Salgın periyodunda devirlerinin büyük kısmını meskende geçiren çocuklar ve gençler, daha fazla görüntü oyunu oynamaya başladı. Kimi oyunlarda hatanın teşvik edilmesi çocuklar için önemli bir tuzağa dönüştü. Yaş sınırlamasına karşın silahla öldürme, uyuşturucu, adam kaçırma, hırsızlık üzere hizmetlerin yaptırıldığı oyunları indirebilen küçük yaştaki çocuklar, sanal ortamda erken yaşta hatayla tanışıyor. O oyunlardan biri de Real Gangster Crime.
9 yaşındaki oğlunun bu oyunu oynadığını farkeden baba Ömer Ülkü, oğlunun oyunda verilen talimatlarla otomobil çalıp, kişileri öldürmeye yönlendirilmesine isyan etti.
Ailelere kıymetli uyarılar!
Eksperler ise bu tip oyunlara karşı aileleri uyardı: “Gerçek hayatta da oyunlardaki karakterlerin yapabileceklerini düşünerek kendilerine zarar verebilirler. Bu bir davranış kalıbı haline gelebilir.”
Tüm dünyada çocuklarda ve gençlerde intiharlara sebep olan ‘Mavi Balina’, ‘Momo’, ‘Mavi Bebek’ üzere oyunların yanı sıra çeşitli talimatlarla şiddete sevk eden binlerce oyun bulunuyor. Mahsusen salgın periyoduyla birlikte çocukların meskenlerde kalması, bilgisayar ve internetteki oyunlara olan ilgiyi de artırdı. Lakin birtakım oyunlar çocuklar için tehlikeli tesirler ortaya çıkarabilir. Çocuklar, aldıkları vazifeleri tamamlamaları istenilen bu tip oyunlarda, bazen mevte kadar varan talimatları uyguluyor.
O oyunlardan biri de şiddet dozunun çok yüksek olduğu Real Gangster Crime. New Vegas isimli kabahat orantısı yüksek bir kentte geçen oyunda, oluşturduğunuz karakter, telefonla gelen talimatla mühimmat alarak hizmetleri üstleniyor. Vazifeleri tamamlamak için de evvel bir otomobil çalması gerekiyor. Rastgele otomobil çalan karakter, binbir çeşit silahla New Vegas’taki gangsterleri öldürüyor. Gangsterleri öldürdükten sonra telefonla tebrik alan karakter, yeni hizmet için anlaşılan noktalara yönlendiriliyor. Oyunda o noktaları ve hizmet noktalarını sol üst bucakta bulunan haritadan takip ediyor. Oyunda araç kaçırmadan gasp ve polis öldürmeye kadar her türlü talimat veriliyor.
‘Ebeveynler yetmiyor’
İstanbul’da yaşayan Ömer Ülkü de, 9 yaşındaki oğlunun aylardır bu oyunu oynadığını farketiğini belirterek, “Salgın sonrası meskende oyunlara daha fazla vakit ayırdı. Geçtiğimiz günlerde bu oyunu oynadığını gördüm. Oyunda kendisine çeşitli vazifeler veriliyor. Araçla birlikte kulübe giriyor. Çıplak bayanları görüyor. Oyunun yüklendiği platformda iştirakçilerin tahlillerini okudum. Çok vahşice ve dehşet verici.
Mavi Balina’dan, Momo’da hiçbir farkı yok. Bu zararlı içeriklerin takip edilmesi gerektiğini düşünüyorum. Yalnızca ebeveyn denetimi yetmez. Yetkililerin bu cins vahşete ve çocukların psikolojisine zarar verecek oyunları denetimi şart” diye konuştu.
Öldür, çal ve yok et
Yaklaşık 780 bin kişinin tefsir yaptığı oyunun açıklamasındaki satırlar ise kan donduruyor. Oyunun tanıtımında, “Sokakta polislerden ve kişisel tim erlerine vazifeleri tamamlamak için öldürmen, çalman ve önüne çıkanı yok etmen gerekiyor. Real Gangster Crime sana bu bahtı veriyor. Azılı bir gangsteri denetim edeceğiniz oyunda her şey özgür. Otomobil çalın, kabahat işleyin, yolu kesin ve polisleri peşinize takın” tabirleri nokta alıyor.
Eksperler Milliyet’e kıymetlendirdi
‘Siber zorbalıkla karşılaşıyorlar’
Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk ve Ergen Ruh Sıhhati AnaBilimdalı üyesi Prof. Dr. Nursu Çakın Memik, bu şekil oyunlarda yaş kümesi sınırlaması olduğunu hatırlatarak şunları söyledi: “Bazen ana ve babalar bunu çok önemsemiyorlar. Kesinlikle ve kesinlikle ana ve babanın teftişi gerekiyor. Şifre programı almaları çok kıymetli. Zira risk çok yüksek. Yalnızca momo, mavi balina ve mavi bebek üzere oyunlar değil. Munfasıl bir dünya. Çocuklar siber zorbalıkla karşılaşabiliyorlar. Mantık olarak oyun üzere düşünülebilir. Küçük yaştaki çocukların gerçekle hayali ayırt etmesi erişkinler kadar iyi değil. Zira soyut düşünme becerileri çocukların daha çok gelişmemiş. Bu bir davranış kalıbı haline gelebilir. Normalleştirebilir. Sonuçta daima kan yahut hırsızlık davranışı oyunda pekiştirilirse, gerçek hayata da bu yansıyabilir. Oyundaki çalma davranışı gerçek hayata yansımaz diyemeyiz.”
‘8-10 yaş kümesi risklere daha açık’
Psikolog Alanur Özalp: “Özellikle çocukların internette gece saatlerinde kalmamaları gerekiyor. Zira geç saatler daha çok mütenasip olmayan kimselerin internette olduğu devirler. Bir güruh çocuk bu üslup oyunlardan öldü. 8-10 yaş kümesi risklere, tehlikelere çok daha açık bir küme. Bu oyunlarda bu periyotta nispeten arttı.
Çocuğu çok hatalı üzere takip etmek, sıkmak pek bir işe yaramıyor. Çok sınırlamalar yapılmadan ebeveynlerin denetimi gerekli. Yoksa aksi tepebilir. Bu defa zımnî saklı girebilirler. Doğal ki bir çocuğun oyunda da olsa otomobil kaçırması, silahla birilerini vurması kabul edilemez. Ateş etmek, öldürmek, biçmek üzere oyunların alışılagelmiş olmadığını öğretmeliyiz.”
‘Çocuklar şiddete duyarsızlaşıyor’
Toplumsal Medya ve Dijital Güvenlik Eğitim, Tatbik ve Araştırma Merkezi (SOGİDEM) Yöneticisi Prof. Dr. Levent Eraslan: “Tehlikeli dijital oyunlar çocuklara şiddeti ve haz almayı öğretiyor. Yeni Zelanda’da silahla camidekilere saldıran kişinin de bu üslup oyunları oynadığı anlaşılmıştı. Real Gangster Crime oyununun oynanması için gereken yaş sonu 16. İçinde şiddete özendirici birçok öğe içeren bu oyun silahlarla öldürmenin yanı sıra uyuşturucu satma, adam kaçırma vb. üzere hizmetler mekan alıyor.
Bu vazifeleri yapan oyuncular armağanlar kazanarak ‘Suç imparatorluğu’ kurmaya devam ediyor. Dijital savaş oyunları çocukları şiddete karşı duyarsızlaştırıyor ve şiddeti öğretiyor. Çocuklar kendilerini oyundaki karakterleri ve avatarlarıyla özdeşleştirerek gerçeklik algılarını yitiriyor. Gerçek hayatta da oyunlardaki karakterlerinin yapabileceklerini düşünerek kendine zarar verebiliyor. Bu kapsamda çocukların en büyük modelleri ebeveynleridir. Bu yüzden ebeveynler, çocuklarının teknolojik cihaz tasarruf vadelerini ve çevrimiçi etkinliklerini gözden geçirmeli Djitial oyunları büsbütün yasaklamak yanına sınırlamalar getirmek ve denetim altına almak çok daha tesirli olacaktır.”
Milliyet
