Vertigo, etraf döner şekildeki baş dönmesinin tıp lisanındaki karşılığıdır. Halk ortasında bilinenin bilakis vertigonun bir hastalık değil, klinisyenler için birtakım hastalıkların belirtilerinden biri olduğunu söyleyebiliriz.
İstikrar iç kulak, göz ve iskelet-kas sistemi üzerine kurulmuş bir duyudur. Dengesizlik, bu üçgenin rastgele bir yerinde yaşanan sorunlardan kaynaklanabiliyor.
Ayrıntılı inceleme gerekiyor
Sorun geniş bir anatomik ve fizyolojik bölgeyi ilgilendirdiği için altında yatan sebebin bulunabilmesi ismine ayrıntı içeren sorular ve incelemeler gerektiriyor. Yani her dengesizlik şikayeti vertigoya sebep olacak bir hastalıktan kaynaklanmaz.
Sersemlik hali, yürümede zorlanma, göz kararması ve bazen bu duruma eşlik eden sendeleme, düşme, bayılma üzere yakınmaların hepsi dengesizlik olarak nitelendirilebilir. Aslında her biri, etraf döner biçimde baş dönmesi yani vertigodan farklı yakınmayı tabir ediyor.
Hasebiyle farklı organ ve sistemlere bağlı hastalıklardan kaynaklanabileceği için sonların iyi belirlenmesi gerekiyor. Kişinin şikâyetini net olarak anlamak ve dengesizlik süreçlerinden hangisini yaşadığını tespit etmek hastalığın isminin konulması ismine hayli değerli.
Vertigo iç kulak ile ilişkili bir rahatsızlık
İç kulak başın hareketi ile ilgili bilgileri göz ve iskelet-kas sistemine göndermekle yükümlüdür. Şayet iç kulak vazifesini gerçek yaparsa gözler başın yeni durumuna nazaran tekrar konumlanır, iskelet-kas sistemi ise gerekli kasılmalar ve gevşemeler ile bedenin istikrarda kalmasına katkıda bulunur. Bu tertibin bozulması iç kulak ve temaslarından kaynaklanırsa vertigo meydana gelebilir.
Baş dönmesi birçok hastalığı belirtisi olabilir
Konuma bağlı baş dönmesi hastalığı, halk lisanında kristal oynaması olarak bilinir. Bilhassa kişi ayakkabı bağlamak için eğildiğinde ve yatakta sağdan sola döndüğünde başın durumu değiştikçe etraf döndüğünü hissettiren bir baş dönmesi gerçekleşir.
Meniere hastalığında kulakta dolgunluk, çınlama ve işitme kaybına eşlik eden etraf döner üslupta baş dönmesi meydana gelir. İç kulaktaki istikrar sonu enfeksiyonunda, yakın vakitte geçirilmiş üst teneffüs yolu enfeksiyonu sonrası ve bir tarafa yatışta rahatlama hissinin olduğu etraf döner biçimde baş dönmesi yaşanır. İç kulak enfeksiyonunda ise baş dönmesi ile başlayan işitme kaybı varlığından bahsedilebiliriz.
İşitme testleri kesinlikle yapılmalı!
Vertigo şikayeti olan şahıslar öncelikli olarak bir kulak, burun, boğaz (KBB) doktoruna görünmelidir. KBB doktorunun muayenesinden sonra bir odyolog tarafından sırasıyla işitme ve istikrar değerlendirmeleri yapılması değerlidir.
Birtakım istikrar sorunlarına işitme kaybının da eşlik etmesi, kapsamlı işitme testlerinin ehemmiyetini ortaya koydu. Yani işitme testlerinin yapılmadığı bir istikrar kıymetlendirilmesi düşünülemez. Ayrıntılı bir işitme değerlendirmesinden sonra iç kulağın istikrarla ilgili işlevlerini ölçmek için çok sayıda test yapılır.
Testlerin bir kısmında hastanın gözüne yerleştirilen özel bir gözlük ile baş hareketleri sonrası iç kulakta meydana gelen değişimlerin, kişinin gözlerine yansıyıp yansımayacağı tespit edilir. Kimi testlerde yüz ve boyun bölgelerine yerleştirilen elektrotlar ile iç kulak, göz ve iskelet-kas üçlüsünün sağlıklı bir bağlantı içerisinde olup olmadığı denetim edilir.
Kimi istikrar testlerinde kulaklara hava yahut su verilerek kimisinde ise yerin hareketli olduğu sana gerçeklik uygulamaları ile sorunun kaynağı araştırılır. Tüm bu test ve tetkikler en az 45 dakika sürer. Vertigo yakınmaları, öncelikle iç kulak açısından değerlendirilse de kulak ile ilgili bir külfetin gözlenmemesi durumunda kişi ilgili tabiplere yönlendirilmelidir.
İdmanlar ihmal edilmemeli!
Meniere hastalığında bazen beslenme alışkanlıklarındaki değişiklik, odyolog denetiminde yapılan hareketler ile yeri değişen kristallerin tekrar konumlandırılması ve bazen de ilgili sistemin sinirsel ilişkilerini güçlendirmek ismine yapılan idman programları ile rehabilitasyon sürecine geçilebilir.
Süreç, hastalığın ne olduğuna ve seyrine nazaran değişmekle birlikte bireye spesifik olarak bir odyolog tarafından hazırlanır. Uzun süren rehabilitasyon programlarında belli aralıklar ile denetim sağlanmalı, test tekrarları yapılmalı ve hastanın antrenmanlarını konutta titizlikle yapması gerektiği belirtilmelidir.
Milliyet