Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, “AB Türkiye’ye yönelik ek kararlar alırsa bunun karşılığını vermek durumunda kalacağız. O devir durum daha da gerginleşecek. Bunun yararı yok.” dedi.
Çavuşoğlu, AB Dış Alakalar ve Güvenlik Siyaseti Yüksek Temsilcisi Josep Borrell ile görüşmesinden sonra düzenlenen ortak basın içtimasında konuştu. Çavuşoğlu, AB ile yakın münasebetler içinde olduklarını belirterek bu yakın münasebetlerin umut verici olduğunu söyledi.
“Türkiye’ye verilen taahhütlerin noktasına getirilmesi lazım.” diyen Çavuşoğlu, Gümrük Birliği’nin güncellenmesi ve vize serbestisinin bunlar arasında olduğunu söz etti.
Çavuşoğlu, bunun için kriterler bulunduğunu, Türkiye’nin bunlardan 67 kriteri tarafına getirdiğini hatırlatarak “Bunun birçoğunu mekanına getirmeyen memleketlere esneklik gösteriliyor, Türkiye’ye gelince daha fazla kural koşul koşmak yanlışsız değil, AB’nin bu mevzuda lafını noktasına getirmesi gerekiyor.” dedi.
AB’nin taahhüdü olan yerlerde olumlu adımlar görmek istediklerini vurgulayan Çavuşoğlu, Türkiye’nin bir vadedir tepelere davet edilmediğini hatırlattı. Çavuşoğlu, şöyle devam etti:
“(AB) Üst seviyeli diyalog ve temasları yasaklayan kararlar aldı. Sıradanda biz bu kararları uygulasak yahut ‘Siz bu türlü kararlar aldınız’ desek Sayın Borrell’in bugün Ankara’da olmaması lazım. Lakin biz AB’nin bu kararlarına karşın bu diyaloğu sürdürüyorsak bu iyi niyet göstergesidir. AB’ye çok muhtaçlığımız olduğundan değil. İkimizin de birbirine muhtaçlığı var. AB’nin bu kararı bilakis çevirmesi lazım. Önümüzdeki günlerde Yarkurul içtimasında ve tepesinde Türkiye’nin tekrar Fransa dahil malum devletler yüzünden gündemde olacağını görüyoruz. Burada Türkiye aleyhine kararlar almak problemleri çözmez, daha da derinleştirir. Biz gereken samimiyeti gösteriyoruz. AB Türkiye’ye yönelik ek kararlar alırsa bunun karşılığını vermek durumunda kalacağız. O vakit durum daha da gerginleşecek. Bunun yararı yok. Bu türlü bir kararın problemlerin tahliline eği olmayacak, daha da derinleştirecek. AB’den beklentimiz sıkıntıların tahlili konusunda sorunun tarafı olmak yanına tahlilin tarafı olmasıdır.”
Bakan Çavuşoğlu, Şark Akdeniz ve Kıbrıs hususlarında AB’nin üyelik dayanışması anlayışı konumuna objektif bir ara bulucu anlayışıyla yaklaşırsa meselelerin tahliline ek sağlayacağını söyledi.
Çavuşoğlu, Libya konusunda Fransa’nın yasal olmayan Hafter’i tuttuğunu, her türlü desteği verdiğini söz etti. Çavuşoğlu, “Şimdi meydanda kaybedince agresifleşerek bunun acısını Türkiye’den çıkarmaya çalışıyor. En son Şark Akdeniz’de taciz savında bulundu. Bunun akıllıca olmadığını ispatladık. NATO da bu türlü bir delil yok diyor. NATO ve AB söyleyemez lakin biz çok açık söylüyoruz. Fransa dürüst davranmadı. Dürüst davranmadığını ispatladık. Fransa’nın Türkiye’den açık net biçimde özür dilemesi gerekiyor. AB’den ve NATO’dan da onları yanılttığı için özür dilemesi lazım.”
Bakan Çavuşoğlu’nun açıklamalarından satır başları şöyle;
Türkiye ve AB arasındaki alaka, Türkiye ile AB üyeleri arasındaki ilgiler daha çok kıymet kazanıyor. Sayın Borrell’in de gayretlerini görüyoruz ve teşekkür ediyoruz. Elbette AB’den beklentilerimiz var. Sayın Cumhurbaşkanımızın, sayın Şansölye Merkel ile bu yanda gerçekleştirdiği telekonferanslar hakkında malümatımız var. Son radde verimli geçtiğini söyleyebiliriz.
AB’nin taahhüdü olan gümrük birliğinin güncellenmesi, vize serbestisi ortak beklentimiz ve hepimizin yararınadır.Almanya periyot başkanlığını üstlendiği diye tüm sıkıntılar çözülecek değildir. Şu anda aramızda istek etmediğimiz meseleler var. Ve üstesinden birlikte gelmemiz gerekir. Siyasi saiklerle değil objektif kriterler çerçevesinde Türkiye’ye yaklaşmasını istek ediyoruz.
Ilgilerimizi rehin alan Rum bölümü ve Yunanistan var. Bu AB ve Türkiye için haksızlık. Son devirlerde da açık söyleyeyim Fransa var. Bu siyasi hususlarla teknik mevzuları ayırt etmemiz lazım.
Şark Akdeniz ve Kıbrıs konusunda bir tıkanma görüyoruz. Bunun da sebebi biz değiliz. Türkiye bir garantör devlet olarak Kıbrıs Türk halkının haklarını korumakla mükellef. Biz daima başından beri diyoruz ki Türkiye olarak ve Kıbrıs Türkleri olarak, KKTC olarak paylaşmaya varız, diyalog başlatmaya hazırız.
Kâfi ki burada hakkaniyet ölçüsünde paylaşmayı bilelim, öğrenelim. Diğer da bir derdimiz yok. Bu hususlarda neler yapabileceğimizi sayın Borrell ile konuştuk. Baştan dürüst açık konuşalım ki, birbirimizi aldatmış olmayalım. Sıkıntıları da o devir daha iyi çözebiliriz. Bizim aramızda bir göç mutabakatı var. 2016’dan bu yana hangi taraf yükümlülüğünü alanına getirmiş ya da getirememiş… Objektif bakan herkes bunu çok rahatlıkla söyler. Bugün farklı dinamiklerle karşı karşıyayız. Yarın pandeminin tesiriyle çok farklı sınamalarla karşı zıdda kalacağız. Münhasıran kaçak göçmen bakımından.
(AB’YE VİZE SERBESTİSİ ÇAĞRISI)
Yüz milyonlarca insan açlık sebebiyle memleketlerini terk etmek zorunda kalacak. Bunu milletlerarası kuruluşlar da BM de söylüyor. Bundan hepimiz etkileneceğiz. Pandemi gelir makbul ancak sorun biraz daha devam edecek önümüzdeki süreçte. Ortak hareket etmemiz lazım. Her şeyi Türkiye’den beklemek ve AB’ye gelince yükümlülüğü yanına getirmemek sorunu çözmez, daha da derinleşir. Münasebetiyle Türkiye’ye verilen taahhütlerin de bölgesine gelmesi lazım. Gümrük birliği ittifakının modernizasyonu değerli. AB pek hoşlanmıyor fakat vize serbestisi AB’nin bir lafıdır. Hoşunuza gitse de gitmese de bu lafınızı konumuna getirmek zorundasınız. 67’sini konumuna getirmişiz. Bunu yapmayan memleketlere esneklik gösteriliyor, Türkiye’ye gelince daha fazla kaide sahih değil.
AB’nin lafını alanına getirmemiz gerekiyor. Biz olumlu adımlar görmek istiyoruz.
Türkiye epeydir doruklara davet edilmiyor. Aldığı kararları da aksine çevirmesi lazım AB’nin. Önümüzdeki günlerde komite içtimasında, Türkiye’nin tekrar malum devletler yüzünden Fransa dahil, yeniden gündemde olacağını görüyoruz. Biz gereken iyi niyeti gösteriyoruz. Lakin AB Türkiye’ye yönelik kararlar alırsa, bunun karşılığını vermek zorunda kalacağız.
AB’den beklentimiz sorunun tarafı olmak noktasına tahlilin tarafı olmasıdır. Gerek Akdeniz, gerekse Kıbrıs bahislerinde üyelik dayanışması anlayışı noktasına dürüst bir arabulucu olarak yaklaşırsa AB, problemlerin tahliline ek sağlayabilir. Bu beklentimizi de Borrell’e samimi bir halde söyledik.
“FRANSA TÜRKİYE’DEN ÖZÜR DİLEMELİ”
Milletlerarası mevzularda geldiğimiz vakit bugün Libya konusunda kimi AB üyesi memleketler, Hafter’i tutuyor. yasal olmayan darbeci bir kişinin; Fransa çok açık net. Silah yardımı yapıyor, desteği veriyor. Artık meydanda kaybedince agresifleşerek bunun acısını da Türkiye’den çıkartmaya çalışıyor. En son Şark Akdeniz’de taciz tezinde bulundu. Bunun akıllıca olmadığını biz ispatladık. NATO ve AB bunu söyleyemez ancak biz çok açık söylüyoruz. Fransa burada dürüst davranmadı. Fransa’nın açık ve net biçimde Türkiye’den özür dilemesi gerekiyor. AB ve NATO’dan da özür dilemesi lazım onları da yanılttığı için.
AB’nin bir inançlı devletler listesi var. AB, objektif kriterler çerçevesinde bir karar alsaydı buna büyük bir hürmet duyardık. Lakin AB, bu kriterlere hiç uymayan kimi üye devletlerin bastırmasıyla Afrika ve ötesinde kimi hiç şeffaf haberler gelmeyen ve korona bakımından durumu çok vahim devletleri inançlı listeye alıp Türkiye’yi almadıkları devir adil davranmadıklarını söylemek bizim hakkımız. Almanya’da buranın öncülüğünde en azından aşamalı bir adım atacağınızı düşünüyoruz. Bu hususta da AB’nin hakkaniyetli düşünmesini istiyoruz. Sonuç olarak biz bütün bu bahisleri samimi bir formda görüştük. Eforlarını takdirle karşılıyoruz. Bu nedenle Kıbrıs’a gitti, Yunanistan’a gitti, bize geldi. Türkiye olarak yapıcı yaklaşıma devam edeceğiz. Çalışmalarını kolaylaştırmak için de gerekli desteği vereceğiz.
Josep Borrel’in açıklamaları ise şöyle;
Sıcak karşılama için teşekkür ederiz. Son dört ay içerisinde Türkiye’ye 2. kez geliyorum. Korona sebebiyle daha sık gelemedim. Umuyorum ki gelecekte bu pandemi bu kısıtlara sebep olmadığında bu konuşmaları daha çok yapacağız. Çözecek çok meselemiz var.
Bu karşılamanız için ve birçok hayati kıymete sahip mevzuyu ele almamıza fırsat verdiğiniz için teşekkür ederiz. Şark Akdeniz’deki durum, Libya ve Suriye ve umumi mealde AB-Türkiye bağlantılarının durumu. En iyi periyodundan geçiyor bu ilgiler diyemeyiz. Birlikte çalışmamız gerek.
Bugün burada Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti’nin görüşlerini almak için bulunuyorum. Gelecek hafta değerli bir toplantımız olacak. İki değerli içtimadan evvel bir araya gelmemiz değerli diye düşündüm. Hem her iki tarafın da konumunu daha iyi öğrenebilmek ve yapılabilecekleri görebilmek için.
Türkiye AB için yakın bir komşu değil, kimi üye memleketlere; Yunanistan’a Portekiz’den daha yakın bir komşu. Kilit bir ortak Türkiye ve aday bir devlet. Sık sık çok kapsamlı bir halde Türkiye’yi tartışıyoruz. Bu da bu münasebete ne kadar değer verdiğimizin bir göstergesi. Sayın Bakan ile çok açık yapıcı bir formda konuşabildik. Şu an mevcut durum ülkü olmaktan çok uzak. Önemli problemler var ki bunları acilen ele almamız gerekiyor. Zira bu durumdan çıkmanın karşılıklı yararı olduğuna inanıyoruz. Avrupa için Şark Akdeniz kilit bir ortam.
“İHTİYACIMIZ VAR”
Ve ileriye yönelik hareket edebilmek için, inanç oluşturabilmek için, iyi komşuluk münasebetleri ve güvenlik açısından da hakikaten çok değerli. Tek taraflı yaklaşımla yapılamaz, işbirliği ve diyalog gerekir. Daha fazla işbirliğine gereksinimimiz var. Ulusal Savunma Bakanı ile de görüşeceğiz. Türkiye ve Libya’daki ihtilaf konusunu da ele aldık. Berlin Konferansına katılan tüm iştirakçilerin durumunu ele aldık.
Şunu söylemek isterim. Türkiye’nin seyahat kısıtlamaları konusundaki telaşlarını anlıyorum. Türkiye’nin bu listede olmadığını söylediniz ancak münhasıran gerekli olmayan seyahatlere yönelik bir kadro kısıtlarımız var. Komitenin bu hususlarla ilgili haberleri bu kararları objektif kriterlere dayanarak alıyor. Tabi ki bu mekanik bir süreç değil. Niteliksel değerlendirmenin de yapılması gerekiyor. Hiçbir şey en son değil. Her iki haftada bir bakılıyor, değişen sıhhat durumu ele alınıyor. Büsbütün bir seyahat yasağı yok.
SORU-CEVAP
Türkiye ve AB arasında görüş farklılığı olduğunu biliyoruz. Şark Akdeniz, Kıbrıs ve sondaj çalışmalarıyla ilgili olarak. Bugün bu farklılıkların üstesinden gelmek için bir ilerleme kaydettiniz mi? Türkiye, mutabakatın alanına getirilmediğinden şikayet ediyor. Itimadın tesis edilmesi için 3,6 milyon Suriyeli mülteci için finansman sağlanması ve vize serbestisi üzere adımları atacak mı?
Bakan Çavuşoğlu: Bugün bu bahisleri gündeme getirdik, konuştuk. Sorunun kaynağı nedir, bu noktaya nasıl geldik bir hatırlatmada bulundum. Bu sorunun temel kaynağı, bugüne kadar Rum bölümünün, KKTC’nin ve Kıbrıs Türklerinin ikazlarına uymadan ve Kıbrıs Türk halkının haklarını yok sayarak başlattığı tek taraflı sismik araştırma ve sondaj çalışmalarıdır. Bu bahiste da AB’yi geçmişte çok uyardık. Bu olmadığı için biz de sondaj gemilerimizi ortama gönderdik. Bu hususun iki ögesi var. TPAO’nun burada sondaj faaliyetleri var. Buradaki faaliyetlerimizi KKTC’nin talebi üzerine yaptık. Burada bir esneklik gösterebilmemiz için KKTC ve Kıbrıslı Türklerin haklarının garanti altına alınması lazım. Gelir paylaşımının tesis edilmesi gerekiyor. İlla iki tarafta direkt mutabakat laf konusu değil. AB mekanizması olabilir.Bu talep haklı bir talep. Evet mekanına getirmek niçin bu kadar sıkıntı? Tek sorun var, Güney Kıbrıs kendilerini adanın sahibi olarak görüyor. Bugüne kadar sorun çözülmedi. O yüzden diyorum AB tahlilin tarafı olsun. Biz işbirliğine, diyaloğa hazırız. Geçmişte Ege’de Yunanistan ile müzakere ederek kararları almıştık. Şark Akdeniz hepimizin ortak denizi ise hepimizin nimetleri paylaşmamız lazım.
“CUMHURBAŞKANIMIZ MİÇOTAKİS’E SÖYLEMİŞTİ”
Yunanistan ve başka devletler Türkiye’yi dışlayarak kendi aralarında muahedeler imzaladılar. Türkiye’yi kara sularımızdan bile dar bir yere hapsetmek istediler.Uyarılarımız dikkate alınmadığı için adımlarımızı attık. Bundan sonra tansiyonun artmaması için birtakım mevzularda esneklik gösterebileceğimizi söyledik. Cumhurbaşkanımız şahsen Miçotakis’e söylemişti. Son görüşmeyle birlikte diyaloğun devam etmesinden yanayız.
Borrell: Sayın Bakanın bahsettiği bu tansiyonun, azaltılması isteğiyle geldim buraya. Bu tıp gerginliklerin ortadan kaldırılması için, komşu memleketler arasında bir kadro uzlaşmazlıklar var. Kıta sahanlığı, kara sularıyla ilgili olarak. Büyük bir uzlaşmazlık şu anda bu. Türkiye tanımıyor ancak AB’nin üyesi Kıbrıs Cumhuriyeti. Fakat tıpkı devirde her iki tarafı da şad edecek bir tahlil bulunması gerekiyor. Biz de bunu konuştuk.
Türkiye ile Yunanistan arasında müzakerelern başlatılması. Öncelikle hidrokarbonların gelirlerinin Kıbrıs adasında paylaşılması konusunda. Bununla ilgili olarak AB mümkün olduğunda yardımcı olmaya çalışacaktır. Yunanistan ve Kıbrıs AB’nin üyeleri. Bu bahiste AB Kurulu aslında malûm bir konum aldı. Bir sonraki içtimada bunu ele alacağız.
“MEVCUT DURUMA BU TÜRLÜ GELDİK”
Sayın bakanın söylediği de beni çok mutlu etti. Türkiye tarafında yeni tansiyon durumunun yaratılması niyeti yok. AB de birebir formda. 2016 mutabakatı, Türkiye’nin mültecilere yardım edebilmesi için bir grup finansal destek alması değil yalnızca. Çok daha kapsamlı bir mutabakat. Birçoğu uygulanmadı, zira bu 4 yıl içerisinde bir kadro siyasi görüş ayrılıkları oldu AB ve Türkiye arasında. Mevcut duruma bu türlü geldik.
Tekrar oturup bu mutabakatın güncellenmesini konuşmamız gerekiyor. Vize, gümrük birliğinin güncellenmesi, şark Akdeniz’deki ihtilaflar, Suriye ve Libya’da işbirliği… Türkiye yerde güçlü bir aktör ve AB’nin bu sahiden karmaşık alakanın bir modülü olarak bir güncelleme yapması gerekir. Ben daima şöyle söylüyorum. Türkiye ile bağımız dış siyaset bakımından AB’nin en değerli sorunu haline geldi.
Milliyet
