Sakarya’nın Hendek ilçesi Yukarçalıca mevkiinde bulunan Büyükcoşkunlar Havai Fişek Fabrikası’nda evvelki gün meydana gelen patlamada 4 kişi ölmüş, 3 kişi kaybolmuş, 114 kişi ise yaralanmıştı. Kayıp üç kişiyi arama çalışmaları sürerken, ölen Havva Çelik ile Sebahattin Tepeçınar dün gözyaşları arasında toprağa verildi. Sebahattin Tepeçınar’ın birinci patlamadan sağ çıktığı, Havva Çelik ve sair yaralıları kurtarmak için tekrar içeri girdiği sırada hayatını kaybettiği ortaya çıktı. Havva Çelik’in ise 2011 ve 2014’teki patlamalardan kılpayı kurtulduğu öğrenildi.
Cenaze merasimine Gençlik ve Spor Bakanı Mehmet Kasapoğlu, BBP Lideri Mustafa Destici, Ak Partili milletvekilleri Ali İhsan Yavuz ve Kenan Sofuoğlu, CHP Milletvekili Engin Özkoç da katıldı. Cenaze namazını Diyanet İşleri Lideri Prof. Dr. Ali Erbaş kıldırdı.
Arkadaşları uğruna
Birinci patlamadan kurtulan Sebahattin Tepeçınar’ın evvel inançlı bir yerde beklediği, daha sonra içeride bulunan komşusu Havva Çelik ve vesair arkadaşlarını kurtarmak için tekrar fabrikaya girdiği sırada meydana gelen 2. patlamada hayatını kaybettiği belirtildi.
‘Anneme kavuşamadım’
İki çocuk anası Havva Çelik’in (55 cenaze merasiminde gözyaşları sel oldu. Çelik’in 16 yaşındaki oğlu Serdar, Hatay İskenderun’da vatani hizmetini yapan oğlu Ogün, eşi Salih ve kardeşi Turan Topal taziyeleri kabul etti. Aile ayakta durmakta güçlük çekerken, sık sık Havva Çelik’in tabutuna sarıldılar. Fabrikadaki patlamayı hizmet alanında yemekhanede yemek bölgeyken internetten öğrendiğini belirten Ogün Çelik, “Daha sonra durumu komutanlarıma söyledim. Babamı aradım ve durumu sordum fakat yanıt vermedi. Ere giden herkes geçmişte bıraktığı ailesine bir şey olması korkusunu yaşar lakin ben bu türlü bir şey beklemiyordum. Son iki ayım kalmıştı. Anama kavuşamadım” dedi.
Yeğeni ise, halasının 10 yıldır bu fabrikada çalıştığını aktararak, “İki patlamayı da gördü. Ancak buradan çıkamadı. Ekonomik durumlarından ötürü çalışmak zorundaydı. Gariban geldik, gariban döneceğiz” dedi. Çelik kılınan cenaze namazının akabinde Yağcılar Aile Mezarlığı’nda defnedildi.
‘Şikâyet ettiğim için işten çıkarıldım’
Patlamada hayatını kaybeden Havva Çelik’in Akyazı ilçesi Cumhuriyet Mahallesi’nde meskeninin önüne gelen yakınları ve akrabaları taziyede bulundu. Patlamada eşini kaybeden Salih Çelik, “Ben burada Akyazı’da çalışıyordum ve patlamayı duydum fakat eşimle ilgili haberi 17.00 üzere aldım. Uzun devrandır oradaydı ancak güvenlik tedbiri alınmamıştı. Ben de dört ay orada çalıştım, şikayet ettiğim için işten çıkartıldım. Biz acısını çekiyoruz, iki oğlum var benim, bize kim bakacak artık?” dedi.
‘Cenazesini istiyorum’
Patlamanın akabinde hala kayıp olan üç kişiyi arama çalışmalarına dün devam edildi. Patlamada kaybolan Halis Yılmaz’ın (26) ailesinin acı bekleyişi sürüyor. İHH gönüllüsü baba Muammer Yılmaz, oğlunun dört yıldır burada çalıştığını belirterek, “Patlamayı duyduğumda buraya birinci gelenlerdenim. İçeri girmeye çalıştım ancak her noktadan alevler yükseldi. Oğlumu bulamadım. Hastanelere sorduk lakin yokmuş. Beklemekten farklı dermanım yok. En azından oğlumun cenazesini istiyorum” dedi.
DNA testi
Kayıplardan biri de Muhammet Seyfi Çanakçı. Yeğeni avukat Gülşen Uzuner, dayısının uzun yıllardır o fabrikada çalıştığını tabir ederek, “Kırma, eleme ve ilaçlama kısmında çalışıyordu. Daha evvel patlama meydana geldiğinde üç saat ulaşamamıştık. Bu kere de o denli sandık. Fakat büyük olasılıkla kaybettik. DNA testi verdik. Sonucu bekliyoruz. Cenazenin bulunduğuna dair söylentiler var fakat bize resmi olarak söylenmedi. Muhtar yengemi aramış, başsağlığı dilemiş ve ‘Cenazeniz yolda’ demiş. Afet Uyum ve hastanelerden haber aldık. Fakat bu söylenenlerin kesin haber olmadığı söylendi. Tek isteğimiz cenazemizi bulmak” diye konuştu.
‘Üç defa patladı’
Hendek ilçesindeki havai fişek fabrikasında meydana gelen patlamada etraftaki mahallelerde bulunan meskenlerde yıkıcı hasar oluştu. Fabrikanın iki yakasında bulunan Yukarıçalıca ve Akarca mahallelerindeki meskenlerin camları kırıldı, kapıların eşikleri ayrıldı, çatı ve tavanlarda açılmalar meydana geldi. Mahallelerdeki ekinler de savrulan küller nedeniyle zarar gördü. Fabrikaya yaklaşık 600 metre uzaklıktaki Akarca Mahallesi’nde oturan Emircan Bak (18) da kahvaltı yaptıktan sonra konutta dinlendiğini belirterek şunları anlattı: “Patlama birinci bir sallantıyla birlikte geldi. Patlamadan evvel bir sallantı oldu. Ben sarsıntı oluyor zannettim. Kendimi mekana attım. Üç defa patladı. Patlamayla birlikte camların hepsi açıldı. Birinci patlamada camlar açıldı. Anamla kardeşim kendini dışarıya attı. Konuma çöktüğüm için birinci başta ne olduğunu anlamadım. Sonra onların çığlıklarını duydum. Tam dışarıya çıkarken 2. bir patlama yaşandı. Çok şiddetli oldu. Meskenin elektriklerini kestim. O ara babaannem aklıma geldi. Onu aldım, o zati çok korkmuştu. Tam dışarı çıktım, konutun önündeydik, üçüncü patlama yaşandı. En şiddetlisi oydu esasen. Mermi üzere taş geçti yanımızdan, seslerini duydum”
Yönetici ve 2 ustabaşı için gözaltı kararı
Patlamayla ilgili Sakarya Cumhuriyet Başsavcılığı’nca yürütülen soruşturma kapsamında sorumlu yönetici ile iki ustabaşı hakkında gözaltı kararı verildi.
İçişleri Bakanlığı da idari soruşturma başlattı. İdari soruşturma kapsamında, bakanlık tarafından bir mülkiye başmüfettişi, bir polis başmüfettişi ve bir jandarma müfettişi görevlendirildi.
‘Yer alanından oynadı’
Hendek’teki fabrikada çaycı olarak çalışan yaralı Nahide Cancı “Öldüğümü zannettim. Daha evvel de patlamalar oldu lakin bu bir sairdi. Taraf oynadı, kalktık kalktık oturduk. Akşam hiç uyuyamadım. Seslerden ötürü kulaklarımız duymuyor. Bir arkadaşım vefat etmiş, Havva Çelik hanım, ona çok üzüldüm. Sebahattin’e çok üzüldüm. Arkadaşımın kocası kayıp, hâlâ haber alınamadı. Bir de bir çocuğumuz vardı, Geyve’den 20’li yaşlarda, ondan da haber alınamıyormuş, ona da çok üzüldüm. Ne yapacağımızı bilemiyoruz. Dua ediyoruz” dedi.
‘Denetim sorunu var’
Milliyet’e konuşan bilirkişiler, fabrikadaki patlamayla ilgili kontrol eksikliğine ve yönetmeliğe dikkat çekti.
Beykent Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Kısmı Yöneticisi ve Afet Eksperi Dr. Öğr. Üyesi Kubilay Kaptan:
“Daha evvel de birebir fabrikada yangın ve patlama olmuş. Demek ki yanlışlar var. Bunları üç halde sıralayabiliriz.
1 – Bu fabrikalar olağan bina üzere inşa edilmemeli. Yangın yahut patlamaya karşı içinde sığınak üzere ortamların olması gerekiyor. Yapı çökmeye karşı daha dirençli inşa edilmelidir. Bu yapıda ise çökmeler var ve yangın her noktaya sirayet etmiş.
2 – Bu konumlarda personel güvenliği, yangın güvenliği ve patlama güvenliğine kadar bütün değerlerin alınması gerekiyor fakat alınmamış. Fabrikanın kendi içindeki güvenlik kıymetlerinin alınmasında bir zafiyet olduğu görülüyor.
3 – Bir başkası de personel güvenliği; personellerin 24 saat gece gündüz rastgele bir yangın ve patlama anında neler yapması gerektiği konusunda eğitim alması gerekiyor. Tatbikatların yapılmış olması, emekçilerin kaçış noktalarını, yaşanabilecek bilmeleri gerekiyordu.”
‘Kaçınılmaz’
Kaptan şöyle devam etti: “Yapının durumu, personellerin iş güvenliği ve murakabe… Bunlardan rastgele birinde bir eksiklik olduğu devir facia kaçınılmaz oluyor. Yıllardır bu üzere durumlarda gördüğüm temel sorun kontrol eksikliğidir. Artık kağıt üzerinde baktığımızda kontrollerin eksik yahut tam olduğu söylenecek. Halbuki bunu kağıt üzerinde göstermek çok kolay. Yıllardır bu üzere durumlarda gördüğüm sorun murakabe eksikliğidir.”
TMMOB Kimya Mühendisleri Odası Lideri Ali Uğurlu: “Türkiye’de bu tip yangınlar daima oluyor. Bunların da tek nedeni 2012’de çıkarılan ‘Büyük Endüstriyel Kazaların Önlenmesi ve Tesirlerinin Azaltılması’ yönetmeliğinin uygulanmaması. Bu yönetmeliğin maksadı, patlamaları önlemek. Ancak hâlâ uygulanmıyor. Bu yönetmelik uygulansaydı bu tip kazalar ya çok az yaşanacak ya da hiç yaşanmayacaktı. Bu tip yangınlara, patlamalara karşı bu yönetmelik kaide.”
‘Isınma var diye uyardım’
CHP Küme Başkanvekili Engin Özkoç başkanlığındaki CHP heyeti de patlamada yaralanan emekçileri hastanede ziyaret etti. Emekçilerden Nuray Cihangir: “Patlama art depoda olmuş. Depolara konulan mallardandır. Isındıkları için. Emekçide bir kusur yoktur. Mallarda ısınmamız vardı. Dört gündür söylüyordum ve yanımdaki emekçileri de uyarıyordum. Benim kısmımda vefat yok. Bütün kısımları uyarıyordum, ‘Kapının önüne bir karton, bir şey koymayın da her an kaçabilelim’ diye. Patronum da artık hakkını yemeyelim, o bile ‘Dikkat edin, dışarı atılmalı’ diyordu.”
İz köpekleri ile arama
Hendek’te 15 dönüm üzerine heyeti havai fişek fabrikasının enkazını kaldırma çalışmaları sürerken, kayıp üç şahısla ilgili arama çalışması devam ediyor. İnceleme yapmak için Ankara’dan gönderilen kriminal ekibi ise fabrika içerisindeki üretim yanı, depo ve etrafında çalışmalarına başladı. Ekiplerin, patlamanın nedenini tespit etmeye çalışacakları, kaza, kusur ya da ihmal olup olmadığını inceleyecekleri öğrenildi. Patlamanın olduğu meydanda kayıp üç şahısla ilgili arama çalışmaları sürerken jandarma, AFAD ve Sakarya Büyükşehir Belediyesi itfaiye ekipleri altı iz, koku takip köpeğiyle fabrika etrafında bulunan ormanlık yerde, fındık bahçesi ve mısır tarlaları içerisinde arama yaptı. Ekiplerin arama çalışmaları devam ediyor.
Milliyet
