‘Hedef CHP’yi görünür kılmak’

MEHTAP GÖKDEMİR Ankara

CHP Genel Lideri Kemal Kılıçdaroğlu partisinde bir müddettir uyguladığı saha çalışması sistemini ve aldıkları sonuçları Milliyet’e anlattı. Kılıçdaroğlu, “Bir ile bir milletvekilinin gitmesi ve orada çalışması yetersiz, çok görünür olmuyor. CHP’nin oraya gittiğini evvel bir görünür kılmamız lâzım. Onun için sayısal bir büyüklüğe gereksinimimiz var. 10 kişi, 15 kişi, bazen 25 kişi… Yalnızca kent merkezine değil, ilçelere de gitmek zorundalar görünür olmaları için. Artı aşikâr büyüklükte olan köylere de gitmek zorundalar. İlçelere mesela, CHP’liler çok az gitmişler yahut köylere hiç gitmemişler. Birinci sefer bir CHP milletvekili geliyor, istedikleri soruyu soruyorlar, o da yanıtlıyor. Natürel diyorlar ki ‘Biz CHP’yi bu türlü bilmiyorduk.’ Zira bizim rakiplerimiz CHP’yi onlara anlatıyor. Biz kendimizi anlatmamışız. Biz de ‘Rakiplerimiz bizi size anlatıyor, gelmediysek buraya tabi sorumluluk bize ilişkin, size ilişkin değil’ diye söylüyoruz” dedi.

CHP önderi Kılıçdaroğlu, Milliyet Gazetesi Ankara Temsilcisi Didem Özel Tümer ile parlamento muhabiri Mehtap Gökdemir’in sorularını parti genel merkezindeki makamında yanıtladı.

– CHP’nin sağa kaydığı tenkitleri yöneltildiğinde, sağ ve sol kavramlarının 18. yüzyıla ilişkin olduğunu söylemiştiniz. Bugün sağ ve sol kavramlarının içi nasıl dolduruluyor? Günümüzde siyaseti bu kavramlar üzerinden yapmanın bir manası var mı?

Bu kavramların politik, tarihi bir derinliği var. Aniden insanların, düşünenlerin ömründen kesip atmanız mümkün değil. Fakat bir de hayatın gidişi var. Hayatın gidişi şu; geçmişte 18. yüzyıldan başlayarak günümüze kadar, solun yapmak istediği pek çok şeyi sağ da yaptı. Sağın yaptığı pek çok şeyi sol da yaptı. Münasebetiyle ben 21. yüzyılın ‘sağ’, ‘sol’ kavramları üzerinden kıymetlendirmekten çok, demokrasi ve otoriter yapılar, rejimler üzerinden kıymetlendirilmesi gerektiğini düşünüyorum. 21. yüzyılda beşerler demokrasi istiyorlar. İster sağcı, ister solcu olarak tanımlayalım. İster bayan, ister erkek, ister toplumsal kimlikler üzerinden manavdı, bakkaldı, emekliydi, polisti, memurdu… Münasebetiyle herkes demokrasi istiyor. Zira kanısını özgürce tabir etmek istiyor.

‘Liderler öne çıkınca otoriterlik kaçınılmaz’

Kurumların değil, başkanların çok öne çıktığı ortamlarda, başkan bir müddet sonra, “her şeyi ben bilirim, ne demek sağ, sol kavramı, bana soracaksınız, ben karar vereceğim, hasebiyle tek karar verici benim” (diyor). Bu otoriterliği, önder açısından kaçınılmaz hale getirebiliyor. Onun etrafındaki birinci, ikinci, üçüncü halkalar da “lider, evet, en iyisini o bilir” diyorlar. Ondan sonra da farklı bir şey çıkıyor ortaya. Türkiye üzere, Amerika’da Trump üzere, hindistan’da Modi üzere, Macaristan’da Orban… Bunlar siyaset bilimcilerin de zati dikkatini çekmeye başladı. Yani dünya nereye gidiyor? 21. yüzyıldayız, Amerika’da demokrasi, demokratik kurumlar diyorduk fakat parlamento basıldı. Neden? Tek adam rejimi diye ya da otoriter rejim diye tanımladığımız rejimin toplumu getirdiği nokta açısından. Bu açıdan, günümüzde demokrasiyi hepimiz için istemeliyiz. Hepimiz fikirlerimizi özgürce söz edebilmeli, toplumu aydınlatabilmeliyiz. Ve sonuçta da, demokratik kurallar içerisinde sandığa gitmeliyiz, toplum sandıkta vereceği oy ile kimi iktidar yapmak istiyorsa da ona da hürmet göstereceğiz.

– Sizce beşerler siyasi partilerin kendileri için tahlil üreteceğine inanıyorlar mı? Kimi görüşlere nazaran, siyaset yerine, STK’lar üzere diğer platformlar söz için tercih ediliyor… Sizce beşerler siyasetle daha mı az ilgileniyor?

Toplumun eğitim seviyesi yükseldikçe, görüşü, kanısı, durumu ne olursa olsun, beşerler aşikâr noktalarda var olan sıkıntıları çözmek için bir ortaya gelip o sorunun tahliline katkıda bulunmak istiyorlar. Yani sivil toplum örgütü (STK) kurmak istiyorlar. Örneğin yalnızca Kaz Dağları’yla ilgili… Kaz Dağları’nın sorunu ya da orada altın aramayla ilgili yapılan çalışmaya, yapılan mukaveleye, toplum reaksiyon veriyor. Bakıyorsunuz Hakkari’deki insan da tıpkı tepkiyi veriyor, “doğa neden tahrip ediliyor” diye?

‘İstedikleri soruyu sorup cevap alıyorlar’

– Salon toplantılarını mitinglerden daha kıymetli görüyorsunuz… Bir yandan da 20 milletvekili bir ile gidiyor, İktisat Masası geziyor, siz ayrıyeten dolaşıyorsunuz, birkaç koldan faaliyet var. Nasıl geri dönüşlerden alıyorsunuz? Alandaki milletvekillerinden aktarılan notlar neler? Teşkilatlar nasıl bir performans sergiliyor?

Bir ile bir milletvekilinin gitmesi ve orada çalışması yetersiz, çok görünür olmuyor. CHP’nin oraya gittiğini evvel bir görünür kılmamız lazım. Onun için de sayısal bir büyüklüğe muhtaçlığımız var. Kaç kişi? Bunu vilayet lideri belirliyor. 10 kişi, 15 kişi, bazen 25 kişi… Daima milletvekili değil, mesela milletvekili olmayan fakat Parti Meclisi üyesi olan arkadaşlar da gidiyorlar. Orada yalnızca kent merkezine değil, ilçelere de gitmek zorundalar görünür olmaları için. Artı belirli büyüklükte olan köylere de gitmek zorundalar. O ilçelere mesela CHP’liler çok az gitmişler yahut köylere hiç gitmemişler. Birinci kere bir CHP milletvekili geliyor, istedikleri soruyu soruyorlar, o da yanıtlıyor. Onlar olağan diyorlar ki, “Biz CHP’yi bu türlü bilmiyorduk.” Zira bizim rakiplerimiz CHP’yi onlara anlatıyor. Biz kendimizi anlatmamışız. Hasebiyle biz de “Rakiplerimiz bizi size anlatıyor, gelmediysek buraya tabi sorumluluk bize ilişkin, size ilişkin değil” diye söylüyoruz.

‘NASIL ÇÖZECEĞİNİ SÖYLEMEN GEREKİR’

Kimi siyaset bilimciler, önümüzdeki yüzyıl içerisinde siyasi partilerin büyük ölçüde kan kaybedeceklerini, bunların yerine STK’ların daha güçlü olarak ortaya çıkacağını söz ediyor. Zira STK’lar aşikâr bir meseleye ya da muhakkak bir gayeye odaklanıyor. O emeli gerçekleştirmek için, gönüllülük hareketi üzerinden yani kendi cebinden gerekirse masrafını karşılayarak, bunu çözmeye çalışıyor. Hasebiyle, bunun halkta kabulü daha fazla. Fakat STK’ların siyasi partilerden farkı şu; siyasi partiler en büyük örgüt olan devleti yönetmek üzere geliyorlar. STK’lar devleti yönetmiyorlar aslında, ortada çok büyük bir fark var. Maliye Bakanlığı, Genelkurmay, Merkez Bankası vesaire olduğu sürece, bir devlet var, kurumsal bir kimlik. Bu devleti kim yönetecek? Dünyada bu devleti siyasi partiler, geliyor “Ben devleti yöneteceğim” (diyor). Ne kadar? Maddelerin öngördüğü müddet içinde, 5 yıl, 2 yıl, 3 yıl. Sonra halkın hakemliğine başvuruyorsunuz. STK’larda ise devleti yönetme, şu anda o denli bir örgüt çıkmadı. O denli bir örgüt çıkarsa, o kendisini siyasi parti olarak tanımlayacaktır. Almanya’da mesela, Yeşiller çıktı. Sivil toplum örgütünün güçlenmesinin ortaya çıkardığı bir tabloydu. Var olan hukuk sistemi içinde partileşmesi lazım. Bizde şimdi o basamağa gelinmiş değil. Sivil toplum örgütleri hala çok güçlü değil. Çok güçlü olmasını isteriz. Şayet STK’lar çok güçlü olursa, siyaseti denetleme konusunda çok daha iyi sonuçlar doğurabilirler. Siyasi partiler denetlendiği vakit kusur yapmamaya itina gösterirler, eleştirileceğim diye.

– STK’larla siyasi partiler ortasında karşılıklı etkileşim var lakin her mevzuda mutabakat sağlayıp oydaştıklarını söyleyemeyiz herhalde.

STK’lar telaffuz ve sayısal olarak ne kadar güçlü olursa, siyaset kurumunun o kadar odağında olur. Yani, onların taleplerini görmezlikten gelemez. ‘Ben sizin sorunuzu çözeceğim’ der. Onların rastgele bir seçimde kendilerine dayanak vermelerini sağlamak için. Örneğin EYT’liler var artık, emeklilikte yaşa takılanlar. İktidar partisi hariç bütün partilerin odağında aslında. Bir manada evet, bunlar örgütlendiler, bir ortaya geldiler. ‘Sizin meselenizi ben çözeceğim’ diye çıkıyoruz ortaya. Onlar da tabi haklı olarak şunu soruyorlar, “Nasıl çözeceksiniz? Bizi ikna etmeniz lazım.” Bu ne manaya geliyor? Bu, STK’nın ortaya koyduğu hedefi çok içselleştirdiğini gösteriyor. Yapay bir şey değil. “Bak şayet çözeceğim diyorsan, nasıl çözeceğini de bana söylemen gerekir ki ben sana oy vereyim.”

Çağdaş Ömrü Destekleme Derneği (ÇYDD) temel emeli, fakir ailelerin çocuklarına, bilhassa kız çocuklarına burs vermek. Yeniden toplumun her kısmından insanın dayanak verdiği bir şey bu. Emeklilikte yaşa takılanlar o denli değil. Her bir sivil toplum örgütünün farklı hedefleri var. Siyaset kurumu, bu emellere hizmet edebileceğini söyleyecek telaffuzlar geliştirir.

‘81 vilayetten durum raporlar geldi’

Şöyle bir tabloyu aktarayım size, pandemi periyodunda biz yalnızca esnaflarla ilgili 81 ile milletvekili arkadaşlarımızı görevlendirdik. 81 vilayetten raporlar geldi. Fethi Hoca’ya (Genel Lider Yardımcısı Fethi Açıkel) dedim ki, “Hocam, birisi pandemi devrinde esnafın durumu nedir diye bir araştırma yapsa yahut bir doktora tezi hazırlasa, 81 ilin bütün bilgileri bizde var. Gelsin verelim, otursun, bunu bilimsel olarak tahlil etsin.” Ayrıyeten KOBİ’lere gönderdik. KOBİ’lerde durum nedir? Ben oradan bir şey öğrendim, onu da itiraf edeyim. Hakkari’nin organize sanayi bölgesi olmayan tek vilayet olduğunu öğrendim. Hasebiyle, oradaki insanların şikâyetleri nedir, beklentileri nedir, iktidardan, bizden? Problemlerini nasıl aktarıyorlar, onların lisanından bunlar var bizim elimizde. Sahiden şu anda ekonomik olarak ve toplumsal olarak Türkiye’nin tahlilini çok daha rahat, çok daha güçlü yapabilecek datalar var. Bunun bir bilim insanı tarafından ayrıyeten irdelenmesi gerekiyor. Çok daha hoş sonuçlar çıkabilir oradan.