Prof. Dr. Erol Ulusoy’un yazısı:
Istek edilmez ancak, karşınızdakiyle bir hukuksal münasebete girerken ne kadar dikkat ederseniz edin, bazen meseleler kaçınılmaz olur. Şu yahut bu sebeple, kendimizden yahut karşı taraftan, hatta üçüncü şahıslardan kaynaklanan nedenlerden ötürü uyuşmazlıklar çıkabilir.
Argümanımızı, bize karşı bir şey tez ediliyorsa savunmamızı kanıtlara dayandırmalı, kanıtlamalıyız.
Bazen maddelerde kimin neyi ispatlayacağı özel olarak düzenlenir. Ancak ispat yükü genel kural olarak, Türk Uygar Kanunu 6’ncı hususunda düzenlenmiş. O da şöyle diyor; “taraflardan her biri, hakkını dayandırdığı olguların varlığını ispatla yükümlüdür.” Vatandaş lisanıyla, “iddia sahibi argümanını ispatla yükümlüdür.”
İş bununla bitmiyor, bir de hangi tezin hangi kanıtla, ne cins delillerle ispatlanabileceği sorunu var. Her şey kanıt olarak kullanılamaz.
Kıymetli bir ispat aracı
Toplumsal hayat şartları ve münasebetleri değiştikçe ispat araçları da değişir ve genişler. Mesela, bir kısa bildiri, WhatsApp iletisi, Twitter yahut Facebook paylaşımı evvelce kanıt olarak kabul edilmezken, artık bunlar da kanıt olarak kabul edilip, bir argümanın ispatlanmasında kullanılabiliyor. Facebook’ta borç ikrarı geçerli sayılıyor. Özel hukukta en değerli ispat aracı yazılı evraktır. Mesela el yazısı ile yazılmış, altı ıslak imza ile imzalanmış bir mektup da evrak niteliğindedir. Ticaret hukukunda ‘teyit mektubu’ diye bir doküman dahi vardır.
Alacak borç bağlantılarının ispatında en kıymetli kanıt, dokümanlardır. Evrak nedir diye sorarsak, karşılığını da Hukuk Muhakemeleri Kanunu 199’uncu unsurda buluruz; yazılı yahut basılı metin, senet, çizim, plan, kroki, fotoğraf, sinema, manzara yahut ses kaydı üzere datalar ile elektronik ortamdaki datalar ve bunlara benzeri bilgi taşıyıcıları bu kanuna nazaran dokümandır. Yani yalnızca yazılı olanlar değil, manzara ve ses kayıtları da evrak olarak kabul ediliyor.
Artık Yargıtay ispat aracı olarak elektronik mektupları, e-mailleri de evrak olarak kabul etmeye başladı. Yargıtay 13. Hukuk Dairesi’nin 6 Haziran 2020 tarihli, 2020/4488 karar sayılı kararına mevzu olan hadisede, Soner Beyefendi tanıdığı bir avukat hanıma vekalet verir. Avukat hanım, Soner Bey’e vekaleten dava açar. Davanın bir basamağında Soner Beyefendi ‘gördüğü gerek üzerine’ avukatını vekaletten azleder. Avukat hanım vekalet fiyatını ödemediği için Soner Bey’e dava açar. Ortada hakikaten yazılı bir vekalet fiyatı mukavelesi yoktur.
Iletileri silmeyin
Ancak Yargıtay, Avukat Hanım’ın Soner Bey’e evvelden göndermiş olduğu 2 Eylül 2009 tarihli e-mail yazışmasını doküman olarak kabul eder. E-mailde avukat hanım Soner Bey’e hitaben, açılacak dava ile ilgili döküm yapmış, dava masrafı olarak 5.800 TL, 2.000 TL uzmandan alınan bilgilendirme fiyatı ve bakiye 8.000 TL vekalet fiyatının kaldığı belirtilerek bu fiyatın ödenmesi istenmiştir. Parantez içerisinde kalan bakiye açıklanırken 10.000 TL olan sayıdan itiraz dilekçesi yazılması sonrasında 2.000 TL ödendiği açıklaması yapmıştır. İşte bu e-mail yazışması doküman olarak kabul edilip, avukat hanımın kendisini azleden müvekkili Soner Bey’den vekalet fiyatı alacağının varlığını ispat konusunda yararlanılmalıdır.
Kıssadan pay, aranızda yazılı bir mukavele olmasa bile, kontratın varlığına işaret eden elektronik ortamlardaki her türlü yazışma, ileti, beyanları kesinlikle saklayın, silmeyin.
Milliyet
