarına katılma, reklam izleme ya da ankete katılma gibi) karşılığında kripto varlık elde edilmesi mümkün görünmektedir” denildi.
Türkler yatırım maksatlı kullanıyor
Raporda, Türkiye’de kripto varlık kullanımının, “yatırım amacıyla” olduğu tespiti yapıldı. Raporda, “Özellikle fiyatlarında astronomik seviyede oynaklıklar görülmesi, kısa vakitte çok fazla yükselmesi üzere durumlar, kimi bireyler için bu varlıkları öteki yatırım araçlarına nazaran daha cazip hale getirmektedir” değerlendirmesi yapıldı. 16 Nisan 2021’de karılan yönetmelikle ödemelerde kripto varlıklarının kullanılmamasının sağlandığını anımsatılan raporda, bu düzenlemenin, “aşırı oynaklık” dışındaki münasebeti şöyle açıklandı:
“Kripto varlıklar yapıları gereği süreçlerin takibinin epeyce sıkıntı olması ve sürecin taraflarının bilinme yükümlülüğü bulunmaması nedeniyle yasa dışı faaliyetler için kullanılabilmektedir. Bilhassa zımnilik kripto varlıkları olarak isimlendirilen bir çeşit kripto varlıklar yalnızca sürecin tarafları tarafından görünmesine ve tarafların birbirleri tarafından bilinmesine gerek olmadan süreçlerin gerçekleştirilmesine imkan sağlamaktadır. Bu cins durumlarda, bahse husus varlıkların hata gelirlerinin aklanması ve terörizmin finansmanı başta olmak üzere çeşitli yasa dışı faaliyetin gerçekleştirilmesi hedefiyle kullanılması mümkün olabilmektedir.”
BİTTİ
Milliyet