Kovid-19 salgınından en çok etkilenen kesimlerin başında gelen havacılıkta, yeni olağan periyoda ahenk sağlamak için global çapta sıkı önlemler alınmaya devam ediliyor. Dünyada ilgili havacılık otoriteleri ile Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü (SHGM) tarafından pandemi müddetince havalimanlarının uyması gereken kuralların hayata geçirilmesi için sıkı kontroller yapılıyor.
Yeni olağan devirde terminallerin her alanında en az bir metre toplumsal aralık kuralının mecburî olmasının akabinde güvenlik noktaları, check-in, pasaport denetim noktaları ve yeme-içme alanlarında operasyonun aksamadan sürdürülmesi daha da kıymetli hale geldi. Bu durumda, operasyonun az maliyetle yapıldığı, turizm ve ekonomik açıdan potansiyeli olan küçük havalimanları yerine geniş terminallere sahip büyük ölçekli havalimanları daha da cazip oldu.
Üretim basamağında büyüklüğü sıkça gündeme gelen İstanbul Havalimanı, geniş terminalleri ve gümrüklü alanları, bağımsız pistleri, apronu, otopark, yeme-içme ve toplumsal donatı alanlarıyla bu süreçte global havacılıkta büyük ehemmiyet kazandı.
AA muhabirinin Devlet Hava Meydanları İşletmesi (DHMİ) Genel Müdürlüğü datalarına nazaran, geçen yılın nisan ayından itibaren tarifeli uçuşlara kapanan Atatürk Havalimanı, 2018’de 68 milyon 346 bin 784 yolcuyu ağırladı. Tam kapasite hizmet verdiği ve en çok yolcunun uçtuğu yıl olan 2019’da Atatürk Havalimanı’ndan iç çizgilerde 19 milyon 216 bin 523, dış sınırlarda 49 milyon 130 bin 261 yolcu seyahat etti. Toplam 349 bin 935 metrekare terminal alanına sahip havalimanında, günde ortalama 187 bin 251 yolcu ağırlandı. Havalimanında metrekareye düşen yolcu sayısı 0,5 olarak hesaplandı.
Büyük taşınmanın akabinde 7 Nisan 2019’da tam kapasiteyle çalışmaya başlayan İstanbul Havalimanı ise 1 milyon 400 bin metrekarelik tek çatı altındaki ana terminal binasında hizmet veriyor.
Terminal açısından dünyanın en büyüğü unvanına sahip havalimanını, tam kapasite hizmet verdiği geçen yılın nisan-aralık periyodunda iç hatta 12 milyon 380 bin 708, dış hatta 39 milyon 310 bin 440 olmak üzere toplam 51 milyon 691 bin 148 yolcu kullandı.
İstanbul Havalimanı’nda kelam konusu devirde, günlük ortalama yolcu sayısı 187 bin 967 olarak hesaplandı. Bu periyotta, metrekareye düşen kişi sayısı ortalama 0,13 olarak belirlendi.
“Geniş havalimanı terminali her vakit daha uygun”
MEF Üniversitesi Sanat Tasarım ve Mimarlık Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Arda İnceoğlu, AA muhabirine yaptığı açıklamada, koronavirüs nedeniyle havalimanları başta olmak üzere birçok yerde düzenlemeler yapıldığını ve çeşitli tedbirler alındığını söyledi.
Toplumsal aralığa uyulma ve maske kullanımının her yerde kıymetli olduğunun anlaşıldığını belirten İnceoğlu, “Havalimanında operasyonların kademeli olarak başlatılmasının akabinde tedbirler sırayla hayata geçiriliyor. Havacılık dalını ele alırsak, büyük bir havalimanında toplumsal uzaklık tedbirleri alarak, olağan bir operasyonu sürdürmek daha kolay ve mümkün olacaktır.” dedi.
Prof. Dr. İnceoğlu, havalimanlarında Sıhhat Bakanlığının yayımlandığı “Kovid-19” tedbirlerine ait önlemlere uyulmasının çok kıymetli olduğunu, bu kapsamda birtakım kapalı yerlerde dört metrekareye bir kişi formunda standart belirlediğini, toplumsal arayı koruyabilmek için bunun uygulanması gerektiğini kaydetti.
Toplumsal uzaklık açısından geniş havalimanı terminallerinin her vakit daha uygun olduğunu söz eden İnceoğlu, “Havalimanlarında kapı ve pasaportlarda yoğunluklarla ilgili kimi teknik havacılık bahisler var. Bu alanlardaki operasyonlar çok teknik mevzuları kapsıyor. Büyük havalimanlarının genel alanlar açısından avantajının olduğunu söyleyebiliriz. Havalimanlarında metrekare başına düşen kişi sayısı azaldıkça ruhsal ve mekansal açıdan da kısmen bir rahatlık oluşuyor. Yoğunluğun yaşandığı kesişim alanlarında planlamanın niteliği devreye giriyor.” değerlendirmesini yaptı.
Havacılık uzmanı Muhammed Yılmaz ise global salgınla birlikte sıhhat risklerinin yönetilmesi ve toplumsal aralığa olan muhtaçlığın karşılanmasının kıymet kazandığını söyledi.
Yılmaz, uçuşlara talep arttıkça toplumsal arayı muhafazanın giderek zorlaşacağını, havalimanı işletmecilerinin Kovid-19 için şuurlu risk değerlendirmeleri yapmasının kaçınılmaz olduğunu kaydederek, “Terminalin çok geniş olmadığı sıkışık havalimanlarında, toplumsal uzaklık kuralı çiğnenmeden, yolcuların enfekte olma ihtimali en aza indirilerek yeni bir terminal idare anlayışı ortaya çıkması artık zorundalık oldu. İstanbul Havalimanı üzere geniş yüzölçümlü, yolcuların toplumsal uzaklığını koruyabilmenin nispeten daha kolay olduğu havalimanlarında pandemi önlemleri konusunda işler biraz daha kolay olacaktır.” diye konuştu.
“Yolcular virüs kapmaktan endişeleniyor”
Pandeminin en çok etkilediği dalların başında havacılığın geldiğine dikkati çeken Yılmaz, IATA’nın araştırmasında ankete katılanların yüzde 42’sinin havalimanlarında, check-in, güvenlik denetimi ve boarding esnasında virüs kapmaktan endişelendiğini açıkladığını belirtti.
Yılmaz, yolcuların havalimanlarında mümkün olduğunca izole ve birbirlerinden uzak kalabilmelerinin sağlanmasını istediklerine dikkati çekerek, şöyle devam etti:
“Havalimanı işletmecilerine, terminal içi başta olmak üzere seyahatin tüm kademelerinde yolcular ortasındaki toplumsal uzaklığın korunmasına yönelik uyarıcı işaretlerin konulması, kuralların uygulandığının sıkı halde takibi ile aksi durumda ihtar sistemlerinin sağlıklı formda oluşturulabilmesinin değeri vurgulanıyor. Bu açıdan terminal alanı daha geniş olan havalimanlarında bu kuralın uygulanabilmesi elbette çok daha kolay görünüyor. Yolcuların birbirine temas etmeden terminalde vakit geçirebilmesi ve uçağa binişlerinin sağlanabilmesi için terminalin büyük olmasının değerli bir tesir oluşturacağı düşünülüyor. Yolcuların kendilerini iyi hissetmelerinin de havayolu seyahatlerine talebin artmasına ve kesimin toparlanmasına direkt tesir edeceği düşünüldüğünde; havalimanlarında toplumsal uzaklığın sağlanabilmesine yönelik atılan her adımın; havacılık dalının global ölçekte toparlanmasına katkı sağlayacağını söylemek yanlış olmaz.”
Milliyet