İki ekip ortasındaki rekabette birinci golü Galatasaraylı futbolcu Emin Bülent Serdaroğlu attı.
17 Ocak 1909’da “Papazın Çayırı” olarak isimlendirilen yerde yapılan birinci maçı 2-0 kazanan Galatasaray, rakibinden birinci 7 maçta gol yemedi.
– Fenerbahçe 5 yıl bekledi
Fenerbahçe, Galatasaray karşısında birinci golü ve galibiyeti, rekabetteki 8. randevuda elde etti.
Union Club alanında 4 Ocak 1914’te yapılan İstanbul Ligi maçını 4-2 kazanan Fenerbahçe, böylelikle rakibi karşısında yaklaşık 5 yıl süren suskunluğuna da son vermiş oldu.
Sarı-lacivertli ekip ismine Galatasaray’a tarihteki birinci golü ise Hasan Kamil Sporel attı.
– En az ve en çok seyircili maçlar
Fenerbahçe ile Galatasaray ortasındaki maçlarda en az seyirci 17 Kasım 1922’deki müsabakaya geldi.
İttihat Alanı’nda sağanak altında, hakem Fethi Tahsin Başaran’ın şemsiyeyle yönetmek zorunda kaldığı maçı, tamamı biletsiz 14 kişi izledi.
İstanbul Atatürk Olimpiyat Stadı’nda 21 Eylül 2003’te yapılan lig maçını ise 70 bin 125 seyirci takip etti. Bu sayı, rakipler ortasındaki bir maçı izleyen seyirci sayısındaki rekor olarak tarihe geçti.
– Rekabetin golcüleri
Rekabette en fazla golü Fenerbahçeli Zeki Istek Sporel attı. Sporel, Galatasaray’a karşı oynadığı 42 maçta toplam 27 sefer rakip fileleri havalandırdı.
Zeki Istek Sporel’i, 24 golle tekrar bir Fenerbahçeli Alaattin Baydar izliyor. Fenerbahçeli Lefter Küçükandonyadis’in 20, Galatasaraylı Metin Oktay’ın ise rekabette 19 golü bulunuyor.
Bu ortada, iki kadroda da forma giyen Tanju Çolak’ın da 14’ü Galatasaray, 8’i Fenerbahçe formasıyla olmak üzere rekabette toplam 22 golü var.
Lig maçlarında ise Galatasaraylı Metin Oktay 9, Fenerbahçeli Aykut Kocaman 8 golle gruplarının en golcü isimleri oldu.
– Turgay Şeren’in rekoru
Fenerbahçe-Galatasaray maçlarında en çok oynama rekoru merhum Turgay Şeren’e ilişkin.
A Ulusal Grup ve Galatasaray’ın unutulmaz kalecilerinden Şeren, Fenerbahçe’ye karşı sarı-kırmızılı kaleyi 55 sefer korurken, rekabette en çok forma giyen futbolcu unvanını elinde bulunduruyor.
– Hasret dolu yıllar
İki grup, rekabetin birtakım periyotlarında birbirlerine karşı galibiyet bakımından üstünlük kurmakta zorlandı.
Fenerbahçe üst üste 11, Galatasaray ise 18 maç galip gelemedi.
Fenerbahçe, 20 Kasım 1949’da 2-0 kazandığı maçın akabinde üst üste 11 maç galip gelemedi ve 22 Şubat 1953’te taraftarlarına 1-0’lık skorla Galatasaray galibiyeti armağan edebildi.
Galatasaray ise 17 Mayıs 1942’de 3-1 kazandığı maçın akabinde tam 18 maç galip gelemedi ve 1 Aralık 1946’daki 19. maçta alandan 1-0 galip ayrıldı.
– 18 başka statta karşılaştılar
Fenerbahçe ile Galatasaray, 390 maçın sığdığı rekabette 18 başka statta karşılaştı.
Rakipler, İstanbul İnönü, Ali Sami Yen, Fenerbahçe, Taksim, Erdem, Ankara 19 Mayıs, Atatürk Olimpiyat, İzmir Atatürk, Ankaragücü, Türk Telekom, Yeni Erzurum (Şimdiki ismi Erzurum Kazım Karabekir), Offenbach, Frankfurt, Köln, Mönchengladbach Borussia Park, Kayseri Büyükşehir Belediyesi Kadir Has, Manisa 19 Mayıs ve Antalya statlarında alana çıktı.
– Heyecanı iki kadroda da yaşayanlar
Birçok oyuncu futbolculuk hayatında iki kadro formasını da giyme bahtını buldu.
Son periyotta iki kadroda da oynayan futbolcular şunlar:
Raşit Çetiner, Güngör Tekin, Erdoğan Arıca, Engin Verel, Mehmet Oğuz, Erhan Önal, Arif Kocabıyık, İlyas Tüfekçi, Tanju Çolak, Semih Yuvakuran, Selçuk Yula, Hasan Vezir, Benhur Babaoğlu, Elvir Boliç, Sedat Balkanlı, Saffet Sancaklı, Ahmet Yıldırım, Sergen Yalçın, Emre Aşık, Fatih Akyel, Elvir Baliç, Haim Michael Revivo, Abdullah Ercan, Mehmet Yozgatlı, Stjepan Tomas, Servet Çetin, Emre Belözoğlu, Caner Erkin, Kazım Kazım, Mehmet Topal, Burak Yılmaz, Olcan Ismin, Serdar Aziz, Şener Özbayraklı, Tolga Ciğerci, Garry Rodrigues, Sinan Gümüş.
– Bir maçta dörder gol atanlar
Fenerbahçe-Galatasaray rekabetinde şimdiye dek birebir maçta bir futbolcu tarafından en fazla atılan gol sayısı 4 oldu.
Galatasaraylı Celal İbrahim, Cemil Gürgen ve Metin Oktay ile Fenerbahçeli Zeki Istek Sporel, rakip filelere bir maçta dörder gol atma muvaffakiyetini gösterdi.
– En çok görülen sonuç: 1-0
İki ekibin 111 yıllık geçmişinde, geride kalan 390 maçta en çok görülen sonuç 1-0 oldu.
Galatasaray ile Fenerbahçe ortasındaki maçlarda tam 73 defa 1-0’lık sonuç ortaya çıktı, 48 kere 2-1’lik skor alındı.
– En çok mart ayında karşılaştılar
Fenerbahçe ile Galatasaray, en çok mart, en az ise temmuz aylarında karşılaştı.
İki ekip, mart ayında 51 kere birbirleriyle karşılaştı, temmuz ayında ise sırf 10 defa maç yaptı.
– En farklı skorlu maç
İki grup ortasında geride kalan maçlarda en farklı skorlu galibiyeti, 7-0’lık sonuçla Galatasaray aldı.
İstanbul Ligi’nde 12 Şubat 1911’de yapılan maçı, Galatasaray 7-0 kazandı.
– Fenerbahçe’nin farklı skorlu galibiyetleri
Fenerbahçe ise rakibi Galatasaray karşısında şimdiye dek en farklı skorlu galibiyeti, 2002-2003 döneminin birinci yarısında Kadıköy’de yapılan maçta elde etti.
6 Kasım 2002’deki karşılaşmayı 6-0 kazanan sarı-lacivertli takım, tıpkı vakitte lig maçlarında iki grup ortasındaki en farklı skorlu galibiyete imza attı.
– En gollü maçlar
Fenerbahçe ile Galatasaray ortasındaki en gollü maçlarda, penaltılar dışında sporseverler toplam sekizer gol gördü.
Ali Sami Yen Stadı’nda 5 Haziran 1983’te yapılan lig maçında rakipler 4-4 berabere kaldı. İki ekip ortasında 7 Şubat 2001’de oynanan Türkiye Kupası yarı final müsabakası da 4-4 sonuçlandı.
– Yarıda kalan maç ve tarihi arbede
Rakiplerin 23 Şubat 1934 tarihinde yaptıkları İstanbul Ligi maçı futbolcular ortasında çıkan arbede nedeniyle yarıda kaldı.
Taksim Stadı’nda yapılan maçın 60. dakikasında Galatasaraylı Kadri Dağ’ın, Fenerbahçeli M. Reşat Nayir’e attığı tekme ve Kadri’nin üzerine hakikat koşan Fenerbahçeli Fikret Arıcan’ın, Galatasaraylı Tevfik tarafından kucaklanıp, saha kenarına atılmasıyla saha bir anda karıştı. İki ekip oyuncuları ortasında başlayan arbedeye tribünlerdeki seyirciler de katılınca, vakalar büyüdü.
Yarıda kalan maçın akabinde toplanan “Mıntıka Futbol Heyeti”, Türk spor tarihinin en ağır cezalarından birisini verdi ve Fenerbahçe’den 9, Galatasaray’dan 8 futbolcu olmak üzere toplam 17 futbolcuyu uzun periyodik cezalandırdı.
Bu cezalardan en karlı çıkan ekip Beşiktaş oldu, dönemi rakiplerinin önünde şampiyon tamamladı.
– Yabancı hakemler
Rekabetin geçmişinde yabancı hakemler de vazife yaptı.
Bunlar ortasında Çek, İngiliz, Yunan, İtalyan, Avusturyalı, Alman, İsviçreli, Rumen, Macar, Yugoslav, Belçikalı ve Bulgar hakemler bulunuyor.
– Tarihten yapraklar
Galatasaraylı Bahri Altıntabak, Fenerbahçeli Gurur Has ile Nezihi Tosuncuk, rekabet tarihinde hem kendi kalesine hem de rakip kaleye gol atan oyuncular oldu.
Şevki Şenlen, Raşit Çetiner, İlyas Tüfekçi, Hasan Vezir, Saffet Sancaklı ve Tanju Çolak hem Galatasaray hem de Fenerbahçe formasıyla rekabette gol atma sevinci yaşadı.
Rekabette kadro değiştiren oyuncular ortasında eski ekiplerinde kaptanlık bandını taktıktan sonra transfer olan futbolcular, Fenerbahçe kaptanıyken Galatasaray’a geçen Naci Fazilet ve Galatasaray kaptanıyken Fenerbahçe’ye geçen Mehmet Oğuz olarak kayıtlarda yer aldı.
– Rekabet dostlukla hoş
Rekabetin 111 yıllık geçmişinde pek çok centilmenlik gösterisi yaşandı.
İki kulüp ortasındaki rekabette son yıllarda artan tansiyona karşın geçmişte futbolcu ve yöneticilerin centilmence davranışları, bu zevkli uğraşa renk kattı.
Spor tarihçilerinin derlemelerine nazaran, bir derbi öncesinde Fenerbahçe Başkaptanı Galip Kulaksızoğlu, Galatasaraylılara, “Oberle kardeşler hasta, Hasan da sakatlanmış. Sizi karşımızda eksik takımla görmek istemiyoruz. Dilerseniz maçı erteleyelim.” diye haber göndererek maçın ertelenebileceğini iletti.
Fenerbahçe’nin bu teklifini kabul eden Galatasaray, oyuncuların iyileşmesinden sonra, 20 Ekim 1914’te yapılan erteleme maçında sarı-lacivertli rakibini 6-1 yendi.
– Bir arada konut kiralayıp, ava çıkıyorlardı
Birebir kaynaklara nazaran, rekabetin yeni başladığı devirlerde Galatasaray ile Fenerbahçe atletleri, ortak kiraladıkları konutta kalıyor ve birlikte ava çıkıyorlardı.
İki grup atletleri geceleri bir ortaya gelerek sohbet ediyordu. Tekrar bir gece sohbetin yoğunlaştığı sırada Galatasaray’dan Ali Sami Yen, Fenerbahçelileri, “Said, yarın bizimle maçınız var. Git yat ve dinlen.” diye uyardı.
– Ertelemeyi önerdiler
Rakipler ortasında 17 Kasım 1922’de yapılan maç öncesinde de değişik bir durum yaşandı.
Bu tarihte Kadıköy’de iki kadronun maçı vardı. Maç öncesinde günlerce yağan yağmur sahayı adeta göle çevirmişti. Fenerbahçe Başkaptanı Galip Kulaksızoğlu, Galatasaray Kulübüne telefon ederek, “Saha çok makûs, maçı erteleyelim.” dedi. Galatasaray Başkaptanı Necip Şahin, bunun üzerine, “Anamız bizi bugün için doğurdu Galip Beyefendi. Gelip maçı oynayacağız.” diye cevapladı. Galatasaray, Kadıköy’e gelip maça çıktı ve Fenerbahçe müsabakayı 3-0 kazandı.
– Birleşme durumu ve ortak ekip kurma niyeti
Rakiplerin kuruluşlarının birinci yıllarında birleşme durumlarının bile ortaya çıktığı, hatta iki kulüp liderinin ortak ekip kurma konusunda anlaştıkları argüman edildi.
Galatasaray Kulübünün resmi yayın organı Galatasaray mecmuasının 2003 Şubat sayısında, Adnan Işık’ın evraklara dayandırarak verdiği haberde, 1912 yılında Galatasaray Kulübü Lideri Ali Sami Yen ile Fenerbahçe Kulübü Lideri Hulusi Bey’in ortak imzayla kayıt altına aldıkları dokümanın, birleşmeseler dahi iki kulübün yabancılara karşı ortak bir ekip kurma konusunda anlaştıklarını hatta tüzüğü bile hazırladıklarını gösterdiği kaydedildi.
– Bilerek kaçırılan penaltı
Rakiplerin 23 Ocak 1925’te Taksim Stadı’nda yaptıkları Vatan Gazetesi Kupası maçında değişik bir hadise yaşandı.
Fenerbahçe’nin kazandığı penaltı sonrası, atış öncesinde stadın büyük balkon kısmı çöktü. Fenerbahçeli Cafer Çağatay, bu gelişme üzerine penaltı atışında topu bilerek kaleci Ulvi Yanal’a teslim etti.
– Karma ekip: “FenerSaray”
Fenerbahçe ile Galatasaray, 1934 yılında Türkiye’ye davet ettikleri yabancı gruplarla birer defa hazırlık maçı yaptıktan sonra, üçüncü maçı “Fenerbahçe-Galatasaray Karması” halinde oynadılar.
Bu karmanın forması ise iki kulübün renklerinin karışımı olan lacivert, sarı ve kırmızıdan oluştu.
– Canaydın’dan centilmenlik dersi
Son yıllarda iki ekip ortasındaki maçların genelinde hadiseler yaşanırken, Galatasaray Kulübünün merhum Lideri Özhan Canaydın, rekabete centilmence yaklaşımıyla alkış aldı.
Sarı-kırmızılı grubun 6 Kasım 2002’de Kadıköy’de rakibine 6-0’lık sonuçla tarihi hezimete uğradığı maçta, lider sıfatıyla birinci Fenerbahçe derbisini izleyen Özhan Canaydın’ın, rakibinin attığı golleri alkışlayarak Fenerbahçeli yöneticileri kutlaması, maça damgasını vurdu.
Merhum Canaydın’ın bu centilmenlik gösterisi kendi topluluğundan kimi yansılar görse de Dünya Fair Play Kurulu (CIFP) tarafından 2002 Dünya Fair Play Ödülü’ne layık görüldü. Özhan Canaydın ayrıyeten, bu davranışı nedeniyle Türkiye Ulusal Olimpiyat Komitesi (TMOK) tarafından düzenlenen Fair Play Sportif Davranış Ödülü’nü aldı.
Galatasaray-Fenerbahçe Derbi Tarihine Geçen Fotoğraflar
Milliyet
