Korku gerekli ve sağlıklı bir his
Telaş, hayatta kalmamız, hayatımızı sürdürmemiz için gerekli ve sağlıklı bir histir. Telaş olumsuz beklentilere karşı oluşan bir his hali, olumsuz bir niyetin eşlik ettiği huzursuzluk ve problem veren bir histir.
Bunlar gelecekle ilgili olumsuz beklentilerdir ve böylece tasa aslında gelecekle ilgili bir tehdidi görmemizi, olumsuz bir durum karşısında önlem ve tedbir almamızı, gelecekle ilgili istenilen sağlıklı, iyi durumlara ulaşmamızı sağlar.
Esirgeyici duyguyken hastalığa dönüşebiliyor
Tasa, hayatı sürdürmekte epeyce temel bir duyguyken bazen çeşitli uyaranlarla olumsuz biçimde hayli uzun mühlet şiddetli bir biçimde ortaya çıkabiliyor. Bu üzere durumlarda da tasa denetim edilemez bir hale gelebiliyor.
Hayatı sürdürmemizde son derece tesirli ve sağlıklı olan bu his, gerçek riskler karşısında bizi korur. Ancak gerçekte olmadığı kadar yüksek bir risk görmenize ya da daima bir halde riskler üzerine düşünmenize neden olan, kendinizi inançta hissetmenize pürüz olacak, günlük akışı aksatacak biçimde ağır bir korku haline dönüştüyse artık telaş bozukluğu dediğimiz hastalıktan bahsedebiliriz.
Panik ataklara neden olabiliyor
Gerçek bir risk olmamasına karşın kişi, ruhsal olarak o durumu epeyce riskli ve ölümcül yorumlayabiliyor. Bu durumda nefesle başlayan kalp çarpıntısıyla devam eden titreme ve yüksek bedensel öteki yansıların meydana geldiği bir tablo ortaya çıkıyor.
Kişi bu sefer de bedensel olarak ortaya çıkan bu tablo karşısında şaşkınlık yaşadığı ve denetim edemediği için korku hali daha da ağırlaşıyor. Bu durumlara panik atak deniyor.
Herkes hayatta bir defa muhakkak durumlar karşısında panik atak geçirebilir. Ama bu artık sık tekrar ediliyorsa, beklenti anksiyetesi çerçevesinde kişi olağan günlük hayatını sürdürüyorken ‘yine mi panik atak geçireceğim’, ‘acaba artık olacak mı’ diye bulunduğu yere odaklanamıyorsa, korkusunu yönetmekte zahmet çekiyorsa birey artık panik bozukluğu dediğimiz ve dert bozuklukları ile devam eden tıbbi bir hastalık hali içerisindedir.
Huzursuzluk ve tasa yönetilemiyorsa dikkat!
Hayatta çeşitli tehlikeler var ve bizim bu tehlikeleri görüp tedbir almamız hayatta kalmamızı sağlar. Lakin inançta hissedersek gerçekçi değerlendirmeler yapabiliriz. Bu temel inanç duygusu oluşmadığı vakit kişi gerilim ile birlikte güvensizlik hissinin ağırlaştığı anlarda bu sürecin içinden çıkamıyor ve dert bozukluğu başlayabiliyor.
Bilhassa iki haftadan uzun süren ve gündelik hayatı etkileyen bir korku hali kelam hususuysa bunun artık tıbbi bir bozukluk olduğunu kabul etmek gerekiyor. Tıpkı vakitte panik atakların şiddeti ve sıklığı gündelik hayatı sürdürmeye engelleyecek seviyedeyse, kişi zihninde daima sorular, vesveseler, huzursuzluk ve tasa hali içindeyse korkusunu yönetemiyorsa dert bozukluğu olduğunu kabul etmek gerekiyor.
Burada da tıbbi bir yardım almak gerekiyor. Kendi kendini sakinleştiremediğinde, günlük hayatını olağan bir formda sürdüremediğinde kesinlikle psikiyatri uzmanına başvurup takviye almalıdır.
Hastalığa dönüştüğünde uzmana başvurulmalı
Olağanda beşerler ömürlerini sürdürürken kimi vakit çeşitli riskler gördüklerinde kaygılanma yaşarlar. Bu durum epeyce olağandır. Ancak kendi kendilerine bu korkularını yönetmelerini ve tekrar geri dönüp iyi ve inançta hissetmelerini bekleriz. Bunun karşısında kişi kendi kendine tasasını yönetemiyorsa ve bu telaşla baş edemez hale geliyorsa o artık bir hastalık halini almıştır.
Bu noktada beyinde bir ekip biyolojikve kimyasal değişiklikler de kelam mevzusudur. Beyindeki biyolojik değişikliklere bağlı olarak artık kişinin korkusunu denetim etmesi de elinde değildir. Bir hastalık halini aldığında kişi korkusunu denetim edemez, kendisini sakinleştiremez.
Bu üzere durumlarda hem kişinin kendisinin derdini sakinleştirmeyi beklemesi hem yakınlarının telkin, öğüt ve tavsiyeleri ile bu durumun üstesinden gelmeyi beklemesi yanlıştır. Artık burada tıbbi bir hastalık kelam hususudur, biyolojik bir bozulma da kelam mevzusudur ve hasebiyle hastalığın tedavisi için uzmanı olan bir psikiyatri uzmanı ile görüşmesi gerekir.
İlaç ve psikoterapi ile tedavisi mümkün
Öncelikle beyinde olan biyolojik değişikliklerin tespit edilmesi ve buna bağlı olarak farmakolojik yani bir ilaç ile bu hastalığın tedavi edilmesi gerekir.
Panik bozukluk ve dert bozuklukları, ilaç tedavileri ve bunların yanı sıra telaşa yol açan fikir süreçlerindeki bozulmaların da farkındalık kazandırılması ve iyileştirilmesi için psikoterapilerle tedavi edilmektedir.
İlaç tedavisi ve psikoterapiler çoğunlukla telaş bozukluklarının tedavisinde tesirli formüllerdir.
Milliyet
