Dilhan Eryurt kimdir, kaç yaşındaydı? Dilhan Eryurt NASA’da ne üzere çalışmalara imza attı. İşte Google’ın ana sahifesini süsleyen Dilhan Eryurt ile ilgili merak edilenler…
DİLHAN ERYURT NEDEN DOODLE OLDU?
Araştırmaları ile Güneş’in ve yıldızların evrimi çalışmalarına ekte bulunmuş bir bilim insanıdır. 1961-1973 yıllarında NASA’da misyon alarak bu kurumdaki birinci Türk bilim bayanı olan Eryurt, ODTÜ’de astrofizik anabilim kısmını kurmuş ve 1988-1993 yıllarında ODTÜ Fen Edebiyat Fakültesi dekanlığını yürütmüştür.
DİLHAN ERYURT KİMDİR?
29 Kasım 1926’da İzmir’de doğdu. Babası, 1944’te Denizli milletvekili olarak TBMM’ye giren Abidin Ege’dir.
Babasının Yüksek Ziraat Mektebi kuruluşu nedeniyle bulunduğu İzmir’de dünyaya gelişinden kısa bir müddet sonra ailesi evvel İstanbul’a, birkaç yıl sonra da Ankara’ya taşınmıştı. İlköğrenimini Ankara’da tamamladıktan sonra Ankara Kız Lisesi’ne devam etti. Lise yıllarında matematiğe özel bir ilgisi vardı. Bu nedenle liseden mezuniyetinin akabinde İstanbul Üniversitesi Yüksek Matematik ve Astronomi Kısmı’na girdi. Astronomi merakı üniversite tahsili sırasında ortaya çıktı.
1946 yılında İstanbul Üniversitesi Yüksek Matematik ve Astronomi Kısmı’ndan mezun olduktan sonra Ankara Üniversitesi’nde astronomi kısmı açmak üzere görevlendirilen Tevfik Oktay Kabakçıoğlu’nun yanında iki yıl boyunca fahrî asistanlık yaptı. Lisansüstü çalışmalarına bir mühlet Michigan Üniversitesi’nde devam etti ve 1953’te Ankara Üniversitesi Astrofizik Anabilim Kısmı’nda doktorasını ve akabinde doçentlik çalışmalarını tamamladı.
1959’da Memleketler arası Atom Güç Ajansı’nın bursuyla iki yıllığına Kanada’ya gitti. Burada Prof. Dr. Alastari G. W. Cameron ile çalıştı. Akabinde ABD’ye giderek evvel Amerikan Soroptimist Federasyonu bursuyla ABD’de Indiana Üniversitesi’nde misyon aldı. Üniversiteye bağlı Goethe Link Gözlemevi’nde yıldız modelleri yapmakla tanımış Prof. Dr. Marshall Wrubel ile çalıştı. Bu tecrübeden sonra NASA’ya bağlı Goddard Uzay Araştırma Enstitüsü’nde vazife aldı. Çalışmalarına NASA’da devam eden Alastair G. W. Cameron ile Güneş tarihi üzerine araştırmalar yaptı. Bu periyotta Goddard Uzay Araştırma Ensitütüsü’ndeki misyonu sırasında kurumda çalışan tek bayan astronomdu.
Dilhan Eryurt’un Goddard Enstitüsü’nde yaptığı çalışmalar, Güneş hakkında o devrana kadar yanlış bilinen birtakım gerçekleri ortaya çıkardı. Güneş’in parlaklığının oluşumundan bu yana gitgide artmadığını, geçmişte çok daha parlak ve sıcak olduğunu ortaya koydu. Çalışmaları o periyotta yeni başlayan uzay uçuşlarının gidişatını etkileyecek değerdeydi. Aya birinci iniş için yaptığı başarılı çalışmalar nedeniyle 1969’da Apollo Muvaffakiyet Mükafatı ile ödüllendirildi. Eryurt, Goddard Enstitüsü’nde iki yıllık çalışmasını tamamladıktan sonra kendisine yabancılara sıklıkla tanınmayan bir ayrıcalık gösterildi ve kıdemli araştırmacı olarak enstitüde çalışmaya devam etti. Enstitü, kendisini yıldızların oluşumu ve gelişimi üzerine araştırmaları için yeni haberler edinmek üzere California Üniversitesi’ne gönderdi.
1968’de Türkiye’ye gelerek ODTÜ’de bir yıl vazife yapan Eryurt, bu sırada TÜBİTAK’ın desteğiyle I. Ulusal Astronomi Toplantısı’nı düzenledi.
1969-1973 arasında NASA’da ilmî araştırmalarını sürdürdü. 1973 yılında ODTÜ Fizik Kısmı’na dönerek astrofizik ana bilim kısmını kurdu. 1977 yılında Tübitak Bilim Hizmet ve Teşvik Mükafatı ile ödüllendirildi.1988’de altı ay kadar fizik kısmının başkanlığını yürüttükten sonra beş yıl müddetle Fen Edebiyat Fakültesi dekanlığı yaptı. 1993 yılında emekliye ayrıldı.
13 Eylül 2012’de geçirdiği bir kalp bunalımı sonucu Ankara’da hayatını kaybetmiştir.
Eski Erzurum milletvekillerinden Sabahattin Eryurt’un eşidir.
Milliyet
