AYKUT YILMAZ
Sıhhat Bakanlığı Toplum Bilim Şurası üyesi, İstanbul Üniversitesi öğretim üyesi Prof. Dr. Veysel Bozkurt’un “aşıya yönelik tavırları ve tesir eden faktörleri tespite yönelik araştırmasından çarpıcı sonuçlar çıktı. Türkiye’de salgına karşı kitlesel aşılamada istenilen düzeye ulaşılamamasının nedenlerine ait değerli ipuçları veren araştırmaya nazaran, toplumda en çok bayanlar aşı konusunda tereddüt yaşıyor.
Prof. Dr. Bozkurt, 9-16 Nisan 2021 ortasında çevrimiçi olarak 4 bin 510 şahısla “Aşı aksileri, taraftarları ve müteredditleri: Aşıya yönelik tavırlar ve tesir eden faktörler” başlıklı anket çalışması yaptı. Yapılan çalışmada 4 bin 79 anket değerlendirmeye alınırken, anketi cevaplayanların yüzde 42’sini bayanlar, yüzde 52’sini de erkekler oluşturdu.
Ankete katılanların yüzde 10,7’si “aşı oldum”, yüzde 14,8’i “bulduğum birinci aşıyı olacağım”, yüzde 19,3’ü “aşıya ait tereddütlerim var, beklemekten yanayım”, yüzde 9,8’i “aşı olmayı düşünmüyorum”, yüzde 41,3’ü “aşı olmak için sıramı bekliyorum”, yüzde 4,1’i ise “diğer” karşılığını verdi. “Sürü bağışıklığını” savunanların oranı da yüzde 20 olarak kayıtlara geçti.
AŞIYA İNANÇ YÜZDE 38
Çalışmada mevcut aşılara itimat seviyesi yüzde 38, aşı üreten firmalara inanç ise yüzde 28 olarak belirlendi. Bilime güvendiğini belirten iştirakçilerin oranı yüzde 75’te kalırken, yüzde 11’i bilime güvenmediğini, yüzde 33’ü ise “alternatif tıbba” güvendiğini tabir etti.
Çalışmanın çıktılarına nazaran, gençler ortasında aşı tereddütü ve aşı aykırılığı daha fazla. Buna karşın eğitim seviyesinin artması, aşı tereddütü ve aşı aykırılığını azaltıyor.
HAFİF ATLATANLAR KARŞI
Çalışmaya nazaran, Kovid-19’a yakalananların virüsü atlatma formu de aşıya yönelik tavırda tesirli. En çok aşı taraftarları hastalığı çok ağır atlatanlar ortasından çıkarken, aşı aykırılığı ise “Çok hafif atlattım” diyenler ortasında en yüksek düzeyde. En çok aşı tereddüdü ise “Ne hafif ne ağır atlattım” diyen grupça tabir ediliyor.
YAN TESİR TASASI
Çalışma çıktılarından kimi sayılar şöyle:
Aşı zıddı oranı yüzde 8.
Sürü bağışıklığını savunanların oranı yüzde 20.
Aşı üreten firmalara inanç yüzde 28
Mevcut aşılara inanç seviyesi yüzde 38.
Alternatif tıbba-tedavilere inanç yüzde 33.
Bilime itimat yüzde 75.
Tabiplere uzmanlara itimat yüzde 74.
Aşıların yan tesirlerinden korku duyuyorum diyenlerin oranı yüzde 48.
Mevcut aşılara yönelik tereddütüm var diyenlerin oranı yüzde 44.
Bulunan birinci aşının olunmasından yanayım diyenlerin oranı yüzde 38.
ÖZLÜ’DEN TEKLİFLER
Bilim Şurası Üyesi Tevfik Özlü, aşıda yaşanan tereddüde karşı Milliyet’e yaptığı açıklamada şu değerlendirmeleri ve teklifleri lisana getirdi: “Aşıların işe yaradığını, yalnızca klinik araştırmalar değil; İngiltere ve İsrail’deki süratli yaygın aşılamanın salgının suratını kesmesi de gösteriyor.
Ramazan ve orucun aşılanmayı olumsuz etkilememesi için iftar sahur ortası aşılama konusunun medyada duyurulması çok faydalı olur. Ülkemizde yapılan neredeyse 20 milyon doz aşıya karşın aşıyla ilgili önemli bir yan tesirin görülmemiş olmasının medyada lisana getirilmesi aşıya inancı artıracaktır.”
‘AŞI YAPTIRMAYANA CEZA’
Milletvekilleri sırası gelen tüm vatandaşların aşılarını yaptırmasını önerirken, MHP’li Aycan, “Maske takmayana ceza yazılıyor, aşı yaptırmayana da uygulanabilir” derken, AK Partili Güneş’e nazaran mecburilik ikinci yol olarak görülebilir
BAHAR ATAKAN
Tıp hekimi milletvekilleri, aşı tersi telaffuzlarda bulunanlar ile aşı tersi olmadığı halde yeni tip koronavirüs (Kovid-19) aşılarına tereddütle yaklaşanlara karşı iktidar muhalefet ayrımı olmaksızın tek ses oldu. Milletvekilleri sırası gelen tüm vatandaşların aşılarını yaptırmasını önerdi.
Milliyet’in ulaştığı AK Parti, MHP, CHP ve HDP’li doktor milletvekilleri, aşılama oranlarının yükselmesine yönelik tekliflerini açıkladı. AK Parti Uşak Milletvekili İsmail Güneş, Kovid-19’dan korunmak için bir kişinin dahi aşısız kalmaması gerektiğine dikkati çekerek, “Yaş aşağı gerçek indikçe, ‘ben aşı olmasam da bu hastalığı yenebilirim’ diye bir fikir oluyor. Aşılamayı öncelikle kendisi, sonra toplum sıhhati için kesinlikle yaptırmak gerekiyor” dedi.
Kanunla getirilecek mecburilik yerine istekli aşılama yapılmasında yarar olduğunu söyleyen Güneş, “Zoraki aşı yapmak… Toplum sıhhatini önemli oranda etkiliyor, bu oranlar istediğimiz yere varmıyorsa, istediğimiz başarıyı elde edemiyorsak tahminen o vakit düşünülecek ikinci bir yol olarak görülebilir. Birinci anda mecburiyet getirmenin çok hakikat olmadığını düşünüyorum. Türkiye, aşılama sayısında dünyada 6. sırada; en çok aşı yapan ülkeler manasında ABD, Çin, Hindistan, İngiltere, Brezilya ve Türkiye gelmekte. Bu manada baktığınız vakit Türkiye aşılamada muvaffakiyet oranı çok yüksek, oranı da iyi lakin gönül ister ki bu oranı daha da artıralım” diye konuştu.
MHP Kahramanmaraş Milletvekili Sefer Aycan, halk sıhhatini etkileyen bir bulaşıcı hastalık kelam konusu olduğunda aşı olmak gerektiğini, bunun ferdî tercihlere bırakılamayacağını söyledi. Aycan, şu görüşleri lisana getirdi:
“Aşı yaptırmak zarurî bir şeydir; bulaşıcı hastalık varsa, hükümet bununla ilgili aşı çalışması başlatmışsa ‘aşı yaptırmıyorum’ deme hakkı yok. Ben halk sağlıkçıyım. Halk sıhhatinin genel prensibi böyledir. Kanunlarımız da bu türlü. Genel Hıfzıssıhha Kanunu, ‘bir bulaşıcı hastalık varsa, yönetimin aldığı karara herkesin uyması zorunludur’ der. Bakanlık ikna ile aşı yapmak yolunu tercih etti, hükümet gönüllülüğü esnek bıraktı. Bu da bu türlü bir sonuç doğurdu. Aşıya karşı tepki gösteren beşerler var, her vakit vardı. Kovid-19 da aşı reddi olayına dönüşüyor. Buna müsaade etmemek lazım.
Sıhhat Bakanlığı’nın daha katı bir hal sergilemesi gerektiğini düşünüyorum. Ben zorla yapılması gerektiğini düşünüyorum. Onun yaptırmaması, hepimizi etkiliyor, hastalığı topluma bulaştırıyor. Bu yüzden Genel Hıfzıssıhha Kanunu’nun uygulanması gerektiğini düşünüyorum. Maske takılmıyor diye ceza yazılıyor. Toplum sıhhatini tehdit ediyor diye. Aşı yaptırmayana da ceza uygulanabilir. Mevcut kanun bunu aslında sağlıyor.”
CHP Tekirdağ Milletvekili Candan Yüceer de, “Aşı şu an elimizdeki tek silahımız virüse karşı. Toplumsal bağışıklığı sağlama noktasında süratli aşılama çok değerli. ‘Emin değilim’, ‘kararsızım’ diyerek riski artırıyoruz. Bizi öldürebilen, bedende tahribat yapan bir virüs var. Aşı, hastalığı geçirmenizi lakin ölmemenizi sağlıyor. Aşıdan korkmamak, endişelenmemek lazım; karşımızda çok acımasız bir virüs, hastalık var. Beşerler birinci bulduğu aşıyı gidip yaptırmalı” diye konuştu.
HDP Iğdır Milletvekili Habip Eksik, “Aşı, Kovid-19’la çabada en aktif yol. Mutlaka bütün yurttaşlarımıza aşı olmalarını öneriyorum. Aşının mecburilik durumu, tartışılır bir bahis. Devlet zoruyla yapın fakat tekrar de bir yere kadar ancak bunun toplumsal isteğe, insani isteğe dayalı olması daha uygun bir usuldür, doğrudur. Hastalığın gerçek boyutları toplumla paylaşıldığı vakit, aşı reddinin daha azalacağı kanaatindeyim. Bu süreç içerisinde bütün siyasi partilerin, örnek teşkil edecek seviyede herkesin aşıya ilginin artması konusunda ellerini taşın altına koymalarını, önderlerin de bu mevzuda net tutum sergilemeleri gerektiğini düşünüyorum” görüşünü lisana getirdi.
SON 24 SAATTE 288 KİŞİ HAYATINI KAYBETTİ
Türkiye Günlük Koronavirüs Tablosu, “covid19.saglik.gov.tr” adresinden paylaşıldı.
Buna nazaran, Türkiye’de son 24 saatte 319 bin 316 Kovid-19 testi yapıldı, 62 bin 606 kişinin testi müspet çıktı, 288 kişi hayatını yitirdi, hasta sayısı 2 bin 973 oldu.
Son 24 saatte 52 bin 184 kişinin Kovid-19 tedavisi ya da karantinasının sona ermesiyle iyileşen sayısı 3 milyon 643 bin 734’e yükseldi.
Test sayısı 43 milyon 467 bin 516’ya ulaştı, olay sayısı 4 milyon 212 bin 645, vefat sayısı 35 bin 608, ağır hasta sayısı 3 bin 240 oldu.
Haftalık bilgilere nazaran, bu hafta hastalarda zatürre oranı yüzde 3,3, yatak doluluk oranı yüzde 56,7, erişkin ağır bakım doluluk oranı yüzde 68,8, ventilatör doluluk oranı yüzde 34,9, ortalama temaslı tespit müddeti 9 saat, filyasyon oranı yüzde 99,9 olarak kayda geçti.
SİGARAYA DİKKAT
Sıhhat Bakanlığından yapılan açıklamada, sigaranın Kovid-19’a yakalanma riskini artırdığı belirtilerek, ramazanın sigarayı bırakmak için bir fırsat olabileceği bildirildi.
Bilimsel çalışmaların, sigara kullanan ve tütün dumanına maruz kalan bireylerin, kullanmayan ve sigara dumanına maruz kalmayanlara nazaran Kovid-19’a yakalanma riskinin çok daha yüksek olduğunu gösterdiği vurgulanan açıklamada, şu bilgiler aktarıldı:
“Sigara kullanımı, ramazan ayında da son derece önemli sıhhat meselelere sebep olabiliyor. Tüm gün sigara kullanılmamasının akabinde, iftar sonrası üst üste sigara içilmesi ya da öbür bir tütün eseri kullanılması ile kandaki nikotin ve karbonmonoksit seviyesinde ani yükselmeler oluyor. Bunun tesiriyle damarlarda daralma meydana geliyor ve organlara kâfi oksijenin taşınması zorlaşıyor. Bunun sonucu olarak da tansiyon yükselmesi, beyin kanaması ve inme riski artıyor. Ayrıyeten ani nikotin artışı, çarpıntıya sebep oluyor ve kalp krizi riskini artırıyor.
İftar ile sahur ortasındaki kısa müddette, bir tam günde tüketilen tütün eseri ölçüsü tüketilirse ziyanlı tesirler katlanarak artıyor. Bu sebeplerle iftarla birlikte çabucak tütün eseri kullanımına başlamamak hatta ramazan ayını bu bağımlılıktan kurtulmak için bir fırsat olarak pahalandırmak gerekiyor.”
Milliyet
