Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC) hudutları içerisinde yer alan ve 46 yıldır kapalı olan Maraş bölgesinin bir kısmı bu sabah prestijiyle halkın kullanımına açıldı.
1974’teki Kıbrıs Barış Harekatı sırasında Türk Silahlı Kuvvetleri tarafından ele geçirilen ve yerleşime kapatılan Maraş’ın kademeli olarak açılım süreci başlıyor.
KKTC Başbakanı Ersin Tatar, dün Ankara ziyareti sırasında Maraş’ın açılmasıyla ilgili kararı duyururken Maraş’ın açılmasına dair hazırladıkları yol haritası doğrultusunda çalışmaları bir kademeye getirdiklerini ve birinci somut adımı attıklarını kaydetmişti.
Tatar, “Kendi toprağımızın kamuya ilişkin olan kıyı ve Demokrasi Caddesi ile kıyı bölgesini halkımızın istifadesine sunmak üzere fiilen çalışmalarımızı başlatıyoruz.” demişti.
Adeta hayalet bir kente dönüşen Maraş’a böylelikle birinci can suyunu verdiklerinin altını çizen Tatar, “İnşallah perşembe günü sabah saatlerinde Maraş kıyısından istifade etmeye daima birlikte başlayacağız.” halinde konuşmuştu.
Bir periyodun en beğenilen tatil yöresi ve Hollywood yıldızlarının uğrak yeri olan kapalı Maraş, Ada’yı ikiye ayıran yeşil çizgi üzerinde ve bir tampon bölge pozisyonunda bulunuyor.
46 yıldır kapalı olan ve “Hayalet Şehir” olarak da anılan Maraş, yıllardır devam eden Kıbrıs müzakerelerinde pazarlık konusu oldu.
Türk tarafının iyi niyetli adımları sonucunda Maraş’ın tekraren yine yerleşime açılma teşebbüsü oldu fakat her seferinde sonuçsuz kaldı.
Rum tarafı Maraş konusunda uzlaşmaz halini sürdürdü
Birleşmiş Milletler (BM) himayesindeki Kıbrıs müzakerelerinde kapsamlı bir tahlilin kesimi olarak da görüşülen Maraş konusu, Rum tarafının uzlaşmaz hali sebebiyle çözülemedi.
Maraş, 1980 ve1990’lı yıllarda bu tekraren masaya getirilmiş olmasına karşın Rum kesitinin karşı çıkması sebebiyle sonuca kavuşturulamadı.
1993’te periyodun BM Genel Sekreteri Butros Gali’nin önerdiği itimat artırıcı tedbirler paketi çerçevesinde, Türk tarafı, Lefkoşa Memleketler arası Havaalanı’nın açılması karşılığında, Maraş’ın BM yönetiminde iki tarafın ortak kullanımına açılmasını kabul etti lakin bu plan Rumlar tarafından kabul görmedi.
KKTC’nin Kurucu Cumhurbaşkanı Rauf Denktaş’ın 2003’te Rum önder Tasos Papadopulos’a, Kıbrıs’ın her iki tarafına yönelik ve buralardan gerçekleşecek dış ticaret, ulaşım, seyahat ve kültürel ile sportif aktivitelere uygulanan tüm kısıtlamalar kaldırılması karşılığında, Maraş’ın Rum kısmının denetimine verilmesi önerisi de Rum tarafında karşılık bulmadı.
2004’te yapılan Annan Planı referandumunun Rum kısmı tarafından kabul görmesi halinde, Maraş, Rum tarafının kontrolüne bırakılacaktı. Kıbrıs Türklerinin Annan Planı’na yüzde 64,91 ile “evet” demesine karşın Rumların yüzde 75,83 ile “hayır” demesi bu tahlil fırsatını da ortadan kaldırdı.
En son 2017’de Crans Montana’da yapılan Kıbrıs Konferansı yeniden Rum tarafının uzlaşmaz yaklaşımı yüzünden sonuçsuz kalınca, kapsamlı bir tahlil ihtimalinin neredeyse imkansız olduğu görüldü.
Maraş’ın açılım süreci geçen yıl başladı
KKTC’de 22 Mayıs’ta kurulan Ulusal Birlik Partisi (UBP) – Halkın Partisi (HP) koalisyon hükümeti, Maraş’ın Türk yönetiminde tekrar yerleşime açılmasıyla ilgili çalışmalar başlattı.
KKTC’de geçen yıl 18 Haziran’daki Bakanlar Konseyi toplantısında Maraş’ın açılması konusunda adım atılarak uzman takımla bilimsel envanter çalışması yapılması tarafında karar alındı.
Geçen yıl temmuzda bölgede yapılan birinci envanter çalışmasına Başbakan Yardımcısı ve Dışişleri Bakanı Kudret Özersay da katılırken KKTC Başbakanı Ersin Tatar da bölgede incelemelerde buldu.
Tatar ve Özersay, daha sonra tekraren Maraş’ın açılması tarafındaki görüşlerini lisana getirdi. Başbakan Tatar, AA muhabirine yaptığı değerlendirmede, hükümet olarak kapalı Maraş konusunda bir adım atıldığını, ezberin bozulduğunu belirtmişti.
Maraş’ın 46 yıldır kapalı olarak, bir hayalet kent haline geldiğini lisana getiren Tatar, bu bölgenin açılması konusunda milletlerarası hukuka da aksi düşmek istemediklerini söyleyerek, “Bizim fikrimiz, oradaki mal ve mülklerin eski sakinlerine iade edilmesi kuralıyla Maraş’ın açılmasıdır.” tabirlerini kullanmıştı.
Özersay da Maraş projesinin, bölgenin KKTC idaresi altında eski sakinlerinin yerleşimine açılması olduğunu belirtmişti.
Türkiye Barolar Birliğinden Maraş’ta toplantı
Son olarak Türkiye Barolar Birliğince (TBB) 15 Şubat’ta Maraş’ta “Hukuki, Siyasi ve Ekonomik Tarafları ile Kapalı Maraş Açılımı Toplantısı” düzenlenmişti.
Toplantının sonuç bildirgesinde, “Kapalı Maraş’ın 1974 öncesi sakinlerinin ve hak sahiplerinin menfaatlerini gözetecek formda, milletlerarası hukuka ve hakkaniyete uygun olarak açılması öngörülmelidir.” tabirleri yer almıştı.
Öte yandan, geçen yıl ağustosta KKTC Başbakan Yardımcılığı ve Dışişleri Bakanlığı, KKTC Türk Basını ve Dış Basın Birliğine kayıtlı basın mensuplarına Kapalı Maraş’ı gezdirmişti. Maraş’ı Dışişleri Bakanlığı yetkilileri eşliğinde gezen gazeteciler, bölgenin tarihi ve statüsü hakkında bilgi almıştı.
Milliyet
