Jeofizik Yüksek Mühendisi Prof. Dr. Övgün Ahmet Ercan, Demirören Haber Ajansı’na İzmir sarsıntısıyla ilgili açıklamalarda bulundu. Prof. Dr. Ercan, “Bu bir İzmir sarsıntısı değil, bir Sisam sarsıntısı. Etkileme alanı yaklaşık 150 kilometre bir alandı. En çok etkilenen yer İzmir’di. İzmir zelzelesi değil fakat en fazla hasar yaptığı yer İzmir oldu” diyerek şunları kaydetti:
“İzmir’in en dayanıksız yerlerinden birisi Bornova Ovası’dır. Bornava Ovası’nı oluşturan hadise o ırmaktır. Irmak getirdiği çökerlerini ova içine vermiştir. Mersinli ve Alsancak’ın bulunduğu yerlerde tam etek kısmı vardır. Oraları çoklukla sulak yerlerdir. Oradaki çanağın derinliği yaklaşık 300 metredir. Oradaki sarsıntı büyütmeleri yaklaşık 4 kattır. Göztepe’de zelzele büyüklüğü daha az yapıyı hoplatırken, Bayraklı’da daha yüksektir. Birebir hadise Alaybey, Karşıyaka, Bostanlı, Mavi Kent, Çiğili, Menemen de kelam mevzusudur. Yer güya bir mikrofon tesiri yaratırcasına zelzelesi büyütür. Yıkımların ve çatlakların olmasının ana nedeni bunlar. Bir de sulak olması. O bölge alacalı İzmir bamyasının yetiştiği yerlerdi, Bornova bamyası diye çok ünlüydü. Artık o tarım alanlarının, sulak tarım alanlarının üzerine çok katlı yapıların yapılmasıyla başımıza gelen bunlar oldu, suya doygun zemin” dedi.
“GÖÇÜK ALTINDA KALAN İNSANLARIN, ÖLENLERİN BİRDEN FAZLA BOĞULMADAN ÖLDÜLER”
Ercan, İzmir sarsıntısında yıkılan binalarından yükselen toz bulutlarına dikkat çekerek, “Suya doygun yer büsbütün donatılarda paslanmaya neden olur. Ancak televizyonlardaki imajlara baktığımız vakit hem paslanmanın olduğunu hem donatıların, bir de betonun niteliğinin çok düşük olması nedeniyle un ufak oldu. Onun sonucunda büyük bir toz kalktı. Göçük altında kalan insanların, ölenlerin birden fazla boğulmadan öldüler. O nedenle bu türlü bir şey bizim başımıza da gelebilir. Benim teklifim, ağızını kapatacak, burnunu kapatacak, gözünü kapatacak, başının üzerine bir kitap koyup tutarak bedenini küçültecek. Her sarsıntıda insanların birden fazla boğularak ölür. Kimisi yaralanarak, kimisi boğularak. Umarım göçük altından sağlam çıkar beşerler. Diğer bir ümidimiz yok” tabirlerini kullandı.
“BİZİM ÇAĞIMIZDA TÜRKİYE’DE BİRİNCİ SEFER BİR SÜPÜRTÜ DALGASI OLUŞTU”
Ercan, İzmir’in geçmişte büyük zelzeleler gördüğüne lakin tsunaminin (süpürtü dalgası) birinci kere görüldüğünü belirterek, “Bizim çağımızda Türkiye’de birinci kez bir süpürtü dalgası oluştu. Zira zelzelenin bir göçüntü bileşeni vardı. Benim hesaplarıma nazaran yaklaşık Sisam tarafı 2 metre 30 santim göçtü. Bu göçmenin sonucunda süpürtü dalgaları oluştu. Evvel kıyıdan sular o boşluğa yanlışsız çekildi. Daha sonra da bir kürüme tesiri yaparak süpürtü biçiminde kıyıya vurdu. Güya Seferihisar yollarından ırmak üzere, keza Sığacık Körfezi’nde de ırmak üzere suların aktığını gördük. 60 santim yüksekliğindeydi. Lakin bunu birinci kez gördü Türkiye. Zira göçüntülü kırık şayet denizde sarsıntı yaparsa bu olur. Çabucak Sisam’ın karşısında Seferihisar var, Gümüldür var buralarda görüldü bu. Sığacık’ta yalnızca su yükselmesi olarak görüldü zira Sığacık Koyu biraz karşıt bakar. Teos Antik kentini yıkan da tekrar sarsıntılardır. İzmir’de geçmişte 17. yüzyılda 7.5 büyüklüğünde zelzele olmuştur, yaklaşık 20 bin kişi ölmüştür. Orada da tekrar Konak, Basmahane, Alsancak’ta süpürtü dalgaları görülmüştür. Bunları yüksekliğinin 1.5-2 metre olduğu söylenir.
VAN ZELZELELERİ BENZETMESİ
Ahmet Ercan, sarsıntının artçıları konusunda ise, “6 şiddetine kadar beklenebilir. 4-4.5-5-5.5-5.8-5.9, 6 şiddetine kadar beklenebilir. İzmir’deki yapıların, bilhassa niteliksiz yapıların birçok yoruldu. Bu yorulma oranı kimi yapılarda yaklaşık 3. raunttan çıkmış bir boksör yorulmasıyken, Bayraklı, Bostanlı üzere kesitlerde yaklaşık 9. raunttan çıkmış bir boksör durumunda. Benim kaygım Van depremindeki durum burada olabilir tahminen. Van’da 7.2’lik bir sarsıntı olmuştu. Çok fazla göçük olmamıştı fakat yapılar yorulmuştu. Gerisinde bir Erciş sarsıntısı geldi 5.7 büyüklüğünde, 38 tane yapı yıkıldı. Yorulmuş yapı üzerine eklentiyle yeni bir sarsıntıya maruz kalınca bu olabiliyor. Şayet İzmir’de de bu 7 büyüklüğündeki sarsıntıdan sonra olacak 5.9-6’lık bir sarsıntı gelirse, misal hadiseleri İzmir’de görebiliriz. En büyük mümkünlük tabi 1 hafta, 15 gün içerisinde. Ondan sonra azalarak devam eder lakin kesinlikle olur. En çok 1-2 yıl gecikebilir fakat olur” diye konuştu.
İSTANBUL DEPREMİ
Ercan, İzmir zelzelesinin İstanbul sarsıntısına tesiri konusunda ise, “Uzak tesir dediğimiz bir hadise var fakat mümkünlüğü çok az. İstanbul sarsıntısını erkene çekmez bu sarsıntı. İstanbul sarsıntısı için öngörümü değiştirmedim, hala 2045’den evvel İstanbul’da bir zelzele olursa yani Kuzey Marmara’da bir sarsıntı olursa şaşırtan olur benim için” dedi.
KORKUTAN UYARI
Ercan, 1999 Gölcük ve Düzce sarsıntılarına dikkat çekerek, “Bu zelzele çok şükür ki İzmir’in içinde olmadı. İzmir kırığının içinde olabilirdi. Şayet İzmir kırığında olsaydı bu zelzele; şu anda 10 binlerin vefatında kelam ediyorduk. Benim hesaplarıma nazaran deniz içini 75 kilometre kırmıştır. Bu kırık Nazilli, Aydın üzerinden yanlışsız gelen ve daha sonra Söke üzerinden, bir kolu Kuşadası üzerinden Sisam’ın kuzeyine hakikat giden koldur. Bu 150 kilometrelik alan içinde her yerde sarsıntı olabilir. Kimi noktalarda taşma noktasına kadar gelmiş birikim varsa o sarsıntı yaratabilir. Küçük zelzeleler büyük zelzeleleri tetiklemez fakat şu var ki; sarsıntılar olduktan sonra gücün bir kısmı uçlara sarfiyat, kırığın uçlarına sarfiyat. Bu yerlerde şayet taşma noktasına kadar birikmiş gerginlikli kırıklar varsa oralarda sarsıntılar yaratabilir. 1999 Gölcük zelzelesi 7.5 büyüklüğündeydi. O gitti 12 Kasım’da Düzce’de 7.2’lik zelzele üretti. Emsal bir hadise İzmir’de de olursa benim için şaşırtan olmaz. Bu vilayetle de Türkiye’de olmayabilir. Bunun bir tarafı Yunanistan. Yunanistan’da da olabilir. Atina, Selanik, Kuzey Anadolu ile bu kırığın kesim noktaları benim için çok kritiktir” biçiminde konuştu.
Milliyet
