İklim bunalımı nedeniyle nesli tükenme tehlikesi altında olan midye çeşidi pinaların, Küçükyalı sahilinde değerli bir hayat meydanı bulması bilim kişilerini sevindirdi. Pinaları görüntüleyen ekipten İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi talim üyesi Dr. Cem Dalyan, “Akdeniz’in dev midyesi pina varsa, umut vardır. Demek ki Marmara yaşıyor” değerlendirmesini yaptı.
Mucize kurtuluş mu?
Suyu filtre ederek beslenen ve ekosistemin devamında çok değerli rolü olan pina isimli kabuklu canlılar, halk arasında dev midye olarak biliniyor. Uzunluğu 1 metreyi geçebilen ve bulunduğu bölgenin arı bir habitata sahip olduğunu işaret eden Akdeniz’e has pinalarda 2016 yılında bir hastalık belirmişti.
İspanya’da pinaların yüzde 99’unu kısa müddette öldüren Haplosporidium pinnae isimli patojen, 3 yıl içinde Fransa, Hırvatistan, Hırvatistan, Tunus, Fas ve Türkiye kıyılarına gelmişti. Memleketimiz kıyılarında yaşayan ve himaye altındaki pinaların birden fazla 1 yıl içinde ölürken, Milletlerarası Doğayı Müdafaa Birliği (IUCN) iri midyeyi ‘Kırmızı Liste’ye alarak Tehdit Altındaki Tıp ilan etmişti. Pinaları kurtarmak için 4 yıldır mahallerini değiştirmek üzere girişimler üreten bilim kişilerini sevindiren gelişme, Marmara’da yaşandı.
Çanakkale Boğazı’nda görüntülenen pina mezarlığının akabinde dev midyelerin Marmara Denizi’ndeki varlığını araştırmak için dalış yapan bir küme istekli dalgıç, Küçükyalı Balıkçı Barınağı’ndaki teknelerin altında hayat ortamı bulan pinaları görüntüledi. Dr. Cem Dalyan liderliğinde dalış yapan dalgıçlar, küçük bir ortamda 10-15 pinadan 6’sının yaşıyor olmasını Marmara için umut verici gelişme olarak kıymetlendirdi. Dr. Cem Dalyan, “Akdeniz Pinna nobilis’in vefatına yol açan parazite deniz suyu sıcaklığı artışının neden olduğu neredeyse katılaştı. Akdeniz’e has iri midye, Marmara Denizi’nin çift tabakalı su sistemine ayak uydurmuştu, bunun yanında alışık olmadığı Karadeniz sularında gözlenmesi çeşit için bir mucize kurtuluş hikayesi olabilir” dedi.
Istekli dalgıçların gözlemi
İstanbul Üniversitesi’nden Dr. Cem Dalyan ve Onur Karslı’nın ilmî gözlemine istekli dalgıçlar İsmail Cem Odabaşı, Yener Kuşculuoğlu, Soner Işın ve muhabirimiz Gökhan Karakaş da eşlik etti. 2’şerli kümeler halinde teknelerin altında gözlem yapan ekipler çeşitli yaş ve uzunluklarda yaklaşık 15 pina görüntüledi. Şimdi yavru sayılabilecek 2 pinayı görüntüleyerek neslin devamı için umut verici gelişmeye tanık olduk.
Son sığınak: Marmara
Küçükyalı’da yaptıkları dalışta yaşça büyük pinaların öldüklerini lakin genç nesil pinaların yaşadığını belirten Dalyan, “Marmara Denizi’nde Karadeniz suları olarak bilinen 10-15 metre derinliğe kadar yaşadıklarını gördük. Bu gözlem, Marmara’nın kuzeyindeki pinaların yaklaşık yüzde 25’inin hayatta olduğunu düşündürüyor. Evet zarar gördükleri kesin lakin Akdeniz’de neredeyse tamamı ölen pinaların yine çoğalması için umut veriyor.
Soğuk Karadeniz’e ahenk gösteren pina, Akdeniz’de yaşadığı soykırımdan kurtulmuş görünüyor. Marmara Denizi, Akdeniz’de oluşacak kitlesel yok oluşlara karşı tiplerin gen havuzlarını içeren bir Nuh’un Gemisi. Bu yüzden Marmara Denizi pina ve birçok cins için son sığınak. Son pina tükenene kadar Marmara ayakta, Marmara yaşıyor demektir” değerlendirmesini yaptı.
Milliyet
