Koronavirüs ile ilgili herkes can kaybı sayılarına odaklanırken binlerce hasta hala virüsün geride bıraktığı sorunlarla uğraşıyor. Bu sıhhat sorunlarından biri de ‘kronik yorgunluk’ olarak karşımıza çıkıyor. Bu rahatsızlığın ismini virüs ortaya çıktığı günden beri sıkça duysak da aslında çağımızın sorunu olarak isimlendiriliyor. Günlük hayatta giyinmek yahut banyo yapmak üzere birçok kolay hareketi gerçekleştirirken bile zorlanmamıza neden olan bu sorun, 6 aydan uzun süren ve dinlenmeyle düzelmeyen yorgunluk, bitkinlik ve güç eksikliği durumu olarak tanımlanıyor.
‘Dinleniyorum ancak hala yorgunum’ diyorsanız…
‘Neredeyse her sabah gereğince uyuyamadığınızı hissederek uyanma eğilimindesiniz ve birden fazla vakit görünürde bir neden olmaksızın geceleri çok uyanıyorsunuz. Konsantre olmakta ve çoklu vazife yapmakta sorun yaşayabilirsiniz.
Bu üzere belirtilerin virüs ile birlikte daha çok duyar olduğumuz ama salgın sürecinden öncede sıkça görülen bir durum olan ‘kronik yorgunluk’ sorununu işaret edebileceğine vurgu yapan Fizikî Tıp ve Rehabilitasyon Uzmanı Dr. Ahmet Dinç, “Stresli ve ağır iş temposuna sahip şahıslarda daha sık ortaya çıktığı bilinen bu sorun ömür kalitesini bozan, çalışma randımanını düşüren, kişiyi toplumsal ve ruhsal taraftan olumsuz etkileyen bir rahatsızlıktır. Depresyon, huzursuzluk, bilişsel performans düşüklüğü, unutkanlık üzere ruhsal ve zihinsel tesirlerinin yanında, kas, eklem, karın, boğaz ve baş ağrıları, daima uyku hali, mide bulantısı üzere fizikî tesirleri de sıkça görülür” tabirlerini kullandı.
Kronik yorgunluğun genel bir nedeni yok
‘Kronik yorgunluk’ meselesinin genel olarak bir nedeninin olmadığına dikkat çeken Dr. Dinç, kelamlarına şöyle devam etti: “Tam olarak nedeni muhakkak olmasa da tetikleyici birtakım faktörlerden kelam edilebilir. Bunların başında gerilim geliyor. İş ya da özel yaşama bağlı uzun müddetli gerilimin kronik yorgunluğun ortaya çıkmasında tesirli olduğu biliniyor. Bununla birlikte uyku düzensizlikleri ve uyku kalitesinin berbat olması da bir başka tesirli faktör olarak karşımıza çıkıyor.
Çoklukla 30-50 yaş aralığında ortaya çıkması ve bayanlarda biraz daha fazla görülmesi genetik yatkınlık ve hormonal değişikliklerin de rolü olabileceğini gösteriyor. Sıhhatsiz beslenme, idman eksikliği, ağır metal zehirlenmeleri, besin intoleransları ile birlikte kimi viral enfeksiyonlar kronik yorgunluk sendromunun gelişiminin öbür nedenleri ortasında yer alıyor. Altta yatan bu kadar çok neden olduğu için hastaların detaylı bir halde muayene ve tetkik edilmeleri, altta yatan başka hastalıklar açısından değerlendirilmeleri gerekiyor.”
Tedavi süreci bireye özel olmalı
Dr. Dinç, “Kovid-19 tedavisinde olduğu üzere bu hususta da bilimsel çalışmalar devam ediyor. Uzamış yorgunluk ve kas-eklem ağrıları yakınmaları hastaların günlük ömrünü etkileyecek kadar barizse tıbbi takviye almalılar. Kronik yorgunluk tek bir nedene bağlı olmadığı için tedavi basamağında da fizik tedavi, psikiyatri ve romatoloji üzere değişik branşlardan katkı almayı gerektiriyor. Hasta, yorgunluğa neden olabilecek öbür hastalıklar açısından detaylı bir biçimde değerlendirilmeli ve şahsa özel bir tedavi planı oluşturulmalıdır. Kas ve eklem ağrıları ön planda olan hastalarda, fizik tedavi uygulamaları, masaj, akupunktur, ozon tedavisi, nöral terapi üzere tedavi uygulamalarından faydalanılabilir.
Hastaların fizikî aktivite, dinlenme ve uyku sistemlerinin hekim denetimi altında ayarlanması gerekir. Hastaya mahsus bir antrenman programı oluşturulmalı, uygun sportif aktivitelere geçiş tekrar bireye özel bir biçimde programlanmalıdır. Gerilim azaltma ve rahatlama tekniklerinin kronik yorgunluk ve ağrıyı azaltmada tesirli oldukları bilinmektedir. Bir diyetisyen nezaretinde beslenme düzenlenmeli, destekleyici vitamin ve besin destekleri kesinlikle mevzunun uzmanı doktor tarafından önerildiği halde kullanılmalıdır. Hasta eğitimine kıymet verilmeli, gerektiğinde psikiyatrik dayanak alınmalıdır” diye konuştu.
Milliyet
