Kovid-19’a yol açan virüsün “havadan bulaşma riski” konusunda 32 memleketten 239 bilim beşerinin Dünya Sıhhat Örgütü’ne mektup yazarak hükümetlerin buna nazaran tedbirler ihtarda bulunması tedirginlik yarattı. Clinical Infectious Diseases mecmuasında yayımlanacak mektupta, son periyotta alışveriş merkezleri, kafe, bar ve restoran üzere bölgelerde ortaya çıkan yeni vaka patlamalarına işaret edilerek, havadan bulaşma riski nedeniyle saklı mekânlarda havalandırmanın daha değerli olduğu vurgulandı. Türk mütehassıslar ise virüsün havadan bulaştığı tarafındaki argümana yönelik farklı görüşler ileri sürdü.
‘Asılı kalıyor’
Bilim Heyeti üyesi Prof. Dr. Tevfik Özlü, virüsün hava yoluyla bulaşabileceğine dair kesin bir kanıt olmadığını belirterek, “Bu mümkünlük pandeminin birinci gününden bu yana gündemde olan bir husus. Virüs havada asılı kalabiliyor ama hava yoluyla bulaştığına yönelik kanıtlanmış bir haber yok. Şayet bu tarafta bir kanıt ortaya çıkarsa, tüm tedbirler tekrar gözden geçirilmeli. Saklı ortamlarda kesinlikle maske ve toplumsal aralık kuralına uyulması gerekiyor. Klima tasarrufuna dikkat edilmesi ve kullanılmaması gerekiyor. Mecbur olmadıkça AVM, metro, toplu taşıma üzere örtük ortamlardan uzak durun” açıklamasında bulundu.
‘Kapalı mekanlar riskli’
İstanbul Tıp Fakültesi İç Illetleri Anabilim Kısmı Talim Üyesi Prof. Dr. Osman Erk ise virüs bulaşma riskinin açık hava değil, gizli mekanlara yönelik olduğu ihtarında bulunarak, şunları söyledi:
“Türk tabipler olarak daha evvel tekraren ihtarlarda bulunduk. Toplu ulaşım, metro, AVM üzere örtük yanlar virüsün bulaşabileceği en riskli yanlar. İstanbul ve büyük kentlerde toplu ulaşım ve gizli mekanlarda önemli risk kelam konusu. Şayet AVM yahut toplu ulaşımda, Kovid-19 öncesi periyottaki imgeler ortaya çıkarsa, çift kat maske bile korunmak için ehliyetsiz kalacaktır. Kişilerin bu yıl olabildiğince konutlarında kalmaya devam ederek geçirmeleri en sağlam tahlil. Topluluk ne kadar bağışıklık kazandı, bilmiyoruz. Belirti, bulgu göstermeyen bir güruh insan sokaklarda gezmeye devam ediyor. Örtük mekanlarda hijyen kuralları tavizsiz uygulanmalı. Maske ve aralık artık ekmek, su kadar değerli. Beşerler birebir ihtarları dinlemekten tahminen sıkıldı gelgelelim ara ve maskesiz bir hayat şu aşamada mümkün değil.”
‘Kesin kanıt yok’
Enfeksiyon Marazları Derneği Lideri Prof. Dr. Mehmet Ceyhan ise kelam konusu savın yüklü olarak fizikçiler tarafından ortaya atıldığını belirterek, şöyle konuştu: “Bu bahis iki ay evvel de gündemdeydi. Fizikçiler yaptıkları kimi deneylerde küçük damlacıkların uzağa gidebildiklerini, sonunda virüsün de damlacık yoluyla havada kalabileceğini öne sürdü. Lakin bu mevzuda şimdi kanıtlanmış bir çalışma laf konusu değil. Virüsün hava yoluyla bulaştığını söylememiz için doktorların de olduğu bir şuranın deney datalarını ortaya koyması gerekir. Bu çeşit söylemler kişilerde umutsuzluk ve umursamazlığa yol açabilir. Hava yoluyla bulaş laf konusu ise virüs çok daha uzak uzaklıklara gidiyor demektir. Hava yoluyla bulaş riski toplumsal ömrün sıfırlanması manasına gelir. Şu an için elimizde kanıta dayalı kesin haberler yok. Vatandaşlarımızın gerekli tedbirleri alması bu nedenle değerli.”
DSÖ, havadan bulaşma ihtimalini inceliyor
Dünya Sıhhat Örgütü (DSÖ), 32 memleketten 239 bilim beşerinin koronavirüsün hava yoluyla bulaşabildiğine dair delilleri ortaya koyduğu mektubunun akabinde mevzuyla ilgili raporu incelemeye başladığını açıkladı. DSÖ sözcüsü Tarık Jasarevic, “Makaleden haberdarız ve içeriğini teknik uzmanlarımızla inceliyoruz” dedi. DSÖ, virüsün öksürük yahut hapşırığın akabinde süratle tarafa düşen damlacıklarla yayıldığını sav ediyor ama laf konusu bilim kişileri koronavirüsün örtük sahada havada asılı kalabileceğini ve kişileri enfekte edebileceğini öne sürüyor. Şayet bu argüman doğruysa, örtük ortamlarda maskelerin gerekli olabileceği mealine gelebilir ve DSÖ’nün 1 metre toplumsal uzaklık kuralını da içeren pek çok teklifini radikal bir halde değişebilir. Raporun ciddiye alınması gerektiğini belirten eksperler, “Ancak şayet hava yoluyla bulaşma riski düşük ise DSÖ bu ihtimali gözardı edebilir” açıklamasında bulundu.
Milliyet