Emekliler, aylıklarına yapılacak artırımı öğrenmek için 3 Temmuz’da açıklanacak pahalılık rakamlarını bekliyor. 2008’deki toplumsal güvenlik düzenlemelerinin akabinde pahalılık nispetine nazaran fark almaya başlayan emeklilerin, emekli oldukları devrin yanı sıra, yüklü olarak hangi yıllarda çalıştıkları, işverence SGK’da gösterilen fiyatları de kritik değer taşıyor.
Emeklilerin maaşları için pahalılık rakamlarını yakından takip etmesi, 2008’de yapılan düzenlemeye dayanıyor. SSK ve Bağ-Kur emeklilerinin aylıkları, 2008’de yürürlüğe giren, “sosyal güvenlik reformu”nun akabinde 6 aylık devirlerde gerçekleşen pahalılık nispetinde artırılıyor. Düzenlemeyle, temmuz ayında açıklanan 6 aylık Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) nispetleri, SSK ve Bağ-Kur’luların yanı sıra memurlar açısından da belirleyici oluyor.
Toplu kontratları mucibince yılın birinci yarısında yüzde 4’lük artırım alan memurlar, haziranda TÜFE’nin sabit kalması yahut aylık yüzde 0.57’den fazla düşmemesi halinde pahalılık farkına hak kazanacak. Memurlar bu farkı, yılın 2. yarısı için verilecek yüzde 4 artırıma ek olarak alacak. Memurlar, sözleşmeliler, muvakkat işçi ve memur emeklileri, pahalılık farkıyla birlikte artırımlı maaşlarını 15 Temmuz’da alacak. SSK ve Bağ-Kur emeklileri de maaşlarını bu yılın birinci 6 aylık pahalılığı orantısında artırımlı alacak.
Üç kritik devir
Personel emeklilerinin maaşında, 2000 öncesi, Ocak 2000-Ekim 2008 arası ve Ekim 2008 sonrası yapılan üç farklı hesaplama birleştirilecek bugünkü aylıklar hesaplanıyor. 2000’den evvelki çalışma vadeleri için memur maaş katsayısı, gösterge ve aylık bağlama nispeti çarpılıyor. Bu periyotta aylık bağlama nispetinin nispeten yüksek olması nedeniyle, 2000 öncesi devirdeki çalışmaların emekli aylığına yansıması olumlu oluyor, bu devirdeki çalışma mühleti ne kadar uzunsa, maaşa o kadar olumlu yansıyor. 2000’den sonraki periyotlar için dikkate alınan “ortalama aylık kazanç”, çalışanın prime esas yararlarının, emeklilik istenen tarihe kadar güncelleme katsayısı ile güncellenmesiyle hesaplanıyor.
2008 sonrası
1 Ekim 2008 sonrası ise, 2000’li yıllardan beri yüzde 75’ten aşağı düşürülen aylık bağlama nispetinin yüzde 50’ye kadar düştüğü devir olarak dikkat çekiyor. 2008’deki düzenlemenin akabinde aylık hesabında da ulusal gelirdeki artışın yüzde 100’ü konumuna yüzde 30’unun dikkate alınmasıyla, aylıklarda düşüş yaşandı.
Memurların emekli aylıklarında memurun noktası, kademesi, ek gösterge, hizmet yılı, kıdem yılı ve ek göstergesi belirleyici oluyor. 2008’deki düzenlemenin akabinde memurların da emekli aylığı bağlama nispeti yüzde 50’ye düşüyor. Memurların bir vadedir artırılmasını beklediği ek göstergeler de aylık hesaplamasında kritik değer taşıyor.
Tekrar SSK’lılar üzere üç devir üzerinden aylık hesaplamaları yapılan Bağ-Kur’lular da 2000 öncesi devirdeki çalışmaları için avantaj sağlarken, 2008 sonrasında bu kümenin maaşında da düşüş görülüyor.
Pahalılık sabit kalsa bile aylık zamlanacak
TÜİK’in açıkladığı pahalılık datalarına nazaran, memur maaşlarına baz oluşum eden Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) mayısta yüzde 1.36 yükselirken, ocak-mayıs periyodunda tüketici fiyatlarında yüzde 4.57 artış meydana geldi. Böylelikle 5 aylık periyotta, maaşlara yapılan yüzde 4’lük artırım orantısı aşılırken pahalılık farkı verilmesi durumu ortaya çıktı. Toplu kontrattan kaynaklı olarak yılın birinci yarısında yüzde 4’lük artırım alan devlet memurları, haziran ayında TÜFE’nin sabit kalması yahut aylık pahalılığın yüzde 0.57’den fazla düşmemesi halinde pahalılık farkı alacak. Memur emekli aylıkları da memur maaşıyla birebir nispette artacak. SSK ve Bağ-Kur emeklileri de maaşlarını bu yılın birinci 6 aylık pahalılığı nispetinde artırımlı alacak. Ekonomistler, haziran ayında TÜFE’nin, yüzde 0.70 artmasını öngörüyor.
Gösterilen fiyat kıymetli
SSK kapsamındaki çalışanlar için prime esas karın (SGK’da gösterilen ücret) yüksek olması ehemmiyet taşıyor. Bu nedenle personellerin, SGK’ya yatırılan primleri e-devlet üzerinden takip etmesi gerekiyor. Maaşı yüksek olanların emekliliği gelmesine karşın çalışmaya devam etmeleri, aylık nispetleri açısından avantajlarına olurken, taban fiyat seviyesinde fiyat meydanlar ya da fiyatları SGK’ya bu formda gösterilen çalışanların, daha fazla çalışmakla emekli aylıklarına yansıyan bir artışları olmuyor.
YARIN: EMEKLİLERİN BEKLENTİLERİ NELER? SENDİKALAR NE DİYOR?
Milliyet
