LİDER YILMAZ Ankara
Sıhhat Bakan Yardımcısı Tolga Tolunay, TBMM İklim Araştırma Komisyonu’nda, bakanlığının çalışmalarını ve yeni projelerini anlattı. Halk sıhhatine yönelik tehditlerin erken belirlenebilmesi için “erken ikaz ve yanıt sistemi” kurulduğunu belirten Tolunay, bu sistemle halk sıhhati tehditlerini erken belirleyebildiklerini, İZCİ isimli programla da gerçek vakitli olarak hastalıkları takip ettiklerini söyledi. Tolunay, “Bu takip sayesinde bir vilayet yahut ilçemizde kümelenmiş bir hasta kümesi olduğunda anında oraya müdahale edip su kaynağıyla, besinle ilgili bir sorun mı var, yoksa salgın bir hastalık mı var? Bunları takip edebiliyoruz” dedi. Tolunay, sistemin işleyişini “Bölgesel sıhhat ocaklarına başvuran şahıslarda şayet bir hastalık, bir kod, çok fazla teşhis girmeye başlanırsa bu sistem anında ikaz veriyor ve üniteler harekete geçiyor” biçiminde aktardı.
Ülke profili
Tolunay ayrıyeten, salgınlar başta olmak üzere hastalıklar konusunda bir “ülke profilinin” çıkarılacağını açıkladı. Tolunay, “Ülke profili oluşturulması çok kıymetli. Şu formda, risk tahlili bazlı salgınların sık görüldüğü bölgeler, doğal afet bölgeleri bunların hepsi baştan tahlil edilip bu alanlarla ilgili çok daha kapsamlı stratejiler geliştirilmesini planlıyoruz” tabirini kullandı.
SED hazırlığı
AB mali yardım programı kapsamında Halk Sıhhati Genel Müdürlüğü’nün 2021-2027 yıllarını kapsayan “İklim Değişikliğinin Sıhhat Tesirlerinin Azaltılması İçin Sıhhat Bakanlığı Kapasitesinin Güçlendirilmesi Projesi” hazırladığını belirten Tolunay, “Sağlık Tesir Değerlendirmesi” (SED) çalışmaları hakkında bilgi verdi. SED için “Yeni bir kavram gelişiyor dünyada” tabirini kullanan Tolunay, bunun şu anda İngiltere, Almanya, Finlandiya, Macaristan, Hollanda ve İsveç olmak üzere yedi ülkede, çeşitli düzeylerde uygulandığını kaydetti. “SED Türkiye için yeni bir süreç” diyen Tolunay, şöyle devam etti:
“SED olağanda ‘ÇED’ dediğimiz çevresel tesir pahasının başka bir versiyonu. Çevresel tesir kıymetinde sanayi olsun birçok iklim değişikliğini etkileyebilecek süreçlerle ilgili etraf etkilenmesi ve dolaylı olarak da insan sıhhatinin etkilenmesi inceleniyor lakin burada sıhhat tesir değerlendirmesiyle direkt insan sıhhatini değerlendirip, buna istinaden de endüstrileşme süreci olsun, iklim değişikliğiyle ilgili yapılacak stratejiler olsun buralarda planlama yapılabilmekte. SED, siyaset, program yahut projelerin sıhhat üzerindeki potansiyel tesirleri hakkında çok detaylı bilgi sağlıyor, karar vericilere, siyasetçilere uygulamaya geçmeden evvel denetim imkânı sağlıyor ve kusur oranını düşürmek için çok yararı var.”
Projelerin sıhhat riski öngörülecek
Tolunay, SED ile üretilecek projelerin sıhhat üzerinde olumlu yahut negatif tesirlerinin bilinmesi durumunda olumlu tesirleri artırmanın amaçlandığını kaydederek, “Aynı vakitte negatif tesirleri azaltmak için de bu projeleri değiştirebilme kabiliyeti oluyor ve sonuç olarak erken periyotta, bu proje hayata geçmeden evvel bir öngörü açısından insan sıhhatini etkileyip etkilemediğini değerlendirebiliyoruz” dedi.
Tolunay, SED için bakanlıklarla çalıştıklarını belirterek şunları söyledi: “SED süreciyle ilgili bir çok bakanlığımızla iş birliği devam etmekte. Süreç yeni başladı. Üniversite, STK ve kamu kuruluşlarından da takviye alıyoruz. 50 ülkede şu an bedellendiriliyor, çalışma var ancak bunu tam olarak, faaliyetsel olarak uygulayan bir ülke var mı derseniz, yok. 7 ülke bunu kısmi uyguluyor ve öbürleri de sürece dâhil olmak istiyor lakin biz de o sürece dâhil olup, burada yol almak isteyen ülkelerden biriyiz.”
Milliyet