Seyfettin Ersöz
Sağlıktan ulaşıma, güçten savunmaya robotik gelecek dünyada ve Türkiye’de tüm sanayilerde yesyeni bir çağın kapılarını aralıyor. Türkiye’nin teknoloji odaklı birinci fikir merkezi STM ThinkTech, “Günümüzde ve Yakın Gelecekte Robotlar” başlıklı bir rapor yayımladı. Tüm dünyada robotik konusunda önde gelen akademisyen, muharrir ve iş insanlarının görüş, yaklaşım ve tekliflerinin derlenmesiyle hazırlanan rapor 9 farklı kısımdan oluşuyor. Süratle ilerleyen robotik çalışmaların geçmişine, bugüne ve geleceğine ışık tutan rapordan dikkat çeken tespitler şöyle:
Son 10 yılda robotların kullanımında harika artış yaşandı. Şu anda; işbirlikçi robotlar, uzaktan kumanda edilen robotlar, depo ve lojistik otomasyonu, sıhhat robotları ve otonom araçlar dünyayı dönüştürmeleri noktasında en kıymetlileri ortasında. “World Robotics 2020” raporuna nazaran, sanayi robotları dünya stoku 2019 sonunda 2,7 milyon üniteye ulaştı. Ülkelere nazaran yıllık eklenen sanayi robot sayısında Çin açık orta farkla başı çekiyor.
Artış sürecek
Kovid-19 pandemisi hizmet robotu kullanımını artırdı ve daha da artıracak. Dezenfekte etme işleri yapan robotlar, fabrika ve depolardaki lojistik tahliller ve meskene teslimat robotları bilhassa ilgi görmekte. Lojistik robotlarında artış yüzde 110’a varırken medikal robotlarda ise artış yüzde 28 oldu. Hizmet robotlarının tüm dünya satışlarının kıymeti 2019’da 5,7 milyar doları buldu, yıllık artış suratı ise yüzde 20 oldu. 2020 yılı için 6,5 milyar dolar, 2023 için ise 12,1 milyar dolarlık satış bekleniyor. Tarımda 2018 yılında besin ve tüketici eserleri şirketlerinin robotik aygıt siparişleri yüzde 48 arttı. 2018’de 4 milyar doları aşan global ziraî robot pazarının 2024 prestijiyle 10 milyar dolara ulaşması bekleniyor.
Otonom araçlarda en büyük avantaj güvenlik olacak. Sağlam bir otonom araba ya da kamyonun üretilmesine daha yıllar var. Üstelik burada potansiyel yasal maniler de kelam konusu. Lakin şundan emin olabiliriz; bizi araçların birçoklarının, birden fazla vakit kendi kendine gideceği bir gelecek bekliyor. Bu vakit geldiğinde kazalar azalacak ve trafik rahatlayacak. Bu araçların global pazarının 2022 prestijiyle 2,8 milyar dolara, 2035 prestijiyle da 77 milyar dolara ulaşabileceği iddia ediliyor.
İlaç taşıyor
Pandemi de beşerler ortasındaki teması azaltacak, işyerlerini daha inançlı hâle getirecek her türlü teknolojiye yönelik ilgiyi artırarak, otomasyon projelerine beklenmedik bir sürat kazandırdı. Örneğin, Hollanda’nın Maastricht kentindeki tekrar açılan bir restoranda müşterilere yemekleri Amy, Aker ve James isimli üç robot taşıyor. İspanya’nın güneyinde bir barda içecekleri bir robot dolduruyor. Çin’de hastanelerde ilaç ve sıhhat gereci taşıyan, hatta şüphelilerin ateşlerini ölçen otonom robotlar sıhhat çalışanlarının işlerini hafifletti. Robotlar Wuhan caddelerinde ilaçlama yaptı. ABD’de robotlar Kovid-19 hastalarının konulduğu, bulunduğu yerleri dezenfekte ediyor. Los Angeles’ta robotlar restoranların yemeklerini konutlara dağıtıyor. İngiltere’de emlakçılar satılık meskenleri uzaktan kumandalı robotlarla gezdiriyor.
Türkiye’de 2018’de 2 bin 267 ünite robot satışı ile rekora ulaşıldı. 2013’ten 2018’e yıllık büyüme oranı ise, yüzde 15 olarak gerçekleşti. 2018’de Türkiye’deki endüstriyel robot yoğunlukları incelendiğinde, sayıların hâlâ düşük düzeylerde seyrettiğini görüyoruz. İmalat endüstrinde 10 bin çalışan başına düşen robot sayısı 30. Otomotiv sanayii 10 bin çalışan başına düşen 210 robot ile burada da kıymetli bir hisseye sahip. Başka dallarda ise, 10 bin çalışan başına yalnızca 19 robot düşüyor.
Robotlar çalışanların işini elinden mi alacak?
Robotların gelişmesinin insanların büyük bir kısmının işsiz kalmasına yol açacağı yolunda dünya çapında yaygın bir tasa var. PricewaterhouseCoopers’ın (PwC) bir müddet evvel yayınladığı bir rapor, 2030’ların başlarında ABD’deki mesleklerin yüzde 38’e varan kısmının otomasyon yüzünden ortadan kalkabileceğini söylüyor. Bu kapsamda en büyük risk ulaşım ve depolama (yüzde 56), imalat (yüzde 46), toptan ve perakende satış (yüzde 44) kesimlerinde kelam konusu. Sıhhat kesiminde ve toplumsal çalışmalarda ise risk düşük (yüzde 17). McKinsey’in araştırmasına nazaran 2030’a dek dünya çapında 400 ila 800 milyon aralığında iş robotlaşma ve yapay zekâ sebebiyle yok olurken, 555 ile 890 milyon ortasında yeni iş yaratılacak. Thomas Frey’in araştırmasında 2022’ye kadar 1 milyar, 2030’a dek ise 2 milyar işin yok olacağı öngörülüyor.
Milliyet