Ebeveynlerin çalışma hayatındaki yoğunluğu nedeniyle çocuk bakıcılarına duyulan muhtaçlık her geçen gün artıyor. Geniş ailelerde bu iş daha çok büyükanneler ve büyükbabalara düşerken, çekirdek ailelerde de bu iş yardımcı bakıcılar tarafından yapılıyor. Türkiye’de çocuk bakıcılığında ise daha çok Türkmenistan, Özbekistan ve Filipinli bakıcılar tercih ediliyor.
Aileler neden yabancı bakıcı tercih ediyor? Bakıcıların yaşadığı meseleler neler? Aileler neden bakıcı bulmakta zorlanıyor? Bakıcılar neden kaçıyor? Pandemi sürecinde bakıcılara duyulan talep arttı mı? Tüm bu soruların karşılığını “Türkiye’de bakıcı gerçeği” isimli yazı dizisiyle siz okurlarımızla paylaşacağız.
Ebeveynlerin en büyük sorunu ‘iyi bir bakıcı’ bulmak. Bakıcı bulmak ise sorunu bitirmiyor. Ya aileler kısa müddette memnuniyetsizlik yaşayarak bakıcının işine son veriyor ya da bakıcılar gördükleri makûs muamele nedeniyle “kaçıyor.” Uzun yılardır bakıcı danışmanlığı yapan Olcay Nazlı Karakuş, “Bakıcı her ay maaşını ödediğiniz, sigortasını yatırdığınız bir robot değil. Memnunluk verin memnunluk alın. Dünyanın en değerli varlığını, evlatlarını bıraktığınız şahısları lütfen bir robot olarak görmeyin. ‘Maaşını veriyorum gerisi beni ilgilendirmiyor’ demeyin” diyor. Dünyanın birçok ülkesinde olduğu üzere Türkiye’de de Filipinli bakıcılar tercih sıralamasında birinci sırada yer alıyor.
Maaşları bin dolar
Aylık yararları bin doların üzerinde olan Filipinliler, bakıcı arayan ailelere cazip gelecek özellikler taşıyor. Birçoklarının iyi derecede İngilizce bilmesi ve üniversite mezunu olmaları temel sebeplerden biri. İşlerini sevmeleri, saygılı, güler yüzlü, anaç ve disiplinli olmaları, yatılı kalabilmeleri de tercih sebepleri ortasında yer alıyor. Bunun en hoş örneğine geçen yaz şahit olduk. Sanatçı Alişan’ın yaptığı trafik kazasında araçta eşi, 2 yaşındaki oğlu ve Filipinli bakıcıları da bulunuyordu. Takla da atan araçta bebek yara bile almamıştı. Alişan, kaza anında bakıcının, bebek koltuğuna kapandığını ve bu sayede oğlunun yara almadan kurtulduğunu açıklamıştı.
Yıllardır Filipinli bakıcılarla çalışan Filipinli bakıcı şirketinin sahibi Olcay Nazlı Karakuş, Filipinli bakıcılara dair merak edilenleri Milliyet’e anlattı:
‘İki ay sonra kaçtı’
Türkiye’nin dört bir yanındaki ailelere 11 yıldır yardımcı bakıcı temin eden Karakuş, Türkiye’deki birçok siyasala, sanatkara, iş insanına ve ünlü isime danışmanlık yapıyor. Bakılarla yaşadığı külfet nedeniyle bu işe başlayan Karakuş, “Oğlum 1 yaşındayken bakıcı sorunu yaşadım. Yaptığım araştırmalar sonrasından dünyada en fazla tercih edilenlerin Filipinliler olduğunu öğrendim.
Fakat o yıllarda Türkiye’de Filipinliler pek yaygın değildi. Yalnızca ekonomik durumu iyi olan muhakkak başlı aileler Filipinli bakıcı getirebiliyordu. Ben de getirmeye karar verdim. Getirmekte o kadar kolay değildi, o kadar emek verip getirmeme karşın bakıcım iki ay sonra kaçtı. Kaçtıktan sonra kendimi sorgulamaya başladım, ‘Acaba nerede yanlış yaptım?” diye. Çalıştırdığım bakıcım üniversite mezunuydu ve o işçiden hem hareketli bir çocuğun bakımını hem de konut işlerini bekliyordum. Haliyle kimse makine değil. İşçi de gerisine bakmadan kaçtı. Bu yanlışlarımı fark ettikten sonra tekrar bir Filipinli ile çalışmaya başladım. Daha sonra ablama, kuzenime ve yakın arkadaşlarıma da getirerek yavaş yavaş işimi oluşturdum. Bir yıl içindi İstanbul’a, kısa bir mühlet sonra da bütün Türkiye’ye açıldım” diyor.
‘Çalışma müsaadeleri var’
Filipinli bakıcıları Hong Kong ve Singapur’dan getirdiğini anlatan Karakuş, “Çalışma müsaadesiyle getiriyoruz ve kesinlikle sigortalı çalışıyorlar. Tüm sıhhat testlerini ve sabıka kayıtlarını alarak getiriyoruz. Türkiye’ye getiriliş süreçleri yaklaşık 2-3 ay sürüyor. Benim hem Hong Kong, hem de Filipinler’de firmam bulunuyor. Orada bir partnerim var. Onunla birlikte yürütüyoruz. Oturum müsaadesi almıyoruz. Zira oturum müsaadeleri olduğunda beşerler sigortasız çalıştırıyor. Bu bilhassa Özbek ve Türkmenlerde de çok yaygın. Oturum müsaadesi olduğunda aileler bu çalışanları konutlarında konuk üzere gösterebiliyorlar” diye konuşuyor.
Filipinli bakıcılar için kolay değil
Kilometrelerce uzaktan Türkiye’ye çalışmak için gelen Filipinliler için hayat hiç de kolay değil. Bilmedikleri bir ülkede, bilmedikleri bir kültürde, hiç tanımadığı beşerlerle tıpkı meskeni paylaşmak zorundalar. En zoru da, kendi çocuklarını yıllarca görmemeyi göze alıp, öteki insanlarının çocuklarına bakmak zorunda kalmaları. Yıllardır Türkiye’de bakıcılık yapan Filipinli bayanlar ne diyor?
‘Pandemi olumlu etkiledi’
Pandemin işlerini olumlu etkilediğini belirten Karakuş, “Okulların kapanmasıyla birlikte ailelerin bakıcıya muhtaçlığı arttı. Pandemi nedeniyle birçok kişi yatılı bakıcı istedi. Pandemi bizi her ne kadar olumlu etkilese de işçimiz pek şad değil. Zira bunalıyorlar. Bu süreçte konuttan müsaadeye çıkarmayan ailelerimiz var. Fazladan çalıştığı için ekstra var. Haftanın bir günü müsaadeye çıkılmaması işçi şikayetini artırdı.”
‘Özel jetle gönderdi’
Karakuş, Filipinli bakıcılara ait şunları söylüyor: “İngilizce biliyorlar. Çalışma şuurları çok yüksek. Çocuklarla iyi anlaşıyorlar ve işlerini severek yapıyorlar. En büyük ıstırapları yemek ve uykusuzluk. Kimi ailelerimiz konutta çok fazla yemek tüketmediği için dolapta temel şeyler bulunmuyor. Yemek pişirebilecekleri et, pirinç makarna, zerzevat ve benzeri şeyler olmadığını arayıp bana iletenler çok oluyor.
Şunu da yaşadık; yıllardır çalıştığım ve çok da sevdiğim bir ailemiz, torununa çok iyi baktığı için bir çalışanımızı kendi özel jetiyle Filipinlilere gönderdi ve özel jetiyle aldırdı. Bakıcı her ay maaşını ödediğiniz, sigortasını yatırdığınız bir robot değil. Memnunluk verin memnunluk alın. Dünyanın en değerli varlığını, evlatlarını bıraktığınız bireyleri bir robot olarak görmeyin. ‘Maaşını veriyorum, gerisi beni hiç ilgilendirmiyor’ demeyin.”
‘5-6 yıl çalıştıktan sonra döneceğim’
Joan Vergara (38): “Türkiye’ye dört yıl evvel geldim. Ailemin paraya gereksinimi olduğu için çalışmak zorundayım. 12 yaşında bir oğlum var ve dört yıldır kendisini görmedim. En zoru da bu ancak çalışmak zorundayım. Türkiye’ye geldiğimden beri iki aileyle birlikte çalıştım. Konutlarda en büyük zorluğu lisan nedeniyle yaşadım. Hepsi lisan bilmiyor ve bu durum beni zorladı. Bir de aileler bizi işe alırken çocuk bakımı için alıyor ancak sonra farklı işler yapmamız da isteniyor. Biz hem çocukla hem de mesken işleriyle ilgilenince sıkıntı oluyor. Yemek konusunda çok sorun yaşıyoruz. genelde yemek olmuyor, güç alamıyoruz. Türkiye’de 5-6 yıl daha çalışmayı düşünüyorum, sonra döneceğim.”
‘Çocuklar bize ağır hakaret ediyor’
Lorna Lisardo (40): “Türkiye’ye 4,5 yıl evvel geldim. Ülkemde iş yoktu ve ben maaşlı bir işe girmek istiyordum, o nedenle Türkiye’yi tercih ettim. 20 yaşında bir oğlum var, ailemle kalıyor. Ben buraya geldikten sonra eşim kendisine öbür bir aile kurmuş. İki çocuğa bakıyorum, bazen çocuklar bize ağır hakaret ediyor ve makûs sözler kullanıyor. Uyarıyoruz fakat ikazlarımızı umursamıyorlar.”
‘Yemekler damak zevkimize uymuyor’
Janin Londoyen (25): “Bir yıl evvel Türkiye’ye geldim. Üniversitede öğretmenlik eğitimi aldım. Lakin orada aldığım öğretmen maaşı burada kazandığımdan çok düşük olduğu Türkiye’ye geldim. Annem de benden üç yıl evvel geldi. Annem farklı bir yerde, ben farklı bir ailenin yanında bebek bakıcılığı yapıyorum. Yemek konusunda kahır yaşıyoruz. Tertipli yemek yiyemiyoruz. Konutta yapılan yemek damak zevkimize pek uymuyor ve aç kaldığımız da oluyor.”
‘İzin gününde çalışsan bile ek fiyat yok’
Rosyhol Voldes (28): “Dört yıl evvel Türkiye’ye geldim. En büyük meselem çocuğuma duyduğum hasret, çocuğumu özlüyorum. 7 yaşında bir kızım var ve kayınvalidem bakıyor. Benim yaşadığım en büyük sorun çocuklar bize hürmet duymuyor ve aileler de uyarmıyor. Bu türlü olunca da disiplini sağlamak güç oluyor. Bir de çocuk bakımının dışında bizden iş yapmamızı bekliyorlar. Çocuk uyuyana kadar siz de uyumuyorsunuz fakat çocuk uyusa bile sizin uyumanıza müsaade yok. Bu türlü olunca da uykusuzluk yaşadığımız çok oluyor. Bunun yanı sıra kimi vakit müsaade günlerimizde bile çalışmak zorunda kalıyoruz ancak bunun ek fiyatını vermiyorlar.”
Fotoğraf: OZAN GÜZELCE Milliyet
YARIN: Türkmen ve Özbek bakıcılar ne diyor?
Milliyet
