Alerjik yürüyüşün birinci ortaya çıkış formu olarak kabul edilen besin alerjisinde genetik faktör son kademe kıymet taşıyor. Yatkınlığı olan insanlar alerji yapacak bir besinle karşılaştığında besin alerjisi belirti vermeye başlıyor.
Ebeveynleri alerjik olan çocuklarda alerji ortaya çıkma ihtimali ise yüzde 60’lara kadar yükseldiği görülüyor. Fakat günümüzde anası yahut babası alerjik olmayan bebeklerde de alerji görülebiliyor.
Bu noktada alerjiye yatkınlığı en çok endüstriyel gelişmişlik, etraf kirliliği, hazır azıklar, ek hususları ve deterjanların içindeki kimyasallar artırıyor.
Besin alerjisi için ana ya da babada rastgele bir alerjik hastalık olması yerinde bir risk faktörü. Yani ana yahut baba besin alerjisi olmasa bile öteki bir biçimde astım, alerjik nezle, atopik dermatit üzere her hangi bir alerji illeti taşıması çocukta besin alerjisi gelişmesi için risk oluşturuyor.
Besin alerjisi gelişebilmesi için bebeğin alerji geliştireceği besinle bir vade karşılaşıp, bir hassaslaşma süreci geçirmesi gerekiyor.
Bebek alerjik olduğu besini ya hazır formüla mamalar yolu ile yahut ananın yedikleri besinlerin alerjenlerinin ana sütü ile alınması yolu ile duyarlanır.
Bu nedenle bebek doğar doğmaz besin alerjisi olmasını beklenmez. Çoklukla 2-3 aylıktan sonra besin alerjisi belirtilerini görülmeye başlar. Daha sonraki vakitlerde hayatın rastgele bir devrinde besin alerjisi gelişebilir.
Bebekler en çok ana sütü yahut mama ile beslendikleri için en çok ana sütündeki yahut mamadaki inek sütü proteinlerine karşı alerji geliştiriyor.
Bunların dışında az da olsa buğday, soya, balık, kuruyemişlere de reaksiyon verebilirler. Bebek büyüdükçe fındık, mekan fıstığı, susam, ceviz üzere kuruyemişlere reaksiyon vermeye başlarlar.
Daha büyük çocuklar münhasıran polen alerjisi olanlarda polenle çapraz reaksiyon yapabilen zerzevat, meyveler ile duyarlanma görülebilir. Sonuçta her yaşın öne çıkan bir alerjik besini vardır.
Lakin bazen bu genellemelerin dışında da alerjiler görülebilir. Her besinin bebeğe tattırılma devri değişik olduğu için alerjinin de ortaya çıkması o vakte nazaran değişiklik gösterebilir.
Besin alerjisi belirtileri birinci olarak deri yahut sindirim sisteminde belirti vererek kendini gösteriyor.
Deride kaşıntı, kuruma, döküntü ile giden atopik dermatit (egzama) yahut ani gelişen ciltte kabarık kaşıntılı kızarıklıklar (ürtiker, kurdeşen) halinde birinci belirtilerini gösterebilir.
Kimi çocuklarda huzursuzluk, mütemadi ağlama, kilo alamama, kanlı-mukuslu kaka yapma, kusma, inatçı pişik yahut inatçı kabızlık üzere belirtilerin biri yahut birkaçı bir arada olabilir.
Daha küçük bir kümede ise tekrar eden hırıltılı teneffüs, hışıltı, nefes darlığı, inatçı öksürük, bronşit, bronşiolit üzere ataklar izlenebilir. Birtakım bebeklerde inatçı bir burun tıkanıklığı eşlik edebilir. Velev ani gelişen alerjik şok ile de birinci belirtisi görülebilir. Birinci şikayetleri aileler acilen alerjiye bağlamazlar.
Alerji besin alındığı sürece devam ettiği ve velev bazen besin kesildikten haftalar sonrasında gelgelelim düzebilir. Bu nedenle alerjide şikayetler inatçıdır ve tedaviye direnç gösterir yahut düzelir kısa bir vade sonra tekrarlar. Bu formda olduğunda bir şeylerin karşıt gittiği anlaşılır ve alerjiye yönlendirilir.
Besin alerjisinde temel kural alerjik olunan besinin diyetten çıkarılmasıdır. Bir besinin vücuttan atılması yaklaşık 3 hafta sürer. Hastanın alerji durumuna nazaran diyet formu ayarlanır.
Örneğin bazen ana diyet yapmazken ana sütünde reaksiyon olmaz lakin o besini bebek tarafsa reaksiyon çıkabilir. Bu durumda anaya diyet yaptırmaya gerek yoktur ve bebeğin diyet yapması kafidir.
Yahut bazen bir besinin fırınlanmış yahut mayalı formu tolere edilirken daha az süreçten geçmiş yahut çiğ hali tolere edilemez bu durumda da diyet düzenlenir. Bundan sonraki şama besinin reaksiyon verdiği sisteme ek destek tedavisidir.
Örneğin atopik dermatitte yara yanlarına ve kuruyan cilde kremler düzenlenir. Kurdeşende alerji şurup yahut damlaları eklenir. Astımda nefes açıcılar kullanılabilir. Başkaca diyet yapılan besinin oluşturacağı vitamin, mineral yahut vesair besin takviyeleri verilir.
Besin alerjisinin uzun süren ancak ekseriyetle düzelen bir durum olduğunu göz önünde tutmak gerekir. Neden olan alerjen acilen saptanamayabilir. Bir dedektif üzere hangi besinin ne reaksiyon verdiği kontağı araştırılması gerekir. Bazen ise besin alerjisi dermatoloji, çocuk gastroenteroloji, diyetisyen, çocuk hekimi, aile doktoru, muallim, mektep ve ailenin birlikte yürütmesi gereken bir süreç halini almalıdır. Bu ekibin birlikte birbiri ile muhaberede olması en tesirli tedaviyi sağlar.
Süt alerjisi 3 yaş, yumurta alerjisi 5 yaş üzere çok yüksek nispette geçtiği gözleniyor. Ama, kuru yemiş, balık ve kabuklu deniz eserlerine karşı olan alerji kalıcı olma eğilimi gösteriyor. Yani her besinin kendi iyileşme süreci ve hikayesi vardır.
Milliyet
