Sakarya’daki fabrikada bir hafta içinde iki sefer meydana gelen patlamalar ve can kayıpları havai fişeği, memleketin kıymetli gündem unsurlarından biri yaptı. Havai fişekler, cümbüş tertiplerinden düğünlere, bayram kutlamalarından er partilerine kadar birçok ortamda kullanılıyor. Son yıllarda havai fişeğe ulaşımın kolaylaştığını, bu nedenle amatör tasarrufun arttığını söyleyen yetkililer, daha sıkı kontrol istiyor.
Teftiş başladı
Türkiye’de havai fişek üretimi yapan birkaç firma bulunuyor. Balıkesir’de bulunan üretici bir firmayı dalla ilgili haber almak için aradık. Firma salahiyetleri teftişlerin sıklaştığı, velev o sırada da murakabe ekiplerinin tesiste olduğu haberini verdi.
Kalite bilmecesi
Havai fişek çoklukla Çin’den ithal ediliyor. Türkiye’nin havai fişek ithalatı 2017’de 3.3 milyon dolarlık fiyatla 156 bin kilogram, 2018’de 1.6 milyon fiyatla 143 bin kilo, 2019’da da 942 bin dolarla 207 bin kilogram olarak gerçekleşti. Bir farklı deyişle 2017’de havai fişeğin kilogramına 21.15 dolar ödenirken, kilogram fiyatı 2018’de 11.18 dolara, 2019’da ise 4.50 dolara düşmüş. Bu tablo, “Her şeyin fiyatı yükselirken havai fişeğin ithalat fiyatı neden düştü? Acep Türkiye’ye giderek daha kalitesiz, daha inançsız eserler mi girmeye başladı?” dedirtiyor.
Amatörler arttı
İzmir Tertip yetkilisi Uğur Candan havai fişek ithalatındaki ucuzlamayı şöyle yorumladı:
“Büyük noktasına daha çok küçük gereçler geliyor olabilir. Amatör tasarruf arttığı için onların sayısı da artmış olabilir.”
Gerçekten internette “havai fişek” diye arama yapıldığında pek çok e-ticaret sitesinden çabucak alınabilecek eserler önümüze çıkıyor. Bu eserler, internetten alınan öbür eserler üzere sıradan kargo yoluyla alıcısına ulaştırılıyor.
Ateşleyici ‘ehliyetli’ olmalı
İzmir Tertip yetkilisi Uğur Candan havai fişeklerin bir cins patlayıcı husus olduğunu, bunları patlatacak bireylerin “ateşleyici yeterlilik belgesi” yani ehliyeti bulunması gerektiğini vurguladı. Yeterlilik dokümanlarını beş yılda bir yenilediklerini belirten Candan, “Ayrıca tertiplerden evvel atış için kaymakamlıktan müsaade alıyoruz. Eserleri ellerken de üzerimizdeki statik elektriği aldırıyoruz” dedi.
Show Tertip yetkilisi ise 20 yıllık ateşleyici mütehassısı olduğunu belirterek, “Gösteri bataryalarını herkes alabiliyor” diye konuştu.
Kutusu 45 liradan başlıyor
Havai fişeklerin fiyatları inç ve atış sayılarına nazaran değişiyor. 16 atar havai fişekler 55 liradan başlarken 150 atarlar 700 liraya kadar çıkıyor. Gök bombaları ise 3 inçin fiyatı 45 liradan başlarken, 6 inçin fiyatı ise 500 lirayı bulunuyor. Havai fişeklerin ve gök bombalarının 18 yaşından küçüklere satılması yasak.
Milliyet
