Kovid-19 salgınıyla birlikte küresel çapta tedarik ve üretim merkezi olarak beğenilen ülkelerden biri haline gelen Türkiye, yurtiçinde de yatırım ve istihdama yönelik çalışmalarına sürat verdi. Bilhassa muhtaçlığı olan bölgelerde Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nın Cazibe Merkezlerini Destekleme Programı’nın (CMDP) sağladığı imkanlarla kümelenme modelleriyle üretim öne çıkıyor. Dokuma, ayakkabı üzere emek ağır dallarda kümelenme modeliyle üretim, istihdam, ihracatın artırılması hedefleniyor. Öte yandan iktisat de canlandırılarak göç veren bölgelerin çekim merkezi haline gelmesi amaçlanıyor. Kümelenme modeliyle Van, Erzurum, Bingöl’de dokumacılık, Şanlıurfa’da ayakkabı alanında üretimler yapılıyor. Bu yıl faaliyete geçecek yeni projeler de yolda. Bu projelerle 5 bini aşkın istihdam sağlanıyor.
Bahisle ilgili Milliyet’e değerlendirmelerde bulunan Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Kalkınma Ajansları Genel Müdürü Barış Yeniçeri, programın uygulandığı vilayetlerin ekonomilerini geliştirerek bölgelerden öbür bölgelere ve metropollere yönelen göç baskısını hafifletmeyi amaçladıklarını kaydetti. Yeniçeri, sektörel kümelenmeleri desteklemek hedefiyle emek ağır kesimlerde faaliyet gösteren firmaların birinci yatırım olarak gereksinim duyduğu altyapı yahut atölye üzere gereksinimlerini destekleyerek üretim altyapısı zayıf olan kentlerde dahi birinci yatırımları süratle hayata geçirerek buraları cazip hale getirdiklerini belirtti. Yeniçeri, “CMDP kapsamında sektörel kümelerin desteklenmesi odaklı projelerle vilayetlerde mevcut sektörel yoğunlaşmalarda katma bedel, yenilikçilik ve rekabetçiliğin artmasıyla bu dalların kent iktisadına katkılarını artırılması da bir başka önceliğimizi oluşturuyor” dedi.
Yatırım fırsatları
Kalkınma ajanslarıyla ilgili bilgi veren Yeniçeri, şöyle anlattı: “Kalkınma ajansları yerelin değerli projelerine mali takviye veriyor. CMDP’nin yanı sıra Bölgesel Kalkınma Fonunun kurulması, Üreten Kentler Programı, Finansman Dayanağı Modeli ve yeni dayanak araçları hayata geçirdiğimiz yenilikçi uygulamalar oldu. Ulusal kaynaklarımız dışında, bölgelerimize yeni finansman kaynaklarını kazandırmak üzere milletlerarası fonlardan daha fazla yararlanıyoruz ve ajansların memleketler arası proje geliştirme kabiliyetlerini daha yükseğe taşıyoruz.”
Kalkınma ajansları olarak bölgelerin öne çıkan yatırım fırsatlarını tahlil ederek fizibilite çalışmaları yürüttüklerini belirten Yeniçeri, “Bu yatırım bahisleri özel kesim için kıymetli fırsatlar sunuyor. 2021 yılında bu fizibilite çalışmalarını yatırımcılarımızın gündemine sunacağız ve bankalarla yapacağımız mutabakatlarla bu yatırım hususlarının hayata geçirilmesine çaba edeceğiz. 100’ün üzerinde fizibilite çalışması tamamlanmış durumda. 2021’de bu çalışmalara devam edilecek” diye konuştu.
Ayakkabıcılar Şanlıurfa’da
Ayakkabıcılar Sanayi Bölgesi Projesi’nin birinci etabı, Şanlıurfa OSB ve Türkiye Ayakkabı Sanayicileri Derneği’nin iştirakinde CMDP kapsamında verilen dayanaklarla hayata geçirildi. İki yılda tamamlanan birinci etap 23 milyon liraya mal oldu. Projenin 15.5 milyon lirası Bakanlık tarafından karşılandı. Şanlıurfa OSB 2. kısımda 13 fabrika binası ve yan eserlerin tedariki için de 7 tesis yapıldı. Fabrikaların tamamı vilayet dışından gelen firmalara muhakkak istihdam taahhütleri karşılığında tahsis edildi. 2019 sonunda üretime geçen fabrikalarda istihdam edilen kişi sayısı 1700’e ulaştı. Birinci etapta yer alamayan birçok firma, ikinci etapla ilgili taleplerini lisana getirdi. Toplam bütçesi 18.8 milyon lira olan projenin 16.9 milyon lirası Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından karşılanacak. İkinci etapta Şanlıurfa OSB’de 6 yeni fabrika binası yapılacak. 4 bin 500 Şanlıurfalı, iş imkanına kavuşacak.
Hazır giyim Van’dan sorulacak
Van’da 55.1 milyon TL CMDP dayanağıyla 2014’te imaline başlanan Van Tekstilkent Projesi 2017’de tamamlandı. Van OSB 5. etabında toplamda 100 hektarlık ikinci bir kümelenme alanı oluşturularak bu alanın altyapısı Van Dokuma ve Hazır Giyim OSB Projesi için Bakanlık tarafından CMDP kapsamında 19.2 milyon TL meblağında dayanak ile 2020’de tamamlandı. Projeler sonucunda yaklaşık 18 bin işçi istihdam edilmesi planlanıp, Van ve etraf vilayetlerin sosyo-ekonomik kalkınmasının hızlanacağı düşünülüyor.
Erzurum’da 4 yeni fabrikaya 2 bin kişi
Erzurum 2. OSB’de uygulanan Erzurum Tekstilkent Projesi kümelenme konusuna takviye sağlanan projelerden biri. Projede yatırımcıların maliyetlerini düşürerek bölgede yatırım yapma kararına olumlu istikamette katkı sağlamak hedefleniyor. Program kapsamında 8 milyon TL takviye sağlanan projenin yararlanıcı eş finansmanı birlikte toplam bütçesi 20.8 milyon TL. Proje kapsamında 4 adet fabrika binası inşa edilerek büyük ölçekli yatırımcı firmalara tahsis edildi. Projede 2000 kişilik istihdam hedefleniyor. Projede ikinci etabın da bu yıl sonu tamamlanması öngörülüyor. CMDP kapsamında 10 milyon TL dayanak sağlanan projenin toplam bütçesi proje yararlanıcısı olan Erzurum Valiliğinin eş finansman katkılarıyla 12 milyon TL oluyor.
Diyarbakır dokumacılıkta büyüyor
Program kapsamında kümelenmenin desteklendiği bir öteki proje ise Diyarbakır Dokuma İhtisas OSB’de Sektörel Kümelenmenin Tamamlanması Projesi. 2021 yılı içinde tamamlanması beklenen projeye 4.6 milyon TL dayanak sağlanıyor. Proje kapsamında farklı büyüklükte 28 işlik ile 14 ticari alan inşa edilmesi ve bu alanda toplam 1.350 kişinin istihdam edilmesi hedefleniyor.
Bingöl, Şırnak ve Kilis’te iş
Fırat Kalkınma Ajansı’nın güdümlü proje takviyesi ile 2017 yılında faaliyete geçen Bingöl Tekstilkent Projesi’nde ikinci etap çalışmaları başlamış olup 2021’de 750 kişilik ek istihdam oluşturulacak. Genç nüfusun ağır olduğu Kilis ve Şırnak-Silopi’de 1000’er kişilik istihdamın öngörüldüğü tekstilkent projelerinin de bu yıl faaliyete geçmesi bekleniyor.
İzmir’de yatırım ‘rüzgârı’
Rüzgâr gücü alanında İzmir ve Güney Marmara Kalkınma Ajansı’nın çalışmaları, teknik ve mali takviyeler ve geliştirdikleri memleketler arası projeler vasıtasıyla İzmir ve etrafı de Doğu Avrupa ve Orta Asya’nın Rüzgâr Gücü Üretim üssü haline gelmeye başladı. İzmir’de rüzgâr türbininin çeşitli bileşenlerini üreten 30’un üstünde firma bulunuyor. Bu firmalarda çalışan sayısı 6000’in üzerinde.
Malatya’da kayısı, Gaziantep’te fıstık, Trabzon’da kuyum
Bakanlığın açıklamasına nazaran, bu projelerin dışında Malatya’da kayısıyla ilgili olarak 30 milyon TL takviye sağlanan Model Kayısı Fabrikası Projesi, Kuru Kayısı Lisanslı Depoculuk ve Kayısı Kent ve Ticari Merkez Projesi’ne dayanak sağlanarak bu kesimde toplam 50 milyon TL’lik yatırım yapıldı. Öte yandan Gaziantep’te Antep Fıstığı Lisanslı Depoculuk ve Eser İhtisas Borsası Projesi ile Ayakkabı Test Laboratuvarı Suramı ve Akreditasyonu Projesi, Trabzon’da Kuyumculuk Tasarım Merkezi ile İlaç Sanayisi Maksatlı Çekim Merkezi projeleri ile bu vilayetlerde öne çıkan dallarda katma kıymetin artırılması ve ortak gereksinimlerin karşılanmasıyla bu bölümlerdeki kümelerin geliştirilmesine öncelik veriliyor.
Milliyet
