Türkiye’nin yedi yıldır ulusal bağımsızlık çabası verdiğini, iki yıldır da paradigmayı değiştirdiğini belirten Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak, pandemi etkilediyse de kendilerini gayelerden alıkoymadığını söyledi. Albayrak, “Yola devam. Bu süreci artık kimse engelleyemez” dedi.
CNN Türk’te Tarafsız Bölge programına katılarak Ahmet Hakan’ın sorularını yanıtlayan Albayrak, pandeminin tüm dünyayı etkilediğini, Türkiye’nin de etkilendiğini lakin bu tesirin çok daha az olduğunu, hasebiyle daha süratli olağanlaşacağını kaydetti. Albayrak, inanç endeksleri, kapasite kullanımı, vergiler üzere öncü göstergelerin ‘güçlü toparlanmanın’ sinyalini verdiğini vurguladı.
Süratle olağanlaşma
Pandeminin iktisada tesirlerini en aza indirmek için adımlar attıklarını hatırlatan Albayrak şunları söyledi:
“Makine durmasın diye rölantide çalıştırmaya çalıştık. Türkiye olarak bunu başardık. Iktisat durmasın diye esnafa, KOBİ’lere, şirketlere önemli dayanak verdi. Kamu bankaları kredi kampanyaları düzenledi. 2 ayda 250 bine yakın konut satıldı. 250 bin insan mesken sahibi oldu. Satılan konutların ortalama fiyatı 650-700 bin lira. Ortalama kullanılan kredi 250 bin lira. Yani 400 bin lira yastık altından çıkmış. Otomotiv kampanyası ile Türkiye’de üretilenlere dayanak verdik. Haziran temmuz bu manada başarılı geçti. Piyasa süratle olağanlaşmaya hakikat gidiyor. Gereksinim olduğunda dokunuşlar yapabiliriz. Perakende, yeme içme, konaklama dallarında dokunuş muhtaçlığı vardı, yaptık. Esnafa kira stopajı dayanağı sağladık. Küçük dokunuşlarla devam edeceğiz. Lakin yola girmeye başladı.”
İstihdam kalkanı
Kısa çalışma uygulamasının olağanlaşma dayanağına döneceğini belirten Albayrak, “Çok güçlü bir istihdam paketi hazırladık. Olağanlaşma ile istihdam kalkanı paketi” dedi. Albayrak, kelam konusu paketin ekimde Meclis gündemine gelebileceğini söyledi. Pandemide istihdamı korumak için adımlar attıklarını hatırlatan Albayrak, olağanlaşma ile tüm dünyada olduğu üzere Türkiye’de de istihdam kaybı olabileceğini fakat kelam konusu paketle bunu en aza indireceklerini tabir etti. Albayrak, bu süreçte yalnızca ABD’de 45 milyon kişinin işsiz kaldığının altını çizdi.
Albayrak, salgında ikinci dalganın tekrar kapanmaya neden olup olmayacağına yönelik soruyu da iktisat tarafından yanıtlayarak, “Birçok ülkede kapatma niyeti yok. Şayet kapanma olursa açlıktan ölecek insan sayısı daha fazla olur deniyor” biçiminde konuştu.
‘Para bas’ dediler bu çok büyük tuzak
Türkiye’de bir kriz lobisi olduğunu ve krizlerden çok bunlarla ilgilenmek zorunda kaldığını anlatan Albayrak, “Ben bakan olduğumdan beri her gün Türkiye batıyor!” dedi. Bu kısmın pandemi başladığında “Yeteri kadar yardım yok” derken bugün, “Neden bu kadar verdin?” dediğini söyleyen Bakan Albayrak, şöyle devam etti:
“Para bas demişlerdi. Çok büyük bir tuzak. O denli yapsaydık bugün enflasyon yüzde 30’du.”
Daha az etkilendik
Pandemi sürecini, “Dünya yanıyor, Türkiye güllük gülistanlık değil” kelamıyla özetleyen Bakan Albayrak, bununla birlikte Türkiye’nin daha az etkilendiğini şu örneklerle ortaya koydu:
Borsalara bakıyoruz, Türkiye daha iyi durumda.
Gelişmekte olan ülkelerin para üniteleri yüzde 20-30 kıymet kaybetti. Türkiye yüzde 17 etkilendi.
ABD, İngiltere, Avrupa ekonomileri daraldı. Türkiye en az daralma yaşayan ülkelerden biri olacak.
Bütçe performansında başka ülkelerin yüzde 8, 10, 15’leri konuştuğu bir ortamda Türkiye yüzde 5, 6’ları konuşuyor.
Borçlulukta Avrupa ortalaması, İngiltere, Japonya yüzde 100’ler, 200’ler, bizde yüzde 30’lar.
Müspet ayrışırız
Albayrak, pandemi nedeniyle büyüme amacının bir ölçü geride kalabileceğini, lakin bunun sonlu olacağını belirtirken şöyle dedi: “Birçok yabancı kuruluş ‘yüzde 5 küçülecek’ diyor. Yeniden yanılacaklar. Eksi 2 ile artı 1 ortası bir kestirime hakikat gidiyor. Orada bütçe istikrarı devlet olarak elimizde. Global rekabette negatif ayrışmadan istikrar ile Türkiye’yi müspet ayrıştıracak adımları atacağız.”
1 milyon yazılımcının interneti ücretsiz
Berat Albayrak, ‘1 milyon yazılımcı’ projesine değinirken şunları söyledi: “1 milyon yazılımcı projesinde eğitim alanlar 300 bini bulmuş. 650 bin kayıtlı var. Yaş ortalaması 21. Bu gençlerimizin bu eğitimi almak için kullandıkları internet parasız. Onlarca eğitim var. Yıl sonunda yüzleri geçeceğiz. Konutundaki bilgisayardan yazılım, kodlama, siber güvenlik öğreniyor. Müteşebbis olabilir. Özel dalda yetişmiş eleman yok deniyordu. CV’leri dolduran gençler mailleşecek, mülakata girecek, şıp diye işe girecek. Eğitim ücretsiz, interneti de parasız.”
Kıyamet bunun için kopuyor
Son yedi yıldır ulusal bağımsızlık uğraşı verdiklerini, iki yıldır da paradigma değişikliği ile Türkiye’nin eski modelden çıktığını anlatan Albayrak şunları kaydetti: “İki yıldır kıyamet bunun için kopuyor. Türkiye artık yüksek faiz, düşük kur, ithalata bağımlı modelden çıkıyor. Benim derdim bütçeyi tutturmaktan evvel burası. Rekabetçi kurla, düşük faizle çok kıymetli bir paradigma değişikliği var. Bu Türkiye’yi daha bağımsız bir platforma taşıyacak.”
Doğu Akdeniz’deki gelişmelere değinen Albayrak şunları söyledi: “Doğu Akdeniz, Türkiye’nin bağımsızlık mevzusudur. 2016’a Doğu Akdeniz’deki alanlar parsel parsel Rum tarafı tarafından verilirken biz bir toplantı yaptık. Haklarımızı konuşuyoruz. Askeriyeden bir iki kişi ‘Ne gerek var’ diyor. Biz o vakit ‘Gemimiz de var, paramız da var’ dedik. Aylar geçti, 15 Temmuz oldu. Merdivene dizilen askerlerden biri, ‘Ne işimiz var’ diyenlerden biriydi. Bunlar Holywood sineması değil. Unutmadık, unutmayacağız.”
Birinci sefer rekabetçi kur var
Albayrak, döviz kurunda son günlerde yaşanan hareketi nasıl değerlendirdiği sorulunca, “20 kuruş indi, 30 kuruş çıktı. İner, çıkar” dedi. 2018’de de benzeri bir kur hareketi olduğunu hatırlatan Albayrak, “Finansal güvenlik noktasında Türkiye’nin bu dalgalanmaları yönetip yönetemediği değerli. Kurun düzeyi değil rekabetçi olup olmaması kıymetli. Türkiye tarihinde birinci sefer rekabetçi kur var” diye konuştu. Kurun yükselmesini eleştirenlerin, “Mercedes niçin değerlendi?” dediğini belirten Albayrak, “Vatandaşın bu türlü bir kederi yok” dedi. Bir devir de “1 lira 1 dolarcılar” olduğunu kaydeden Albayrak, bunun her şeyden evvel matematiğe muhalif olduğunu vurgulayarak, “Bunun enflasyonu var. Olduğundan daha kıymetli paranız olursa ithalat cenneti olursunuz” dedi.
Sıcak para istemiyoruz
Bakan Albayrak, şunları söyledi: “Biz yabancı sermayeyi ikiye ayırıyoruz. Sıcak para ve sorumlu uzun vadeli. Artık birinciyi istemiyoruz. Türkiye artık kırmızı çizgisi egemenliğe yönelik hiçbir hususta taviz veremez. Birileri ‘Şu anahtarları ver, şu anahtarları vereyim’ diyorsa biz versek millet vermez. 7 yıldır bu anahtarları vermiyor bu ülkenin başkanı. Vermediği için millet de ardında. Cumhurbaşkanımız olmasaydı 18 yılda ülkeyi 5 defa IMF’ye götürürlerdi. Bu ülkenin bağımsızlığı her şeyin üstünde. Türkiye çok güçlü bir tepki ortaya koyuyor. Bunun bir bedeli var. Ödemeye de hazırız.” Albayrak, ayrıyeten iki yıldır Türkiye’de sıcak para olmadığının da altını çizdi.
Turizmde fırsat
Turizmdeki kıpırdanmanın da toparlanma sinyalleri verdiğini belirten Albayrak, şunları söyledi: “Her gün Turizm Bakanı’yla görüşüyoruz. Kendisini vazife vesilesiyle tanıdım. Özel dal mantığıyla tahlil odaklı. Çok yakın irtibatımız var. Turizmde pandemi tesirini fırsata çevirmeyi konuşyoruz. Turizmi 12 aya yayma, alternatif turizm kanallarına hangi dayanaklar verilmeli… Ağustos, eylül, ekim, kasım ne gelirse, ne birikirse tasta kardır. Kayıp yıl olarak aldık fakat üzerine ne koyarsak kardır.”
Milliyet
