2 bireyden 1’i virüsün insan yapısı olduğunu düşünüyor
Covid-19 salgının çıkış noktasına, virüsten korunma biçimlerine, tedavi prosedürlerine dair farklı tezler ile karşı karşıyayız. İnsanlığın haberi şimdi akıllıca cevapları kesin formda sunabilecek seviyede değil, ilmî otoriteler de süreç içinde söylem değiştirebiliyor. Bugün hakikat olarak kabul ettiğimiz kimi haberlerin bir mühlet sonra yanlış olduğu gerçeği ile yüzleşebiliriz.
Tevatür yahut değil, bugün için eldeki olguların toplulukta nasıl algılandığı ise ayrıyeten incelenmesi gereken bir mevzu. Görünen o ki, virüsün ağız-burun yolu ile bulaşması haricinde pek çok hususta toplulukta bir fikir birliği yok. Gerçek habere sahip olamadıkça komplo teorileri yer buluyor. Her iki şahıstan biri virüsün insan yapısı olduğunu düşünüyor. Her dört insandan biri cerrahi maskelerin karbondioksit zehirlenmesine yol açabileceğine inanıyor. Topluluğun çabucak acilen %40’ı salgının 5G şebekesi nedeni ile ortaya çıkmış olması argümanı konusunda fikir belirtemiyor. Ve tekrar %40’a yakın bir kesim aşı bulunsa bile ya yaptırmayacak ya da kararsız.
Özetle önemli bir baş karışıklığı, haber eksikliği laf konusu. Salgın ile uğraşa toplumsal bilinçlendirme boyutunu da ekleme gereksinimimiz var.
KORONAVİRÜSÜN YAYILMASINA AIT KOMPLO TEORİLERİNE İNANIYOR MUYUZ?
Salgınla uğraşta alınan kişisel ve kamusal önlemler, salgının ne vakit biteceğine dair varsayımlar toplulukta sıkça konuşuluyor. Gündemdeki vesair tanınan bir mevzu ise salgının nasıl dünyaya yayıldığı. Bu bahiste çeşitli komplo teorileri lisana getiriliyor. Biz de bu devir çalışmamızda virüsün yayılmasına dair iki temel görüşü vatandaşlara sorduk. Koronavirüsün laboratuvar ortamında beşerler tarafından yayıldığını düşünenlerin orantısı (%48) vahşi hayvan pazarından yayıldığını düşünenlerden (%33) daha yüksek. 26-55 yaş kümesinin bu komplo teorisini daha fazla desteklediğini görüyoruz. Değişik bir halde üniversite mezunları da bu teoriyi topluluğun başka kesitlerine kıyasla daha fazla sahipleniyor.
VİRÜS HAKKINDA GERÇEKLER VE AKILLICA BİLİNEN YANLIŞLAR
Dünya Sıhhat Örgütü’nün koronavirüsle ilgili paylaştığı gerçekleri ve gerçek bilinen yanlışlar listesini umumi kamuoyuna sorduk. “Virüs ağız, burun ve göz yoluyla vücuda girer ve bulaşır” teorisi bugün tüm sıhhat kuruluşları tarafından kabul ediliyor. Düzgün haber, Türkiye kamuoyunun bu husustaki haberi yüksek. %90’ı bu tabirin sahih olduğunu söylüyor. “Koronavirüs, koronavirüsün bulunduğu başka devletlerden gönderilen kutular ve paketlerle yayılabilir” savı DSÖ tarafından düşük olasılıklı görülüyor ama Türkiye’de vatandaşların %56’sı bunun sahih olduğu görüşünde. Bu noktada topluluğun çoğunluğunun Çin’den gelen eserleri satın alma konusunda çekincesi olduğunu hatırlatmakta yarar var. DSÖ virüsün plastik yüzeylerde üç güne kadar yaşayabileceğini belirtiyor Umumî kamuoyunun %56’sı ise bu görüşün akıllıca olduğunu belirtiyor. Buna koşut olarak ferdi olarak aldığımız önlemler arasında satın alınan eserleri dezenfekte etme eğiliminin yüksek olduğunu görüyoruz. Türkiye’de umum kamoyu, koronavirüsün çocuklara da bulaşabileceğinin farkında. Sokağa çıkma yasaklarının topluluğun umumuna yahut yalnızca yaşlılara uygulanmayıp 20 yaş altındaki bireyleri de kapsaması ve Sıhhat Bakanı’nın bu bahisteki hatırlatmaları bu mevzudaki farkındalığı arttırmış olabilir. Devletimizde vatandaşların yarısı “evcil hayvanlar, koronavirüsü kişilere bulaştırabilir” tabiriyle birebir fikirde değil. Öte yandan, Türkiye’de bireylerin üçte biri bu hususta bir fikir beyan edemiyor. Yalnızca evcil hayvanların değil kedi ve köpek üzere sokak hayvanların da sayıca çok olduğu memleketimizde bu mevzuda daha net bir habere gereksinim var üzere gözüküyor.
Sıhhat kuruluşları cerrahi maskelerin karbondioksit zehirlenmesine yahut oksijen eksikliğine yol açabilir savının hakikat olmadığını söylüyor gelgelelim toplulukta bu bahiste farklı görüşler hakim. Bireylerin %24’ü bunun hakikat olduğunu düşünürken, %38 yanlış olduğu görüşünde. Bu mevzuda bir fikir beyan edemeyen %38’lik de bir kesim var.
Bilhassa salgının birinci periyotlarında sıkça duyduğumuz teorilerden birisi “nefesinizi öksürmeden yahut rahatsızlık hissetmeden 10 saniye yahut daha uzun vade tutabilmek, koronavirüs hastalığınız olmadığı manasına gelir” savı Dünya Sıhhat Örgütü’nün gerçek bilinen yanlışlar listesinde mekan alıyor. Türkiye topluluğunun %16’sının bu teoriye inandığını görüyoruz.
Münhasıran televizyon ekranlarında sıkça tartışılan bahislerden birisi de yediğimiz besinlerin virüsü tedbire konusundaki tesiri. Sarımsak özelinde de bu tartışmaları sıkça duyduk. DSÖ sağlıklı beslenmenin kıymetini vurgulasa da sarımsak yemenin virüsü önlemede bir tesiri olmadığını belirtiyor. Bu teorinin yanlış olduğunu lakin topluluğun yarısından duyuyoruz. %13 sarımsak yemenin gücüne inanırken, %33 bu hususta net bir karşılık veremiyor.
Virüsten bu kadar kaygı ediyoruz, evet aşı bulunsa yaptırır mıyız?
Dünyada koronavirüs aşıyla ilgili çalışmalar ağır bir formda devam ederken, vatandaşlara farklı devletlerde COVİD19 için aşı bulunması durumunda aşı yaptırma eğiliminlerini sorduk. Tüm memleketler arasında en çok devletimizde aşı bulunması vatandaşlara inanç veriyor. %58’imiz Türkiye’de aşı bulunsa yaptıracağını söylüyor. Türkiye’yi %21 ile Avrupa takip ediyor. Öteki ülkeler/bölgelerin bu mevzuda topluluğa itimat vermediğini söyleyebiliriz. Topluluğun üçte biri bugün virus için aşı yaptırma konusunda kararsız hissediyor. Aşıyı tümüyle reddedenler ise hayli azınlıkta. %7 hiçbir formda aşı yaptırmayacağını söylüyor.
Milliyet
