Birincil özseverlik, yani narsisizm her canlıda bulunur. Bir bebeğin daima olarak ağlayarak kendi muhtaçlıklarını talep etmesi, kendisiyle bu manada ilgilenilmesini beklemesi dinamik manada ‘birincil narsistik’ süreçlerdir.
Bebek büyüdükçe bilişsel fonksiyonları, özbakım marifetleri, mizahi yetenekleri, toplumsal beyin fonksiyonları, empati yeteneği gelişir. Kendi kendine yetmeyi, beşerlerle paylaşım içine girmeyi öğrenir.
Özverili olmak, beşerlerle duygusal paylaşımlara girmek, mizahi ve sanatsal hünerler sergilemek üzere sofistike özellikleri kazanır. Bu sayede, ‘hep bana verin, yalnızca beni sevin’ halinde işleyen birincil narsistik süreçlerinden arınmış ve olgunlaşmış olur. Bu süreçleri olgunlukla tamamlayamayan bir şahısta ikincil narsistik süreçler devreye girerek, narsistik kişilik örüntüsünün gelişmesine yol açar.
Bilhassa değişik ortamlarda sergilenen üstünlük duygusu, beğenilme ihtiyacı ve empati yapamama hali narsist kişilik bozukluğu için ayrıt edici ögeler olarak göze alınır. Narsistik bireyler kendilerini çok ‘önemli’ ve ‘özel’ hisseder.
Muvaffakiyetlerini ve yeteneklerini abartırlar. Lakin özel yahut üstün başarılı şahısların, kendilerini anlayabileceklerini düşünürler. Kendilerini sıklıkla her ortamda ‘haklı’ bulurlar ve öbürleri tarafından kayırılmayı beklerler.
Her vakit başarılı, güçlü ve kusursuz olmayı amaçlar ve çok beğenilmeyi istek ederler. Başarılı olmak için, kişilerarası ilgileri kendi çıkarları için kullanmaktan yahut kendi emelleri için oburlarının zayıf yanlarını kullanmaktan kaçınmazlar.
Narsistik kişilik bozukluğu olan bireyler, genel olarak başka insanların his ve gereksinimlerini anlamaz. Kendini beğenmiş tutumlar sergilerler ve çoklukla diğerlerini kıskanır yahut diğerlerinin kendilerini kıskandığına inanırlar.
Hepimiz makul ve mantıklı oranda kendimizi, hatta bütün varoluşu, dünyayı ve insanları severiz. Lakin, kişi 18 yaşını doldurmuş ise ve bu sayılan özellikler kişinin toplumsal, duygusal, mesleksel ve/veya akademik fonksiyonelliğini bozuyorsa, kişinin kendi davranışları konusunda hiçbir iç görüsü yoksa, yani her vakit kendini haklı olarak görüyorsa, çağdaş psikiyatride ve psikolojide bu durum ‘narsistik kişilik bozukluğu’ olarak isimlendirilir.
Herkes kendini sever. Gereksiz yere tevazu göstermek ruhsal iyi oluş ismine tavsiye edilen bir durum değildir. ncak, kişinin hal ve halleri yıkıcı bir hale dönüşüyorsa, genel işlevselliğinde bozulmaya sebep oluyor ve ebediyen karşısındaki insanları haksız olarak değerlendiriyorsa, bu durum artık bir ‘kişilik bozukluğudur.’
u durumda kişinin kesinlikle profesyonel bir yardım alması gerekir. Profesyonel yardımda psikoterapi ve duruma nazaran ilaç tedavisinin kullanılması kelam bahsidir.
Kendimizi ve herkesi sevelim lakin abartıp çoka kaçmayalım. Empati yeteneğimizi ebediyen yeşertelim.
Unutmayalım ki, narsisizm makul ve mantıklı hudutlar ortasındaysa yani, kişi kendi artı pahalarını fark ederek üzerine daha da eklemeye çalışıyor ve bu uğurda hiç kimseyi incitmiyor, zorlamıyor ise, o kişiyi muvaffakiyete götürür. İşte buna, ‘yapıcı narsisizm’ ismi verilir. Lakin, genel fonksiyonelliği bozacak boyutta ise, kişi herkese yabancılaşır ve yalnız kalır.
Milliyet