Kompetan Diyetisyen Gökçen Özüpek D vitaminin değerine değinerek “Vitamin D’nin yüzde 90’ı güneş ışığı sayesinde sentezlenirken, yüzde 10’u besinlerle alınır (yağlı balıklar, yumurta, süt, vitamin ek edilmiş margarinler vb.) Deride üretilen yahut besinlerle alınan D vitamini biyolojik olarak canlı değildir.”
“Sırası ile karaciğer ve böbrekte oluşan metabolik faaliyetler ile biyolojik açıdan canlı formu olan; kalsitriol molekülüne dönüşür. Bu sayede D vitamini vücudumuzda canlı rol alabilmekte, kemik-kas sıhhati ve bahsetmiş olduğum birçok kronik illete karşı esirgeyici vazifesini üstlenebilmektedir” tabirlerini kullandı.”
D vitamini almayı hangi yiyecekler hızlandırır?
D vitamini almanın bir yolunun da besinlerden geçtiğini belirten Mütehassıs Diyetisyen Özüpek “D vitamini balık karaciğer yağında ağır olarak bulunur. 100 gr balık karaciğer yağında 10 bin IU (ünite) D vitamini bulunur. 100 gram balıktaki D vitamini, balık yağlı olduğu takdirde 300-1000 UI kadardır.”
“Balık yağı dışındaki doğal yiyeceklerde D vitamini az ölçüde bulunmaktadır. En varlıklı kaynak sayılan karaciğerin 100 gramında 100-400 IU, tereyağında 50-60 IU, sütün bir litresinde 3-10 IU, bir yumurta sarısında 20-100 IU kadar D vitamini bulunur.”
“Sağlıklı yetişkin bireylerde (herhangi bir kronik illeti olmayan) güneş ışığının yanı sıra, yerinde ve istikrarlı beslenme sayesinde her gün 1 yumurta, 2 su bardağı tam süt ya da süt eserleri, haftada 1-2 kere yağlı balık tüketilmesiyle D vitamini gereksinmesi karşılanır” dedi.
D vitamini oluşumu kişinin ten rengine ve yaşına nazaran değişir
D vitamini oluşumunun bireye nazaran değiştiğini belirten Eksper Diyetisyen Gökçen Özüpek “Güneşlenme sırasında D vitamini oluşumu; ışınların dik yahut eğik gelmesine, kişinin ten rengine ve yaşına nazaran değişir.”
“Kış aylarında güneş ışınları eğik açı ile geldiği için D vitamini oluşumunun zayıf olduğu bilinmektedir. Devletimizde kış mevsimi dışında her gün 15-20 dakika kadar yüz, el, kol, ayak ve bacakların güneş ışığı ile temas ettirilmesi ile birlikte D vitamininin vücutta canlı forma dönüşmesindeki birinci adımı sağlamış oluruz.”
“Esmer olan kimseler, açık tenli olanlara kıyasla daha uzun vade güneşle temas etmelidir. Fakat güneş ışınlarının dik açı ile geldiği saatlerde uzun müddet güneşlenmenin cilt kanseri gelişme riskini artırdığı unutulmamalıdır” diye konuştu.”
D vitamini neden kıymetlidir?
D vitamininin vücut için en önemli yararlarını belirten Bilirkişi Diyetisyen Gökçen Özüpek şunları söyledi: “D vitamini kas ve kemik sıhhatinde çok kıymetli bir role sahiptir. Kalsiyum ve fosforun bağırsaklardan emilimine ek sağlamaktadır. D vitamini eksikliğinde raşitizm (çocuklarda kemik yumuşaması), osteoporoz (kemik erimesi), osteomalasia (kemik yumuşaması) üzere kemik illetlerinin oluştuğu bilinmektedir.
Kemik dışında dimağ, kalp, mide, pankreas, deri, göğüs, T ve B lenfositleri (bağışıklık sisteminde temel değere sahip birkaç farklı cinste beyaz kan hücreleri) ve monositlerde (bakteri, virüs ve mantarlarla savaşan bir tıp beyaz kan hücresi) vitamin D reseptörü (VDR) bulunmaktadır.
“D vitamini zayıflığında MS riskinin arttığını, D vitamini ile atakların azaldığını bildiren ilmî çalışmalar bulunmaktadır. D vitamini pankreasta bulunan beta hücrelerini uyararak insülin salınımını artırır.”
“D vitamini hücre farklılaşması ve çoğalmasındaki aktifliği sebebiyle kanser hücrelerinin çoğalmasını azaltıp apoptozisini (hücre ölümü) uyararak kanser gelişim riskini azaltır.”
“Aynı formda denetimsiz çoğalan hücrelerle belirlenen sedef illetinin iyileştirilmesinde tesirli olduğu bilinmektedir.”
“Renin-Anjiyotensin-Aldosteron Sistemini’ (kan basıncını ve likit istikrarını düzenleyen hormonal bir sistem) inhibe eder. Renin-Anjiyotensin-Aldosteron Sistemi (RAAS) ziyade ölçüde çalıştığında; yüksek kan basıncına (hipertansiyon), böbrek illetine ve kalp yetmezliğine neden olmaktadır.”
“D vitamininin RAAS sistemini inhibe etmesinin sonucunda hipertansiyon, böbrek marazı ve kalp yetmezliği önlenebilmektedir. Yapılan aktüel çalışmalarda D vitamini zayıflığının obezite oluşumu için risk faktörü olduğu da vurgulanmaktadır.”
Milliyet
