Nestlé Damak ve TEMA Vakfı iş birliğinde sürdürülen, ana gayesi kalite ve randımanı artırmak olan proje, birinci iki fazında mevcut yaşlı fıstık ağaçlarının gerçek budama ile gençleştirilmesini, yeni dikimlerle genç bahçeleri kurulmasını amaçlamıştı. Bu emelle yürütülen çalışmalar sonucu üzerinde çalışılan bahçelerde komşu bahçelere kıyasla yüzde 149 üretim artışı sağlandı.
2019-2023 yılları ortasında devam edecek üçüncü fazda yeni üreticilerle yapılacak çalışmalara ve eğitime yük veriliyor. Bu kapsamda Gaziantep’te ilkokul çocuklarına eğitimler verilerek onların gelecekte bu üretimi sürdürmeleri için farkındalık yaratılması, 4 bin 500 çocuğa ulaşılması hedefleniyor.
Nestlé Türkiye Çikolata ve Şekerleme İş Ünitesi Genel Müdürü Umut Tavaşoğlu projenin birinci dokuz yılında yapılanları şöyle özetledi:
“92 köyde yer alan 177 bahçede çalışma yürütüldü. Birinci fazda 23 örnek bahçede, ikinci fazda ise Barak Ovası’nda yer alan 154 bahçede çalışmalar yapıldı. Dokuz yıl boyunca çalışılan bahçelerde komşu bahçelere kıyasla yüzde 149 üretim artışı sağlandı. Toplamda yaklaşık 1500 çiftçiye eğitim verildi. Hastalık ve ziyanlı popülasyonlar yüzde 80 azaltıldı. 2 bin adet erkek fidan, 54 bahçe sahibine dağıtıldı.”
6 milyar gelebilir
Bu yıl da 36 köyde 183 üreticiye 1000 erkek fidan dağıtıldığını belirten Tavaşoğlu, projenin en büyük kazanımlarından birini, klâsik metotlarla, kimi vakit yanlış uygulamalarla fıstık tarımını sürdüren, çoğunluğu da yaşlı olan üreticilerin eğitilmesi, bugün o çiftçilerin bölgelerinde lider üretici pozisyonuna gelmesi olarak söz etti.
Tavaşoğlu, “Üreticilerin toplam üretimi proje öncesinde 20.7 ton iken 47.9 tona yükseldi. Türkiye’deki tüm Antep fıstığı bahçelerinde uygulanması ve üretimde yüzde 50 artış sağlanması halinde, Antep fıstığından 2 milyar – 6 milyar lira ortasında ek ulusal hasıla elde edilebilir” dedi.
Projenin birinci iki fazına da 3 milyon liralık yatırım yapılırken, üçüncü fazda da 3 milyon liralık yatırım öngörülüyor.
O bahçelerde daima var yılı
TEMA Vakfı Lideri Deniz Ataç, Antep fıstığının “var yılı – yok yılı” (periyodisite) tesirinde bir eser olarak bilindiğini, lakin projeye katılan örnek bahçelerde bu tesirin son derece azaldığı anlattı. Ataç, “2011 yılından beri projeden yararlanan çiftçilerin yüzde 90.9’u, 2014 yılından itibaren projeden yararlanan çiftçilerin ise yüzde 61.3’ü proje faaliyetleri ile periyodisitenin tesirinin azaldığını ve artık her yıl eser alabildiklerini, böylelikle hem toprakların sürdürülebilir kullanımının ve hem de her yıl gelir elde etmenin mümkün hale geldiğini belirtiyor” dedi.
Milliyet
