Türkiye, 1 Haziran’dan itibaren Koronavirüsle uğraşta yeni bir periyoda giriyor. Bilim Kurulu’nun tavsiyelerinin bugün gerçekleştirilecek Bakanlar Kurulu’nda kıymetlendirilerek netleşmesi beklenirken, Sıhhat Bakanı Fahrettin Koca’nın “yasaklamaları daha azaltan lakin şahsî kollayıcı önlemleri daha ağırlaştıran bir periyoda girileceği” tarafındaki açıklamaları beklentileri yükseltti. 1 Haziran sonrası kademeli olağanlaşmanın nasıl sürdürüleceği ise Bilim Kurulu’nun yaptığı kıymetlendirme ve tavsiye kararları da dikkate alınarak bugün toplanacak Cumhurbaşkanlığı Hükümeti kabinesinde kararlaştırılacak. Bahse ait Milliyet’e değerlendirmelerde bulunan Bilim Şurası üyesi Prof. Dr. Deniz Çalışkan Odabaş, Bakan Koca’nın dışarı çıkıldığında 2 metre uzaklıkta öteki kimse yoksa maske takılmasına gerek olmadığına dair kelamlarını hatırlatarak, “Açık alanların desteklenmesi gerektiğini düşünüyorum. Açık alanda ve 2 metre aranın korunduğu noktada biraz daha rahat davranılabilir” dedi.
Lakin kapalı ortam ve yerlerle ilgili önlemi elden bırakmamak gerektiğine işaret eden Odabaş, “Kalabalık ortam, kapalı yer ve makûs havalandırma toplumsal bağışıklık seviyemiz yüzde 75’in üzerine çıkana kadar, hala büyük bir risk taşıyor. Bu yerlerden kaçınılması, uzak durulması, bulunulan mühletin 10 dakikadan aşağıda tutulması, gerekli değilse kapalı alanlara girilmemesi vatandaşımızda dikkat etmesi gereken en kıymetli konu” ihtarını yaptı.
KENTE NAZARAN TEDBİR
1 Mart’ta olduğu üzere, 1 Haziran’dan itibaren vilayetlerin risk durumuna ve bunu gösteren renklendirilmiş haritaya nazaran atılıp atılmayacağına ait soru üzerine de Odabaş, şunları kaydetti:
“En son renklendirilmiş harita mart ayında açıklandı. Kısmi ve tam kapanma devirlerinde de tüm Türkiye genelinde uygulamalar oldu. Açıkçası bu biçimiyle devam edip etmeyeceğinin kararı kabinede netleşecek diye düşünüyorum. Yüksek riskli olan vilayetlerde İl Hıfzıssıhha konseyleri hala yetkili. Daha farklı tedbirler de alabilirler.
Bu pandeminin başından beri işleyen bir sistemimiz aslında. Kümelenmelerin olduğu, olay sayılarının ağır olduğu vilayet ve ilçeler için farklı tedbirler de alınabilir.”
AÇIK ALANLARDA MASKE KULLANIMI
Bilim Konseyi Üyesi Prof. Dr. Mustafa Necmi İlhan, TRT Haber’de işletmelerin tekrar faaliyete geçebileceğine inandığını, bu durumun hadise sayılarındaki düşüş ve aşılamanın artmasıyla oluşabileceğini söz etti.
İlhan “Açık alanlarda, tahminen 1 Haziran’dan sonra, çok kalabalık olmayan yerlerde maske kullanımı azaltılabilir. Lakin kapalı alanlarda sonbahara kadar maske takmaya katiyen devam etmeliyiz.
Pazar yerine gittiğimizde mesela maske takmamız gerekiyor. Boş bir caddede işe, okula giden şahıslar maske konusunda esnek davranabilir. Kesinlikle yanımızda maske olmalı. Toplu taşımalarda maskenin geçerli olacağını düşünüyorum” dedi.
TEMASLI KOŞULLARI DEĞİŞTİ
Bilim Konseyi tarafından hazırlanan rehberde, daha evvel 10 gün olan yakın temaslıların karantina mühleti tekrar 14 güne çıkarıldı. Rehberde yüksek riskli temas ile ilgili kriter de değişti. Daha evvel maske takma kurallarına uyulmadan 1,5 metreden daha yakın uzaklıkta, 15 dakikadan uzun müddetli temas yüksek riskli temas olarak kabul ediliyordu.
Yapılan değişiklikle ara 2 metreye çıkarıldı ve mühlet 10 dakikaya düşürüldü. Daha evvel Kovid-19 tanısı almış ya da iki doz aşı olmuş şahıslar, teşhis aldığı ya da 2. aşı dozunun 14. gününden sonraki 3 ay içerisinde bir Kovid-19 olayı ile yakın temaslı olması durumunda karantinaya tabi tutulmuyorlardı. Yapılan değişiklikle artık bu şahıslar de karantinaya alınacak. 7. gün yapılan PCR testi sonucu negatifse karantinadan çıkacaklar.
Değişiklikle PCR olumlu şahıslarda de izolasyon müddeti 14 gün olarak belirtildi. Lakin en az üç gün ateş ve öbür klinik belirtisi olmayan bireylerde 10. günde yapılan PCR testinin sonucu negatifse izolasyon sonlandırılacak.
Daha evvel rehberde Güney Afrika (501Y.V2 yahut B.1.351); ve Brezilya (P1) varyant suş ile enfekte olumlu olayların izolasyonu en erken 10. güne kadar devam ettiriliyor ve 10. günde PCR testi ile negatiflik görülmesi halinde 10. günün sonunda izolasyon sonlandırılıyordu.
PCR testi yapılmadığı yahut yapılamadığı durumlarda ise izolasyon 14. günün sonunda sonlandırılıyordu. Yapılan değişiklikle Güney Afrika, Brezilya varyantları yahut Sıhhat Bakanlığı tarafından tehdit edici, olarak tanımlanmış varyantlarda izolasyon müddeti 14 gün olacak. Bu müddet sonunda PCR testi müspet olursa izolasyon mühleti 20 güne kadar uzatılacak.
Sıhhat Bakanlığı tarafından Kovid-19 ile uğraş kapsamında yürütülen aşılama kampanyası için televizyonlarda gösterilmek üzere “Kolları sıvıyoruz.” sloganıyla kamu spotları hazırlandı. Bakan Koca, Twitter’dan kampanya için hazırlanan kamu spotunu, “Hayatımızın tekrar olağanlaşması için kolları sıvıyoruz.” bildirisiyle paylaştı.
Sıhhat Bakanlığının “covid19asi.saglik.gov.tr” adresinde yer alan anlık datalara nazaran, 29 Mayıs saat 19.45 prestijiyle uygulanan birinci doz aşı sayısı 16 milyon 473 bin 6, ikinci doz aşı 12 milyon 288 bin 441 oldu. Böylelikle toplam doz ölçüsü, 28 milyon 761 bin 447’ye yükseldi. Sıhhat Bakanlığınca son 24 saatte birinci ve ikinci doz toplam, 88 bin 175 Kovid-19 aşısı yapıldı.
Bunun akabinde vilayet sıhhat müdürleri de toplumsal medya hesaplarından, aşılamanın kıymetini vurguladıkları bildirilerini paylaşıp kampanyaya takviye verdi. Vilayet sıhhat müdürleri, yaptıkları paylaşımlarda mevkidaşlarına da davette bulundu. Kampanyaya katılan Balıkesir Vilayet Sıhhat Müdürü Serkan Kadir Keskin, paylaşımında, olağanlaşmaya dönebilmek hedefiyle “kolları sıvadıkları” iletisini verdi. Keskin, bildirisinde “Edirne siz de kolları sıvadınız mı?” diye sordu.
Bunun üzerine Edirne Vilayet Sıhhat Müdürü Mustafa İshak Yıldırım, paylaşımında, maksatlarının en kısa müddette aşılamaları gerçekleştirmek olduğuna işaret etti. Yıldırım, “Edirne olarak Sıhhat Bakanımızın iletisini aldık. Eski olağanlara dönebilmek için biz de kolları sıvadık.
Amacımız olay sayılarının azaldığı Edirne’mizde Bakanlığımızca belirlenen yaş ve risk kümelerini en kısa vakitte aşılamak.” sözlerini kullandı. Yıldırım, “Çanakkale siz de hazır mısınız?” diyerek Çanakkale Vilayet Sıhhat Müdürü Ali Taşçı’yı kampanyaya katılmaya davet etti.
GÖZLER ALINACAK KARARLARDA
Öte yandan lokanta, kafe ve restoranlar 1 Haziran prestijiyle açılmayı umuyor. Beklentileri ise saat 24.00’e kadar hizmet vermek. Bölüm temsilcileri dikkat çeken bir davette bulunurken, okullar ve yüz yüze eğitimin ne vakit başlaması gerektiği ile ilgili flaş açıklamalar da peş peşe geldi.
Türkiye 1 Haziran’da alınacak kararlara kilitlendi. Koronavirüse karşı yürütülen gayrette olay sayılarında kıymetli düşüş sağlarken, tam kapanma sürecinin akabinde denetimli olağanlaşma sürecine girilmişti. 1 Haziran’dan itibaren ise birçok alanda kısıtlamaların kaldırılacağı tabir ediliyor.
Bu noktada en büyük beklenti ise yeme-içme dalında oluştu. Yaklaşık 15 aydır devam eden koronavirüs salgınından en çok etkilenen bölümlerin başında turizmle birlikte yeme-içme kesimi geliyor. Salgına karşı alınan tedbirler nedeniyle son 15 aylık sürecin 10 ayında kapalı kalan restoran ve kafeler 1 Haziran’da açılmayı umuyor.
Hürriyet gazetesinden Burak Coşan’ın haberine nazaran, yaşadıkları süreç nedeniyle hem ekonomik hem de ruhsal açıdan berbat durumda olduklarını tabir eden Turizm Restaurant Yatırımcıları ve İşletmecileri Derneği (TURYİD) Lideri Kaya Demirer, “Verilecek en ufak bir yanlış karar sıkıntıları kat kat arttıracak.
Bu yüzden yeme-içme dalı olarak mantıklı kararları bekliyoruz. Yeme içme kesiminde bulunan 2.5 milyon kişi verilecek karara kilitlendi. Beklentimiz açık alanlarda saat 24.00 kadar faaliyet yürütmek. Bunun haziran ayı için uygun olduğunu düşünüyoruz.
Haziran ayında aşılanmanın hızlanmasının akabinde da temmuz ayı ile birlikte ruhsatlarda bize verilen saatlere kadar çalışmak istiyoruz. Restoranların kapalı alanları için de temmuz ayını bekleyebiliriz” diye konuştu.
Uzmanların açık alanlarda salgın riskinin çok çok düşük olduğunu söylediğini belirten Demirer, “Eğer açık alanlarda saat 21.00’e kadar açık kalınma kararı çıkarsa bu bizi yıkar. Şayet bilim konseyi, alkol kullanımından sonra toplumsal uzaklık kurallarının kaybolacağını düşünüyorsa, bu da hakikat olmaz.
Zira beşerler artık toplumsallaşmak için can atıyor. Şayet restoranların açık alanlarında buna müsaade verilmezse, beşerler meskenlerinde toplumsallaşmaya başlayacak. Kapalı alanlarda toplanılacağı için bu daha büyük bir risk teşkil edecek” sözlerini kullandı.
‘KALDIRIMLARA MÜSAADE VERİLMELİ’
Açık alanı olmayan restoranlar için de kaldırımları ve dış yerleri kullanma müsaadesi verilmesi gerektiğine dikkat çeken Kaya Demirer, “Belediyeler en az bir ay için bu işletmelere müsaade vermeli. Zira aylardır kapalı olan işletmelerin dayanağa muhtaçlığı var.
Bu bir aylık süreçte kaldırımlara masa konulması bu işletmeleri rahatlatacaktır. Vatandaşlarımız da bu bir ay için biraz dişini sıkmalı, kaldırımlara yahut yol kenarlarına konan masalara çok fazla itiraz etmemeli. Zira artık restoranların ve kafelerin dayanacak gücü kalmadı. Vatandaşlarımızdan bunu rica ediyoruz” dedi.
Kısıtlama olmaksızın 1 Haziran itibariyle çalışmayı beklediklerini lisana getiren Tüm Restoranlar ve Turizmciler Derneği (TÜRES) Genel Lideri Ramazan Bingöl ise “Artık kısıtlamalar sona ermeli. Haziran ayı için açık alanlarda tam kapasite, kapalı alanlarda da yüzde 50 kapasite ile saat 24.00’e kadar çalışmak istiyoruz.
Salgın öncesine bir an evvel dönmeliyiz. Temmuzla birlikte de ruhsat saatlerinde yazan saatlerde çalışabiliriz. Açık alanları olmayan işletmeler için de bir müsaade verilmeli. Bunların dışında düğün ve nişanların da başlaması gerektiğini düşünüyoruz.
Açılışla birlikte Cumhurbaşkanımız Recep Tayyip Erdoğan’ı kebap yemeye bekliyoruz. Bu da vatandaşımıza itimat vermek manasında hoş bir bildiri olacaktır” diye konuştu. Dünyanın artık açılmaya başladığını lisana getiren Sunset İdare Heyeti Lideri Barış Tansever de şunları söyledi:
“Birçok ülke restoran ve kafelerin açılmasına müsaade verdi. Havaların ısınmasıyla birlikte bilhassa açık alanlarda faaliyetler başladı. Biz de 1 Haziran prestijiyle açılmayı bekliyoruz. Saat 24.00’e kadar işletmelere müsaade verilmesini istiyoruz.
‘Saat 21.00’e kadar açık kalabilirsiniz’ denilirse hiç açılmayalım daha iyi. Zira bu 15 aylık salgın sürecinin 10 ayında kapalı kalan işletmelerin dayanacak gücü kalmadı. Saat 21.00 kadar çalışma kararı çıkarsa ekonomik manada çok sıkıntı durumda kalacağız” sözlerini kullandı.
Milliyet
