Kişinin yaşadığı his ile baş edebilmesi için öncelikle ne yaşadığını anlaması gerektiğinin altını çizen Işık Üniversitesi Ruhsal Danışmanlık Merkezi’nden Mütehassıs Klinik Psikolog Beğenilen Ceylan, “Sınav tasası, öğrenilen haberin test sırasında tesirli biçimde kullanılmasını engelleyen ve muvaffakiyetin düşmesine yol açan ağır korkudur. Kişi yaşadığı telaşın yoğunluğu sebebi ile performansını aktaramamaktadır. Imtihan derdinin gelişme durumunda kişi kendi benliğinin, karakterinin incelenmesi olarak algılanması durumunda da incelenme telaşı denilen sınanma derdi da faal olmaktadır” diye konuştu.
Hislerinizi kabul edin
Bireyin birinci olarak tüm hislerini olduğu üzere kabul etmesi gerektiğine dikkat çeken Bilirkişi Klinik Psikolog Beğenilen Ceylan “Mutlu olmayı kabul ettiğimiz üzere ya da olağanlaştırdığımız üzere olması gereken bir his olarak tariflediğimiz üzere öfkeyi de tasayı de kabul etmek büyük değer taşımaktadır. Günümüzde yaşadığımız telaşların bir bütünü; tehdit ve tehlike algımız daha çok dış uyaran değil kendi zihnimizin ürettiği kaygılardır” dedi.
Imtihanı yalnızca imtihan anı olarak değerlendirmeyin
Testi yalnızca test anı olarak değerlendirmenin kişinin imtihan süreci boyunca sergilediklerini minimalize etmesine yol açtığını kaydeden Beğenilen Ceylan; “Sınav; test öncesi ve hazırlık devri, imtihan anı ve test sonrası devir olarak birden fazla kesim halinde değerlendirilmelidir. Imtihan öncesi; imtihan anına değin atlatılan sayısız laflı, yazılı, ödev teslimi, ders saatinde elde edilen haber birikimi üzere birden fazla parçayı barındırmaktadır. Imtihana hazırlık ise; hazırlanılan yalnızca teste yönelik yapılan çalışmadır. Test anı; imtihan öncesi ve hazırlık sürecinde elde edilen birikimin aktarıldığı devirdir. Imtihan sonrası devir ise; imtihan anının akabinde kişinin kendi imtihanını nasıl değerlendirdiği, etraf tarafından kendi testinin nasıl değerlendirildiğine dair inancını, başka şahısların testlerini nasıl değerlendirdiğini, tercih periyodunu kapsamaktadır. Imtihanı tek bir bütün olarak kıymetlendirmek, birden fazla modüle verilen emeği göz arkası etmeye ya da minimalize etmeye (küçüksemeye) neden olmaktadır” diye konuştu.
Baş etme gücünüz tasalarınızdan büyük
Kimselerin, duydukları korku yükseldikçe, telaş duydukları durum üzerindeki tehlike algısının baş etme güçlerinden daha büyük olduğuna dair inanç geliştirdiğine dikkat çeken Beğenilen Ceylan, “Bu noktadan çıkışla kişi; baş etme gücünü küçümsemekte/yetersiz bulmakta ve durum ile orantısız bir dert yaşamaktadır. Durum ile orantısız yaşanan tasa ise haberin yansıtılması noktasında problemlere neden olmaktadır” dedi.
Mütehassıs Klinik Psikolog Beğenilen Ceylan, aday mekteplilerin test ve sınanma telaşı ile baş edebilmeleri için tekliflerini şöyle sıraladı:
– Imtihanın yalnızca bir andan (sınav anından) ibaret olmadığını kendinize hatırlatın.
– Testin sonucu ile ilgili olumsuz mülahazalara odaklanmak, test sürecinde gösterdiğiniz çabayı minimalize etmenize neden olacaktır, unutmayın.
– Çok mevzu var fakat az devir var mütalaası telaşınızı arttıracaktır, uzak durun.
– Testle kişiliğinizin değil, haber ve yeteneğinizi aktarmak için kullandığınız çalışma usulünün değerlendirildiğini kendinize hatırlatın.
-Sınav sonucunda elde ettiğiniz puanlar değil gösterdiğiniz gayret kıymetli. Özetle, rakamlar değil siz kıymetlisiniz.
Testin sonucu ile ilgili olumsuz mülahazalar zihninize geldiğinde, algı ve yorumlamanızı gözden geçirip kendinize yardım edin. Bunun için aşağıdaki birkaç örnek yararlı olacaktır:
– “Yapamayacağım” mekanına “Yapmaya çalışmak benim elimde ben elimden gelenin en iyisini yapmaya odaklanabilirim.”
– “Bu imtihanda başarısız olursam bir hiçim” bölgesine “Sınavdan aldığım sonuç, yalnızca imtihanın kıymetlendirilmesi, benim değil.”
– “Sınavda başarısız oldum” mahalline “Ben değil, çalışma sistemim başarısız oldu.”
– “Sınavı yetiştiremeyeceğim” noktasına “Zamanı kullanmak elimde, dikkatimi neler yapacağıma verirsem soruları yetiştirme bahtım artar.”
Milliyet