LİDER YILMAZ Ankara – TBMM’nin, ABD Lideri Joe Biden’ın 1915 olaylarına ait “soykırım” sözünü kullanması ve kimi ülke parlamentolarından çıkan aleyhte kararlara karşı, mütekabiliyet aslı çerçevesinde kalıcı misillemeye gidebileceği tespit edildi.
TBMM Yasama Uzmanı ve birebir vakitte Avukat olan Kadir Aktaş’ın yaptığı çalışmada, yabancı parlamentolarda alınan Türkiye aleyhine kararlar ve Biden üzere başkanların açıklamalarına karşı Meclis’in iki kıymetli atılımda bulunabileceği belirtildi. Çalışmada, son devirde ABD, Fransa, İtalya parlamentolarının aldığı kelamda soykırım kararları ve ülke önderlerinin yaptığı açıklamalara vurgu yapılarak, “bu ülke parlamentolarındaki görüşme ve karar alma süreçleriyle ülke siyasetlerine ve uygulamalarına yer hazırlayacak zihinsel ve fikirsel alt yapının oluştuğu ve başta politikler olmak üzere bu alt yapının ülke seçkinleri nezdinde yaygınlaştığı hatta, tüm ülke halkı nezdinde bir kabule, tabuya dönüştürüldüğü söylenebilir” denildi.
‘Etkisiz siyaset’
Bu çeşit politik ilkesel kararların yarın ülkemiz aleyhine ulusal ve milletlerarası öbür aksiyonlara yer hazırlamasının öngörülebilir bir gelişme olabileceği değerlendirmesi yapılan çalışmada, “Buna karşılık Türk parlamentosunda kelam konusu politik karar ve süreçleri karşılayacak yeterlilikte, bilhassa ülke dışında tesir doğuracak bir siyaset üretilememiş, yükselen sesler hissedilir noktaya taşınamamıştır” tabirlerine yer verildi.
Çalışmada, bugüne kadar yapılan pek çok görüşmenin ya bir karara ve iradeye bağlanmadan yapıldığı ya da Meclis komitesinin teknik bir çalışmasına dayanmayan, görüşmesiz bildiri ve oylama ile yetinilerek tepkisel kararlar alındığı bildirildi.
Hangi tarz?
Çalışmada, TBMM’nin önündeki iki yola ait hangi yöntemle ilerleyebileceği de ele alındı. Bu çerçevede TBMM İçtüzüğü’nün 115 ve 120. hususlarına dayanılarak, vatandaşlar yahut milletvekillerince dilekçeli müracaat yapılabileceği, müracaatlarla ilgili hazırlanacak komite raporunun Genel Kurul’da yapılacak görüşme ve oylama ile TBMM’nin iradesine dönüştürülebileceği belirtildi. İkinci yordamın “kanun çıkarma” olduğu, üçüncüsünün de Meclis araştırması üzerine oylamayla karar çıkartmak üzere TBMM İçtüzüğü’nde bulunmayan ve teamülü olmayan “eylemli içtüzük” uygulaması olduğu vurgulandı.
Tesirli atağın püf noktaları
TBMM’nin inisiyatif alarak hangi tarz ve gündemle sonuca ulaşacağının büyük değer taşıdığı kaydedilen çalışmada, Meclis’in bu bahiste atak yapması için başvurabileceği iki yol şöyle anlatıldı:
HAK İHLALİ İNCELEMESİ: Kelam konusu kararlarla, Türk vatandaşlarının fikir hürriyeti üzere temel haklarının ihlal edilip edilmediği, nefret kabahatine maruz kalıp kalmadığı, mülkiyet hakkı, çalışma hakkı üzere temel hakların ihlali için taban oluşturulup oluşturulmadığı incelenip, alınan kararların kınanması ve Türk vatandaşlarının maruz kalacakları hak ihlallerinin milletlerarası alanda icra makamlarınca takibinin yapılması gündemiyle çalışma yürütülebilir. Kelam konusu gündem direkt Türk vatandaşlarının hak ihlallerine ait olduğu için Türk Parlamentosunun vazife alanı içinde yasama faaliyetinin konusunu oluşturması doğaldır.
GEÇMİŞLERİ ARAŞTIRILMALI: Başka yol ise mütekabiliyet hukuku çerçevesinde, öbür ülke parlamentolarının hukuka karşıt kararlarıyla orantılı o ülkelerin tarihî süreçlerindeki bir grup yaşanmışlıklarına ait (Cezayir, Ruanda, Libya, Habeşistan, atom bombası, Kızılderili vs. konularda) inceleme yapılıp, karar alınabilir. Öteki ülkelerin yaşanmışlıklarının tarihi kıymetlendirilmesi yasama faaliyetinin konusunu oluşturmamakla birlikte memleketler arası mütekabiliyet hukuku çerçevesinde TBMM’nin -tarihsel bir olgunun kıymetlendirilmesine dair- yeni bir misyonunun doğduğu pek tabi söylenebilir.”
Milliyet