Çocukların sordukları sorular ile ilgili dikkat cazip açıklamalar yapan Lisan ve Konuşma Terapisi Uzmanı Beğenilen Malkoç, “Bu ne? Bu kim? Anne, otomobil nerede? ve devamında gelen farklı sorular, lisan ve kavram gelişimini besleyen çok kıymetli kalıplardır. Çocuğa yetişkin tarafından gelen sorular, çocuğun kendine sorduğu sorular ve çocuğun gereksinimlerini gidermek için ebeveynlerine sorduğu sorular lisan gelişiminde epey değerli. Yetişkinin çocuğa yöneltmiş olduğu sorular çocuğun düşünmesi için değerli bir fırsattır. Çocuğun sorulara verdiği karşılıklarla lisan hünerleri ile niyet birleşmiş olur. Sorulan sorular karşısında, çocuk yumuşak bir ses tonu ve göz temasının korunduğu iyi niyetli bir baskı hissettiğinde soruyu anlıyor ve yanıtlamaya uğraş ediyorsa bu alıcı lisan hünerleri hakkında ebeveynlere bilgi verir. Yanıtlama her vakit sözel lisan ile olmayabilir, cevabı yalnızca başını sallayarak da verebilir. Sözel karşılık almak için anne soruyu tekrarlayabilir. Bu tekrarlamalar ile çocuk soru biçimlerini kavramaya başlar ve o da sorular sormaya başlar” dedi.
Soru sormayı bir oyun üzere görüyorlar
Malkoç, çocukların neden çok soru sorduklarının her vakit merak edildiğini söyledi ve kelamlarına şöyle devam etti:
“Çocuk soru sormayı ve karşılığında karşılık almayı oyun üzere görür ve sevdiği için oynamak ister. Sorduğu soruların cevabını zati biliyordur ancak o biliyor diye soruları fonksiyonsuz bulmak ya da duymazdan gelmek lisan gelişimine hizmet etmez. Çocuk soru sorma işinden zevk alır ve tıpkı vakitte bilişsel olarak yenilenir. Bildiği şeylerin doğruluğunu kabul ettiğinizi duymak ister. ‘Teyzem gelecek mi, anne teyzem gelecek mi?’ üzere bu sorular teyze istenen biriyse cevap olumlu olduğunda devamı gelmeyebilir. Olumsuz olan cevaplarda çocuk gelen karşılıktan doyum sağlayana kadar tekrarlanabilir. Bu biçim, çocuğun soyut fikrinin gelişmesi ve konuşmaya teşvik etmesi açısından kıymetli.
Çocuk cevabını bilmediği bir soruyu da size yönlendiriyor olabilir. Sorularının yanıtlanmasını isterler, bu nedenle sorarken ya da sormadan evvel ebeveynlerinin anlayacağı halde sorusunu şekillendirir. Bu şekillendirme ise uygun kavramları seçme, sözcükleri uygun sıra ile muhakkak bir ses tonunda söz etme marifetlerini kapsar. Soru sorma ve karşılık alma oyunu, irtibatta sıra alma marifetlerinin gelişmesine de yardımcı olur.”
Büyüdükçe sorular değişiyor
Çocukların büyüdükçe soru içeriklerini değiştirdiğini belirten Malkoç, “İlk zamanlardaki ‘Ne’ ve ‘Kim’ soruları, ilerleyen yaşlarda ‘Nerede, niye, neden, ne zaman’ sorularıyla daha da karmaşık bir hal alır. Çocuk neden soruları ve zira cevaplarıyla nedensel bağlar kurar. Ortamda olmayan bir objeyi hayal ederek ‘nerede’ sorularıyla mekansal sorgulamalar yapar. Ne vakit soruları ile geçmiş ve gelecek kavramlarını anlamaya başlar. Farklı tipte soru oyunları, okul öncesi periyotta çocuğun gerek bilişsel gerek lisan bilgisel açıdan gelişimi için büyük değer taşır. Şayet çocuk sorulara cevap vermek konusunda efor sarf etmiyor, soru sorma teşebbüsünde bulunmuyorsa ya da farklılaştırmadan yalnızca birebir tipte sorular soruyorsa bu noktada dikkatli olarak uzman görüşünü almak yararlı olacaktır” diye konuştu.
Milliyet
