0-1 YAŞ:
Annenin, babanın bakım verenlerin telaşı bebeklerde huzursuzluk, uyku ve beslenme sorunları halinde ortaya çıkıyor.
Bebeğin bakım verene inançlı bağlanma geliştirmesi beklenirken, bu devirde annede, bakım verende depresyon, dert, yüksek gerilim seviyesi bağlanmayı etkileyebiliyor. Bu durum çocuğun gelecekte hayatla ve öteki beşerlerle kurduğu alakaları olumsuz etkileyebilir.
1-3 YAŞ:
Konuşmaya başlayan, hareket özgürlüğü kazanan ve toplumsallaşmaya başlayan çocuklar pandemi devrinde daha çok ailelerinin nasıl hissettiğine bağlı olarak ayrılık korkusu, anneye, babaya yapışma, ayrılmak istememe, onların yokluğunda huzursuzluk, davranış sorunları gösterebiliyor.
Korku ve gerilim seviyesine nazaran, kendinin yahut yakınlarının hastalıkları uykuya dalamama, sık uyanma, kaygılı düş görme, iştahsızlık, huzursuzluk, öfkelilik hatta öfke nöbetleri, uyku ve beslenme sorunları de görülebiliyor.
İnsanların daima maske ile gezmeleri, birbirlerinden uzak durmaları, dokundukları yerlerden mikrop, virüs bulaşır tasası nedeniyle gösterdikleri davranışları gözlemlemeleri, ailelerinin ve kreşe gidiyorsa öğretmenlerinin bu bahislerde daima uyarması dış dünyayı tehlikeli algılamalarına neden olabilir. Pandemide, dış dünyaya güvensizlik algılarının oluşması gelecekte onların telaş seviyesi yüksek bireyler olarak gelişmelerine sebep olabilir.
3-6 YAŞ:
Okul öncesi bu periyotta ailenin çocuğa yansıyan olumsuz hislerinin yanı sıra, uyaran eksikliği, toplumsal etraf eksikliği sebebi ile toplumsal, bilişsel gelişimi beklenenden daha yavaş olabilir. Bu yaş kümesinde çocuklar virüsleri onlara ve sevdiklerine ziyan verebilecek canavarlar olarak algılayabilir, dış dünyadan bu sebeple daha çok korkabilirler.
Bilhassa onları korkutabilecek görsellerden, konuşmalardan korumak çok kıymetli. Bu kaygılar günlük hayatlarına tek başına kalmak istememe, bakım verenlerinden ayrılmak istememe, uykuya dalmakta zahmet, sık uyanma, dehşetli düşler, gün içinde huzursuzluk, öfkelilik biçiminde kendini gösterebiliyor.
6-11 YAŞ:
Birinci ve ortaöğretim çocuklarında online eğitim devrinde sorumluluklarının yerine getirilmesinde zorluklar, fizikî aktivite azlığı, akranları ile vakit geçirememeleri, ailelerin öğretmen rolüne geçmesi sebebi ile çocukların ve ailelerin dert, tükenmişlik, öfke üzere olumsuz his yoğunluğunda artış ve aile içi çatışmaların arttığı görülebiliyor.
Mevti algılayabilen bu yaştaki çocuklar bir yakınını kaybettiyse ya da bu devirde sıkça etrafından yakınını kaybedenleri duyuyorsa korkuları daha da artar. Mutsuzluk, isteksizlik, derslere odaklanamama, öğrenme zahmeti, uyku sorunları, çok yeme ya da iştahsızlık, beslenmeyi reddetme üzere yeme sorunları hatta bozukları görülebilir.
11-14 YAŞ:
Ergenliğin başlangıcı ve orta evrelerindeki bu çocuklar akranları ile görüşememeleri, toplumsal hayatın eksikliği, daima aileleriyle birlikte ve onların denetiminde olmaktan çok etkileniyorlar. Pandeminin varlığını inkar etme eğilimi, etkilenmiyor görünmelerine de bu kümede epey sık karşılaşılır.
Bu devirde sorumluluklardan kaçma, akademik kayıplar, odaklanma ve motivasyon zahmetleri, güç azlığı, zevk aldığı aktivitelere ilgi kaybı, uyku ve yeme sıkıntıları, öfkelilik hali, aile içi çatışmalar ile ekran, oyun, internet bağımlılığı formunda görülebilmektedir.
15-18 YAŞ:
Ergenliğin orta ve geç devirlerindeki bu yaş kümesinde olağan devirlerde de sıkça görülen gelecek tasasının pandemi ile birlikte de daha sık ve ağırlaştığı görülebiliyor. Akranlarından uzak olmaları, aile ile daha fazla vakit geçirme ve sorumluluklarının daha fazla hatırlatılması, çatışmaları, gelecek korkuları ve depresif bulguları arttırabiliyor.
Bu kümede ümitsizlik, değersizlik, çaresizlik üzere depresif bulgularda, depresyon sıklığında artış, kendine ziyan verme, intihar teşebbüsleri bile görülebiliyor.
Milliyet
