Dönmez, Türkiye’de birinci defa doğal gaz ile hidrojenin karıştırılarak evsel aygıtlarda kullanılması gayesiyle projelendirilen GAZBİR-GAZMER Pak Güç Teknoloji Merkezi’nin açılış merasiminde, 2020’de, 5 farklı bahiste “Enerjide Arama Buluşmaları” toplantısı yaptıklarını, mevzu başlıklarından birinin hidrojen olduğunu söyledi.
Toplantılarda “Bugünü koklayan değil, yarını kodlayan bir anlayışla hareket etme” kararı aldıklarını anlatan Dönmez, bugün hidrojen başta olmak üzere tüm dünyada alternatif güç kaynakları üzerine ağır bir Ar-Ge faaliyetinin devam ettiğini lisana getirdi.
Birçok çalışma şimdi emekleme devrinde olsa da uzmanların hidrojeni ‘Geleceğin güç taşıyıcısı’ olarak nitelendirdiğini aktaran Dönmez, şunları kaydetti:
“Hidrojenin ismini gelecekte daha fazla duyacağız lakin kullanımının hangi ölçekte olacağı, yapılan bu çalışmalardan çıkacak sonuçlara bağlı. Biz de bu süreçte temkinli lakin istekli ve azimli halde çalışmalarımızı sürdürüyoruz. Hidrojen Türkiye’nin güç stratejilerinin geleceğinde yer almasını istediğimiz bir kaynak. Bakanlık olarak yaklaşımımız hidrojeni 4 ana yarar üzerinden elde etmek. Bunlar, daha fazla yenilenebilir enerjiyi sisteme dahil etmek, ısı kesimini karbon emisyonsuz bir hale getirmek, yerli kömürden hidrojen üretimi gerçekleştirmek ve hidrojen depolama ve tutucusu olarak borun kullanımını artırmak.”
Hidrojen pazarına ait çalışmalar sürüyor
Türkiye’nin yerli kaynaklarını sayarken hidrojenin de göz gerisi edilmemesi gerektiğine işaret eden Dönmez, Avrupa’nın bir sefer daha canlandırmaya çalıştığı hidrojen pazarında, Türkiye’nin hem kendi deneyimini kullanarak hem de ihracat imkanlarını araştırarak çalışmalarına devam ettiğini söyledi.
Hidrojen konusunda stratejilerinin temelinde mevcut doğal gaz şebekesine hidrojen karıştırma konusunu olduğuna değinen Dönmez, “Türkiye’nin doğal gaz altyapısı çok yeni. Hidrojen için bu şebekeyi kullanmak, ulusal servetin muhafazasını da sağlayacak. Başka farklı bölgelerde kısa-orta uzaklık hidrojen çizgileri düşünülebilir ancak referans senaryomuz mevcut gaz sisteminin kademeli ve öğrenilen bir süreçle hidrojen karışımlarıyla işletilmesidir. Bu sebeple GAZBİR-GAZMER’e bir ödev vermiştik. 2021’e kadar dağıtım çizgilerinde hidrojen karışımlarının test edilmesine dair çalışmaları başlatın dedik.” diye konuştu.
Dönmez, açılışını gerçekleştirdikleri tesisin toplamda 6 milyon lira yatırım bedeliyle hayata geçirildiğini belirterek, şöyle devam etti:
“10 ay üzere kısa bir müddette birinci testler başladı. Burada Türkiye’de birinci kere doğal gazla hidrojen karıştırılarak evsel aygıtların beslenmesi projesi hayata geçirildi. Laboratuvarda test gayeli olarak ortalama yüzde 5 ila yüzde 20’ye kadar hidrojen ile yüzde 95 ila yüzde 80’e kadar doğal gaz karıştırıldı ve elde edilen karışım test gayeli yakıldı. Birinci testlerin sonuçları olumlu oldu, sonraki evreler için kıymetli bir muvaffakiyet elde edildi. Tüm bir doğal gaz şebekesinin hidrojen karışımlarını yakmaya hazır olup olmadığını bu testler ve mühendislik çalışmaları vakit içerisinde gösterecek. Bunlar daha birinci adımlar. İnşallah sonuçlara nazaran devamının da geleceğini düşünüyorum. Bu projeyle hem çevresel tesirlerin azaltıldığı hem de karbonsuzlaştırma uğraşlarımıza katkı sağlayan bir tahlil geliştirilmesi hedefleniyor. Tesisimizin ismi Pak Güç Merkezi Laboratuvarı. Bu türlü bir tesisin de elbette tüm gücünü yenilenebilir kaynaklardan karşılaması beklenir. Güneş panelleri, rüzgar türbini ve yakıt hücresiyle güç gereksiniminin tamamı yenilenebilir kaynaklardan karşılanıyor.”
Asıl emellerinin, yeşil hidrojen denilen yenilenebilir kaynaklardan hidrojen elde etmek olduğunu aktaran Dönmez, “Akabinde, pak ve yenilenebilir güç kaynaklarından elde edilen hidrojenin doğal gaz sınırına enjeksiyonu hedefleniyor. Yeşil hidrojen konusunda birçok yabancı şirket ve kurum Türkiye’nin ihracat potansiyeline büyük bir ilgi gösteriyor. Bizler de yeşil hidrojene dair ihracat potansiyellerimizi çalışıyoruz. Avrupa’ya ihracat imkanlarını kıymetlendiriyoruz.” dedi.
Hem teorik hem de pratik olarak bilgi ve deneyimin alana aktarıldığı değerli bir laboratuvarın ülkeye kazandırılmasından büyük bir memnuniyet duyduğunu söz eden Dönmez, hidrojenle ilgili bakanlık tarafındaki çalışmaları da Türkiye Güç, Nükleer ve Maden Araştırma Kurumu’nun yürüttüğünü, buradaki çalışmalardan da müspet sonuçlar alınacağına inandığını kaydetti.
Hidrojenin yerli kaynaklardan üretilmesinin ehemmiyetine vurgu yapan Dönmez, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Yerli kömürümüzden hidrojen üretimini, gelecek devirde karbondioksitin depolanması-ayrıştırılması açısından da düşünmemiz gerekir. Bu sebeple hidrojen kullanımının artırılmasında birçok kurumun yapması gereken öncü çalışmalar var. Ulaştırma konusunda mesela, Türkiye’de daha çok LNG ve CNG’li kamyonları gördük. Bizim ulaştırmada hidrojene en çok baht verdiğimiz alan trenler ve ağır nakliyat alanı. Bu mevzuyla ilgili büyük tren üreticilerinin de dizel trenleri hidrojene çevirme fikirlerini görüyoruz. Bunu da gündemimizde tutmaya devam edeceğiz.”
Ar-Ge mühendislerine “vay be” teşekkürü
Dönmez, ülkede hidrojen üretimi ve kullanım alanlarıyla ilgili ağır bir çalışma içinde olduklarını vurgulayarak şöyle devam etti:
“Tüm paydaşların çalışmaları geldikten sonra bizler de bu yıl içerisinde Türkiye’nin hidrojen stratejisini yayınlamış olacağız. Beklentimiz bu stratejinin tüm adımlarının tartışılarak olgunlaştırılması. Bizim takımlarımız süratli biçimde hidrojen stratejisi ve maksatları belirleyebilir. Bakanlık olarak çalıştığımız gayelerimiz var. Fakat Türkiye 1970’lerin Türkiyesi değil. Özel kesimin rekabetçi Ar-Ge ve teknoloji gelişiminin ana oyuncusu olduğu bir Türkiye’de yaşıyoruz. Kamunun başı çektiği ya da direktiflerle istediğini dikte ettirdiği bir periyotta değiliz. Konuşarak, tartışarak, müzakere ederek, kusurlarımızdan ders çıkararak lakin en kıymetlisi müspet bir gündemle ilerleyerek bu işi nihayete erdireceğimize inanıyorum. Az evvel tabir ettiğim yol haritasındaki kurumlarımızın ve özel bölümün yapacağı tüm çalışmalar kamuoyuyla paylaşılarak tartışılacak. Bu tartışmalardan beslenerek de Türkiye’nin hidrojen stratejisini daima birlikte oluşturacağız.”
Ülkenin Ar-Ge mühendislerini her vakit çabayla çalıştıkları, kalkınma ve gelişime dayanakları için tebrik eden ve “Sizlere teşekkür ediyorum. ‘Vay be’ diyorum’ diyen Dönmez, konuşmasının akabinde, tesisin açılış kurdelesini kesti, laboratuvarları ziyaret etti.
Dönmez, gazetecilere doğal gaz ve hidrojen karışımıyla pişirilen çay ikram etti.
Milliyet
