Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) datalarına nazaran, Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE), Aralık 2020’de aylık bazda yüzde 1,25 artış gösterdi. Tüketici fiyatlarında yıllık enflasyon da yüzde 14,60 ile Yeni İktisat Programı’nda öngörülen yüzde 10,5’lik maksadın üstünde gerçekleşti.
AA Finans Enflasyon Beklenti Anketi’ne katılan ekonomistlerin aralık ayı enflasyon beklentilerinin ortalaması yüzde 1,02 olmuştu. Bu ortalamaya nazaran 2020 yılı enflasyonunun yüzde 14,34’e çıkacağı öngörülmüştü.
Hususa ait değerlendirmelerde bulunan AA Finans Analisti ve ekonomist Haluk Bürümcekçi, enflasyonda yüzde 1,25 ile endeks tarihinin ikinci en yüksek aralık ayı artışının gerçekleştiğini söyledi.
Bürümcekçi, enflasyonun 2019’a nazaran yükselmesinde ana etkenin besin fiyatlarının olmadığına işaret ederek, “Ulaştırma, konut ve konut eşyası kümelerinde bariz artışlar yükselişi getirdi. Giyim fiyatlarının mevsimsel eğiliminden daha fazla gerilemesi ise yükselişi sınırladı. Mobilya, mesken içi dokuma, konut aletleri, araç satın alımı, görsel-işitsel sistemler, ferdî bakım eserleri üzere kura ve iç talebe hassas birçok kümede da yüksek fiyat artışları gözlendi.” diye konuştu.
Besin enflasyonunu, hem işlenmemiş hem de işlenmiş besin kümesinin aşağı çektiğini aktaran Bürümcekçi, şunları kaydetti:
“TÜİK’in hesaplamasına nazaran geçen yıl aralıkta işlenmemiş aylık yüzde 3,96 artan besin fiyatları, bu yıl yüzde 3,4 yükseldi. Hasebiyle işlenmemiş besin yıllık enflasyonu yüzde 27 düzeyinden yüzde 26,3’e inerken, işlenmiş besin fiyatları yıllık artışı ise yüzde 15,5’e geriledi. Bu nedenle, besin fiyatlarının yıllık artış suratı yüzde 20,6’ya inerken, Enflasyon Raporu besin fiyatı varsayımının çok üzerinde kaldı. Endeks tarihindeki ortalama yıllık artışı yüzde 10 civarında olan besin fiyatlarının 2021’deki seyri, Merkez Bankası’nın yüzde 10,5 olarak belirlediği besin fiyat varsayımı altında yüzde 9,4 olarak öngördüğü yılsonu enflasyon iddiasından sapma konusunda tekrar kıymetli belirleyicilerden biri olacaktır.”
“Kamu fiyat artışlarının ocak enflasyonuna tesiri yaklaşık 0,2 puan olacak”
Haluk Bürümcekçi, manşet enflasyonda yüzde 15 civarı seyrin nisan ayına kadar devam edeceği öngörüsünde bulunarak, bundan sonrasının ise kura bağlı olduğunu vurguladı.
Kısa vadede petrol ve emtia fiyatlarının yükselmesinin olumsuz yansımalarının görülebileceğini aktaran Bürümcekçi, sigara fiyatlarına uygulanan göreli ÖTV’nin azaltılması ve maktu verginin sabit bırakılmasının, bu kanaldan gelecek üst taraflı baskıyı bertaraf ettiğini söyledi.
Bürümcekçi, elektrik, doğalgaz, köprü ve otoyol geçişi üzere kamunun belirlediği başka fiyat artışlarının ocak enflasyonuna tesirinin yaklaşık 0,2 puan seviyesinde olacağını belirterek, TL’de tekrar besbelli bir kıymet kaybı görülmemesi durumunda enflasyonun 2021’in birinci dört ayında yüzde 15 civarında seyretmesi, sonrasında ise kademeli düşüşle yılı yüzde 11-12 aralığında bitirmesinin beklenebileceğini kaydetti.
TCMB’nin, sıkılaşmanın kâfi olmasını umduğunu, dolarizasyon ve Enflasyon Raporu’nun bir sonraki adım beklentileri için kritik faktörler olacağını vurgulayan Bürümcekçi, şunları tabir etti:
“TCMB’nin beklentilerin üst hududunda artış yapması ve enflasyonun önümüzdeki periyotta yüzde 15 civarını fazla aşmayacağı beklentisi ile siyaset faizini bir mühlet bu düzeyde tutması, ağır basan beklenti olarak karşımıza çıkıyor. Bu bağlamda, 28 Ocak 2021’de yayınlanacak Enflasyon Raporu’nda yer alacak iddialar bir sonraki adıma ait netleşme sağlayacaktır. Öte yandan, karar sonrası gerçekleşen enflasyona nazaran hesaplanan siyaset gerçek faizi yüzde 2,1 ve beklenen enflasyona nazaran hesaplanan gerçek faizi yüzde 5,6 düzeyinde bulunuyor. Hasebiyle benzeri gelişmekte olan ülkeler için son durumda yüzde 0,5 civarı olan ortalama gerçek faizin bariz üzerine çıkmamız, yabancı yatırımcı girişi açısından gerekli olan kuralları sağladığımızı yansıtıyor. Gerçekten, son haftalarda portföy ve swap girişlerinin süreklilik kazandığını izlemekteyiz. Bu nedenle, hanehalkı dolarizasyonunun bilakis dönüp dönmeyeceği ilerleyen devirde alınacak kararlar açısından en kritik faktörlerden biri olacak.”
“Harcama kümeleri ortasında en yüksek artış konut eşyası grubunda”
VakıfBank Ekonomik Araştırma Ünitesi tarafından hazırlanan raporda da aralık ayında kurda geçmiş aylarda yaşanan artışın gecikmeli tesirlerinin yavaşlayarak da olsa görülmeye devam ettiği bildirildi.
Harcama kümeleri ortasında en yüksek artış gösteren kümenin mesken eşyası olduğuna işaret edilen raporda, şu değerlendirmelere yer verildi:
“Ev eşyası kümesinde fiyatlar aylık bazda yüzde 3,46 arttı ve kümenin enflasyona katkısı 0,27 puan oldu. Aralıkta en yüksek artış gösteren ikinci küme ise yüzde 2,64 artan ulaştırma kümesi oldu. Petrol fiyatlarındaki artışın tesiriyle ulaştırma kümesi enflasyonu 0,43 puan artış istikametli etkiledi. Taze meyve zerzevat fiyatlarındaki yükselişin tesiriyle fiyatların bir evvelki aya nazaran yüzde 2,53 arttığı besin ve alkolsüz içecekler kümesi ise sepet içindeki yükü nedeniyle 0,60 puanla aralıkta enflasyonu en yüksek artış istikametli etkileyen küme oldu. Sonuç olarak, enflasyondaki yükselişte kurlarda geçtiğimiz aylarda yaşanan sert yükselişlerin gecikmeli tesirleri ve yurt içi üretici fiyatları endeksindeki (Yİ-ÜFE) yükseliş tesirli oldu. Çekirdek enflasyondaki yükselişin sürmesi ve Yİ-ÜFE ile manşet enflasyon ortasındaki farkın açılması, enflasyonda önümüzdeki periyotta üst taraflı baskının devam edeceğini gösteriyor. Enflasyonda yılın birinci dört ayında yükseliş devam ettikten sonra, mayıs ayından itibaren kademeli bir düşüş başlayabilir.”
Milliyet
