Plastik temelli bir eserden kopan kesimlerin aşınarak 5 milimetreden küçük bir boyuta ulaşması ile oluşan bir sınıflandırma. Dünya üzerindeki araba ve gibisi karayolu araçları sayısı düşünüldüğünde mikroplastik meselesinde araba lastiklerinin kıymetli bir tesiri olduğu kabul edilebilir.
Lakin bugün hayatın her alanında kullandığımız eserlerin büyük çoğunluğu plastik içermektedir. Üstelik son 200 yıllık mühlet içerisinde bu eserleri her geçen gün artarak kullandık. Bu nedenle araba lastiklerini yalnızca etraf kirliliğine kaynak göstermek yanlışsız olmayabilir. Yani sorunu bir bütün olarak ele almak gerekiyor.
Sorun da plastik kaynaklı etraf kirliliği ve bu kirliliğin canlılık üzerindeki olumsuz tesirleri. Tahlil için sorunu oluşturan ögeler kesimler halinde kıymetlendirilebilir fakat tüm sorunu bir kesime yüklemek maalesef gerçek tahlile ulaşılmasını engelleyecektir.
Bu alanda yapılan araştırmalar bizlere denizlerdeki her düzeydeki organizmaların ve karada yaşayan birçok organizmanın mikroplastiğe maruz kaldığını göstermektedir. Deniz canlılarının mikroplastikleri plastik atıkların deniz ve okyanuslara karışması sonucu besinlerle aldığı bilinmektedir.
Kara canlılarının ise mikroplastiklere işlenmiş atık sularla, mikroplasitk içeren gübrelerin kullanımı ile ya da açık havada bulunan plastiklerin bozulması ile maruz kaldığı bilinmektedir. Üstelik bu mikroplastiklerin tabiatta özgür deveranı başladığında yüzlerce yıl bu dolanım bozulmadan devam etmektedir. Bu durumda mikroplastiklerin insanlarda da görülmesi olağan bir sonuçtur.
Ziyanları açısından değerlendirildiğinde mikroplastiklerin gerek kara gerekse de deniz canlığı açısından çeşitli riskler taşımaktadır. Bu alanda yapılan araştırmalar mikroplasitklere organoklu pesitistler, kalıcı organik kirleticiler, hormon bozucular, toksik organik kimyasallar ve ağır metallerin tutunabileceği görülmekte ve bunların tamamı bir organizma içerisinde makul bir doyuma ulaştığında o organizmaya ziyan verebilmektedir. Ayrıyeten bu datalarla birlikte mikroplastiklerin hayatın her alanında görülmesine rağmen canlılar üzerindeki tesirlerine yönelik kâfi araştırmanın bulunmaması da ayrıyeten ele alınması gereken bir bahis olarak görülmelidir.
En sade tarifi ile 5 milimetreden küçük 1 makrometreden büyük olan plastik parçacıklarına mikroplastik denilmektedir. Bu plastikler iki farklı sınıfta ele alınmaktadır. Bu sınıflandırmadan birincisini günümüzde kozmetik, dokumacılık eserlerinde çokça kullanılan ve 5 milimetreden küçük 1 makrometrenden büyük olarak üretilenler oluşturmaktadır. İkinci sınıfta yer alanlar ise çeşitli plastik materyallerden koparak 5 milimetreden daha küçük boyuta kadar aşınan plastik partikülleridir.
Tüm etraf meselelerinde olduğu üzere mikroplastik kaynaklı etraf meselelerinin da tahlili benzerlik göstermektedir. Teorik olarak yapılacaklar için merkezi ve lokal idarelerin, medyanın, sivil toplum kuruluşlarının, üniversitelerin, özel kesimin ve bireylerin rol ve sorumlulukları bulunmaktadır. Uygulamada ise sorunun tahlili için öncelikle tabiata daha fazla mikroplastiğin karışması engellenmelidir. Bunun için de mikroplastik içeren eserlerin üretimine yönelik kısıtlamalar getirilmesi gerekmektedir. Başka yandan mevcut plastiklerin imha süreçleri de planlanmalı ve tabiatta hür kalmaları engellenmelidir.
Milliyet
